Bloggang.com : ปักเป้าจุด : เครื่องประกอบสมณศักดิ์ กับ เรื่องของยศ

เครื่องประกอบสมณศักดิ์ กับ เรื่องของยศ

ช่วงนี้ใกล้จะออกพรรษาแล้ว เขียนอะไรที่เป็นสาระเกี่ยวกับพระและข้อคิดก่อนจากพรรษานี้ไปบ้าง

เครื่องประกอบสมณศักดิ์

ในการพระราชทานสมณศักดิ์แก่พระภิกษุแต่ละรูปนั้น จะพระราชทานสิ่งของอันเป็นเครื่องประกอบหรือสมณศักดิ์นี้มีไม่เท่ากันและไม่เหมือนกัน ทั้งนี้เป็นไปตามระดับสมณศักดิ์ที่พระราชทานซึ่งอาจระบุได้เป็นระดับดังนี้

1. ระดับสมเด็จพระสังฆราชได้รับพระราชทาน เครื่องประกอบสมณศักดิ์ดังนี้
++ พัดยศสมณศักดิ์
++ พระสุพรรณบัฏ (แผ่นทองหนัก 48 กรัมขนาด 18 x 20 ซ.ม.)
++ พระบรมราชโองการ
++ ตาพระตำแหน่ง
++ พระแท่นพร้อมฉัตร 3 ชั้น 1 ชุด
++ ไตรแพร 1 ไตร
++ เครื่องถมปัดชุดใหญ่ 1 ชุด

2. ระดับสมเด็จพระราชคณะ ได้รับพระราชทานเครื่องประกอบสมณศักดิ์ดังนี้
++ พัดยศสมณศักดิ์
++ พระสุพรรณบัฏ (แผ่นทองหนัก 30 กรัม ขนาด 11 x 18 ซ.ม.)
++ ไตรแพร 1 ไตร
++ ย่ามหักทองขวาง
++ เครื่องถมปัดชุดกลาง 1 ชุด

3. พระราชาคณะระดับชั้นหิรัณยบัฏ ได้รับพระราชทานเครื่องประกอบสมณศักดิ์ดังนี้
++ พัดยศสมณศักดิ์
++ หิรัณยบัฏ
++ ไตรแพร 1 ไตร
++ เครื่องถมปัดชุดเล็ก 1 ชุด

4. พระราชาคณะชั้นเทพ ชั้นราช ชั้นสามัญ และพระครูสัญญาบัตรทุกชั้น ได้รับพระราชทานเครื่องประกอบสมณศักดิ์ดังนี้
++ พัดยศสมณศักดิ์
++ สัญญาบัตร
++ ไตร 1 ไตร

สิ่งของเครื่องประกอบสมณศักดิ์ประเภทถมปัดนั้นตามประเพณีแต่โบราณมาพระราชทานให้แก่พระราชาคณะทุกระดับชั้น มากน้อยชิ้นตามระดับลดหลั่นลงมา แต่ปัจจุบันได้ตัดออก อาจเพราะว่าจำนวนพระสงฆ์ที่ได้รับสมณศักดิ์มีเป็นจำนวนมากก็ได้ หรืออาจเพราะปัจจุบันไม่มีความจำเป็นต้องใช้แล้ว เช่น พานหมาก หีบหมาก กระโถนปากแตร เป็นต้น ซึ่งหมดความนิยมไปแล้วก็เป็นได้

เรื่องของยศ

ในบรรดาสิ่งที่มนุษย์ทุกคนทั่วโลกต้องการ อยากจะได้อยากจะมี มียศรวมอยู่ด้วยอย่างหนึ่ง พระพุทธศาสนาบอกว่ายศเป็นโลกธรรมเป็นของคู่โลก หรือเป็นของมีอยู่คู่ชาวโลกมาตลอด เช่นกับโลกธรรมอีก 3 อย่าง คือ ลาภ สรรเสริญ สุข ล้วนเป็นของคู่โลกทั้งสิ้น พระเรียกอีกอย่างว่า อิฏฐารมณ์ คือสิ่งที่น่าปรารถนาน่ามีน่าเป็น สำหรบมนุษย์ และมนุษย์ก็ปรารถนาอยากได้ด้วย

ตามหลักพระพุทธศาสนามีความหมายกว้างเกี่ยวกับยศและแบ่งไว้ 3 อย่างด้วยกัน

1. เกียรติยศ หมายถึง การยกย่องชมเชยการกล่าวถึงด้วยความยินดี ถึงชื่อเสียงเกียรติคุณ และความดีต่างๆ เป็นยศอย่งหนึ่่ง

2. อิสริยยศ หมายถึง ความเป็นใหญ่ ความมีหน้ามีตา ความมียศถาบรรดาศักดิ์ มีหน้าที่การงานสูง รวมถึงความมีอำนาจบารมีสูง

3. บริวารยศ หมายถึง ความมีพวกพ้องบริวารมาก ความมีผู้คนเคารพนับถือทั่วไป ก็ถือเป็นยศอีกอย่างหนึ่ง

ในทัศนะทางพุทธศาสนา มิได้มุ่งถึงยศที่มีเครื่องหมายแสดงฐาะหรือลำดับชั้นเพียงอย่างเดียว และคนธรรมดาทั่วไป ที่ไม่มีตำแหน่งฐานะทางราชการไม่มีเงินทองมากมาย ก็สามารถทำตัวให้มียศได้ อาจได้รับการยกย่องเชิดชูให้เป็นวีรบุรุษหรือวีรสตรี เกี่ยวกับเรื่องยศนี้พุทธศาสนาท่านสอนหลักการกว้างๆ ไว้ 2 อย่าง คือ วิธีทำให้เกิดกับวิธีรักษายศให้ดี

วิธีทำให้ยศเกิด

พระท่านว่า ทุกสิ่งทุกอย่างเริ่มต้นจากเหตุ เมื่อมีเหตุย่อมมีผล เมื่อมีผล แสดงว่ามีเหตุที่ทำให้มี เหตุกับผลเป็นของคู่กัน ที่จะมีผลโดยไม่มีเหตุ หรือมีเหตุแล้วจะไม่มีผลตามนั้นย่อมเป็นไปไม่ได้ ยศก็เช่นเดียวกัน เป็นผลที่เกิดจากเหตุเท่านั้น ต้องทำเหตุให้สมดุลพอเหมาะพอดี ยศจึงจะเกิดขึ้น และอะไรที่เป็นเหตุหรือสิ่งที่จะทำให้ยศเกิด

สิทธิการิยะ บุคคลใดมีธรรมะ 7 ประการนี้คือ ความขยัน 1, มีสติ 1, มีการกระทำสะอาด 1,
ใคร่ครวญรอบคอบก่อนจึงทำ 1, มีความสำรวมระวัง 1, เลี้ยงชีพโดยสุจริต 1, ไม่ประมาท 1,
ยศย่อมเจริญแก่บุคคลนั้น

ธรรมะทั้ง 7 ประการที่เป็นเหตุปัจจัย สร้างยศให้กิดแก่ผู้กระทำตามธรรมะนี้ผู้ใดประพฤติปฏิบัติได้มากข้อก็ได้ยศมาก ประพฤติได้น้อย ก็ได้ยศน้อย เป็นไปตามเหตุและผล

ในสิงคาลกสูตร ทีฆนิกายปฏิกวรรค พระพุทธองค์ทรงแสดงวิธีหรือเหตุให้ได้รับยศไว้หลายประการและมีหนึ่งในพุทธดำรัสใจความว่า

"บัณฑิตผู้มีศีลสมบูรณ์ เป็นคนละเอียดมีไหวพริบ มีความเสงี่ยมเจียมตน
ไม่ดื้อกระด้าง ผู้เป็นเช่นนั้นย่อมได้รับยศ

คนที่มีความขยันหมั่นเพียร ไม่เกียจคร้าน ไม่หวั่นไหว ไม่ท้อแท้ ในอันตรายทั้งหลาย
มีความประพฤติไม่ลุ่มๆ ดอนๆ มีปัญญา ผู้เป็นเช่นนั้น ย่อมได้ยศ

ผู้เป็นนักสงเคราะห์ ก่อมิตรไมตรี รู้ความประสงค์ตามคำกล่าวของผู้อื่น
ปราศจากความตระหนี่เป็นผู้นำ เป็นผู้แนะนำ เป็นผู้ปฏิบัติตามแนะนำ ผู้เป็นเช่นนั้นย่อมได้ยศ"

ในมหานารทกัสสปชาดกมีใจความหนึ่งเขียนไว้ว่า

"ผู้ปรารถนาโภคสมบัติ อายุ ยศ และสุขอันเป็นทิพย์ (คือดีเลิศ) ผู้นั้นพึงเว้นบาปทั้งหลายเสีย
ประพฤติแต่สุจริตธรรม 3 อย่างคือ กายสุจริต วจีสุจริต และมโนสุจริต

เนื่องจากยศเป็นเรื่องของโลกธรรม มีเกิดก็มีดับ มีการแปรเปลี่ยนไปเรื่อยไม่คงที่ ถ้ารักษาไว้ไม่ดี ก็จะเสื่อมแต่ถ้ารักษาไว้ดี ก็เจริญและอยู่ได้นาน

Create Date : 16 ตุลาคม 2550

Last Update : 17 ตุลาคม 2550 1:55:15 น.

16 comments

Counter : 1372 Pageviews.

สังขารไม่คงที่ ความดีซิคงทน กรรมกำหนดชีวิต สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม

โดย: ลมตะเภา

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:2:26:03 น.

ขอบคุณนะคะ ที่ไปอวยพรวันเกิด

ปล. บล๊อกให้ความรู้ดีจังค่ะ

โดย: รักบังใบ

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:2:55:48 น.

มารับเรื่องดีดีกับความรู้สึกดีดีค่ะ
สวัสดีตอนเที่ยงนะคะ
ช่วงนี้น้องไม่สบายมากๆมีอาการเหมือนคนแพ้ท้องแต่ไม่ได้ท้องนะคะวันนี้เพิ่งได้แตะคอมค่ะ หลังจากที่นอนอาเจียนมาสองวันเต็มไม่รู้ว่าวันนี้จะอาเจียนอีกป่าว...
คุณนิดสบายดีนะคะ

โดย: sexy_dog

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:11:46:06 น.

แวะมาอ่านเรื่องราวดีๆ ค่ะ

โดย: eiffel_n

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:16:01:28 น.

“ได้ลาภ เสื่อมลาภ ได้ยศ เสื่อมยศ สรรเสริญ นินทา สุขและทุกข์ เหล่านี้ เป็นสิ่งธรรมดาในโลกมนุษย์ที่ไม่เที่ยงแท้”

สวัสดีตอนเย็นค่า ..

โดย: didi (Alittlepanda

) วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:16:32:53 น.

รายละเอียด เยอะจัง อิ

โดย: สเนโก้

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:16:54:05 น.

ทุกสิ่งทุกอย่างเริ่มต้นจากเหตุ

เห็นด้วยอย่างยิ่ง ถ้าไม่ทำ ก็ไม่เกิด

โดย: uter

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:18:31:39 น.

แวะมาหาความรู้ใส่หัวค่ะ...

กิเลศของมนุษย์..ชอบแก่งแย่ง และอยากมีลาภยศ สรรเสริญ...

สัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรม...กมุนา วตกี โลโก กุ๊กกุ๊ก...

โดย: ShoesMonster

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:19:36:09 น.

ฝันดีนะจ๊ะ

โดย: Pook_nana

วันที่: 17 ตุลาคม 2550 เวลา:22:48:29 น.

ขอบคุณที่แวะมาอวยพรวันเกิด และมอบความรู้สึกดี ๆ ให้แก่กันนะค่ะ

โดย: kittymaew

วันที่: 18 ตุลาคม 2550 เวลา:0:28:41 น.

สวัสดีครับคุณปักเป้า
วันนี้ลุงกล้วยหูตาสว่างมากขึ้นครับ ขอบคุณสำหรับข้อมูลดีดีครับ

โดย: ลุงกล้วย

วันที่: 18 ตุลาคม 2550 เวลา:6:17:21 น.

มาเอาความรู้ดีดีด้วยคน

โดย: boatboat

วันที่: 18 ตุลาคม 2550 เวลา:13:38:49 น.

ชอบแล้ว

โดย: แคน IP: 58.8.155.204 วันที่: 1 พฤศจิกายน 2550 เวลา:19:44:00 น.

ขอรูปพัดเก่าๆๆหน่อยจ้า

โดย: แคน IP: 58.8.155.204 วันที่: 1 พฤศจิกายน 2550 เวลา:19:46:00 น.

ได้ความรู้ดีมากครับ ขอบคุณ

โดย: นิน IP: 222.123.118.148 วันที่: 5 พฤศจิกายน 2551 เวลา:15:25:40 น.

เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว วันที่ 5 ธันวาคมของทุกปี มหาเถรสมาคมจะประกาศรายนามพระเถรานุเถระที่ทำคุณประโยชน์แก่ชาติบ้านเมืองและพระพุทธศาสนาให้ได้รับการเสนอชื่อได้รับการสถาปนาเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์ โดยการเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์พระสงฆ์ประจำปี 2552 ในส่วนคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย มหาเถรสมาคมได้พิจารณาแล้วเสร็จ มีตำแหน่งสำคัญที่ได้รับการเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์ ทั้งสิ้น 65 รูป เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม 5 รูป พระราชาคณะชั้นเทพ 9 รูป พระราชาคณะชั้นราช 15 รูป และพระราชาคณะชั้นสามัญ 36 รูป
ในจำนวนนั้นมีรายนามของพระครูสถิตธรรมญาณ วัดเจดีย์คีรีวิหาร จ.อุตร ดิตถ์ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์สถิตย์ที่ พระสุธรรมญาณ
ขอพระเดชพระคุณท่านเป็นมิ่งมงคลแก่ศิษยานุศิษย์ของอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ตลอดไปเทอญ
ปัจจุบัน พระสุธรรมญาณ ดำรงตำแหน่ง รองเจ้าคณะจังหวัดอุตรดิตถ์ เจ้าอาวาสวัดเจดีย์คีรีวิหาร ต.ฝายหลวง อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์

โดย: วินัย สมประสงค์ IP: 210.246.186.9 วันที่: 11 พฤศจิกายน 2552 เวลา:23:15:51 น.