Bloggang.com : nanakawaii - พระบฏวัดนาคตหลวง Phra Bot banner, Wat Nakot Luang, Lampang

พระบฏวัดนาคตหลวง Phra Bot banner, Wat Nakot Luang, Lampang

ที่ตั้ง

วัดนาคตหลวงตั้งอยู่ที่บ้านนาคตพัฒนา หมู่ที่ ๙ ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

ประวัติ:

วัดนาคตหลวงเป็นวัดเก่าแก่ วิหารของที่นี่สร้างมาตั้งแต่วันที่ ๒๙ พฤษภาคม ๒๔๐๑ และได้ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแล้ว ถึงวัดนี้จะไม่มีจิตรกรรมฝาผนังแต่ก็มีผ้าพระบฏซึ่งมีความยาวถึง ๒๔ เมตร (เป็นผ้าพระบฏที่ยาวที่สุดของศิลปะล้านนาเท่าที่เคยมีผู้ค้นพบมา) ผ้าผืนนี้เขียนด้วยสีฝุ่นหลากสี เป็นศิลปะรัตนโกสินทร์ผสมผสานกับศิลปะพม่าที่แพร่หลายในลำปางและเชียงใหม่ในช่วงครึ่งแรกของพุทธศตวรรษที่ ๒๕
จารึกบนภาพเรียกผ้าผืนนี้ว่า “ผ้าฅ่าวเวสสันตร” และจารึกไว้ว่าเป็นภาพที่เขียนขึ้นเมื่อจุลศักราช ๑๒๖๑ (พ.ศ. ๒๔๔๒) โดยมี “คูเจ้าสีวิไชย” (ครูบาศรีวิชัย?) เป็นประธานในการจัดทำเพื่อ “อุทิศถวายแก่ศาสนาไว้ตราบเท่าอายุของพระศาสนาครบ ๕,๐๐๐ ปี” เดิมผ้าตุงค่าวเช่นนี้จะใช้ในพิธีตั้งธรรมหลวง (เทศน์มหาชาติ) หลังวันออกพรรษา แต่ประเพณีการเทศน์มหาชาติและการแขวนตุง (ธง) ภายในวิหารระหว่างการเทศน์ได้หายไปแล้ว เหลือแต่ผืนผ้าที่ยังเก็บรักษาสืบทอดต่อกันมาโดยเจ้าอาวาสวัดนาคตหลวง

หมายเหตุ:

   ๑. พระบฏ คือ ผืนผ้าที่มีรูปวาดที่เกี่ยวเนื่องกับพุทธศาสนา เช่น รูปพระพุทธเจ้า เป็นต้น นิยมแขวนไว้บูชาแทนพระพุทธรูปหรือแขวนตกแต่งในสถานที่จัดพิธีกรรม ถ้าหากเป็นผ้าผืนยาว มักจะเขียนเรื่องพระเวสสันดรตั้งแต่ต้นจนจบและใช้แห่หรือแขวนประกอบการเทศน์มหาชาติ ที่ยังพบเห็นอยู่ในปัจจุบันคือประเพณีแห่ผ้าผะเหวด (พระเวส) ของชาวอีสานในงานบุญผะเหวด (บุญเดือนสี่) ช่วงเดือนมีนาคม-ต้นเมษายนของทุกปี งานที่จัดใหญ่ที่สุดคืองานประเพณีบุญผะเหวดของจังหวัดร้อยเอ็ดที่จะมีการแห่และขึงผ้าผะเหวดรอบบึงพลาญชัย
   ๒. ผ้าพระบฏผืนนี้งดงามมากและบันทึกวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของชาวล้านนาเมื่อกว่า ๑๐๐ ปีก่อนไว้หลายด้านด้วยกัน จึงเป็นบันทึกประวัติศาสตร์สังคมล้านนาที่สำคัญยิ่ง แต่ปัจจุบัน สีเริ่มซีดจางและผ้าเริ่มขาดโดยเฉพาะกัณฑ์ต้นๆ สีเลือนไปมากจนแทบดูเนื้อหาไม่ออก อีกทั้งการม้วนเก็บไว้นานๆ ยังทำให้ภาพยับย่น ชาวนาคตหลวงเองถึงจะมีความปรารถนาอย่างแรงกล้าที่จะเก็บรักษามรดกผืนนี้ไว้ให้ดีที่สุด แต่ก็ไม่มีความรู้ว่าจะรีดผ้าให้เรียบโดยไม่ทำลายภาพและเก็บรักษาสีให้สดใสคงเดิมได้อย่างไร ผู้ใดมีความรู้หรือสนใจที่จะช่วยเก็บรักษาผ้าพระบฏผืนนี้ให้เป็นมรดกของชาติสืบต่อไปนานๆ ขอให้ติดต่อกำนันถาวร เครือยศ โทร. ๐๘ ๙๖๓๑ ๔๗๗๔ โดยด่วนด้วยค่ะ (เพื่อรักษาไม่ให้ผ้าขาดและสีซีดเร็วเกินไป ผ้าผืนนี้จึงไม่ได้จัดแสดงให้คนทั่วไปชมแต่ต้องติดต่อขอชมกับกำนันถาวรเป็นกรณีไป)
   ๓. ข้อมูลประวัติส่วนใหญ่ได้มาจากบทความเรื่อง “พระบฏวัดนาคตหลวง: การค้นพบใหม่ของจิตรกรรมล้านนา” ของ สุรชัย จงจิตงาม ใน //www.muangboranjournal.com/modules.phpname=Sections&op=viewarticle&artid=195

เนื้อหา:

เวสสันดรชาดกครบทั้ง ๑๓ กัณฑ์โดยเรียงจากขวาไปซ้าย

(คลิกที่นี่ เพื่อดูภาพทั้งหมด)

วนประเวศน์
สระอโนดาต
นางอมิตตดาถูกรุม
ชูชกออกเดินทาง

จุลพน
นายพรานเลี้ยงดูชูชก
มหาพน
สองกุมารถูกทารุณ

มัทรี
นางมัทรีสลบ
ดีใจได้สองกุมารคืน
ปรนเปรอชูชก

ไปรับกลับเมือง
นครกัณฑ์
ขบวนเสด็จ
ขบวนเสด็จ

ขบวนเสด็จ
งานฉลอง
กองทหาร
ตีกลองร้องป่าว

Phra Bot banner, Wat Nakot Luang, Lampang

Location of the temple :
Ban Nakot Pattana, Tambon Pa Tun, Amphoe Mae Tha, Lampang.

Location of paintings : On a piece of cloth, 24 metres long and 115 years old.

Stories:
Vessantara.

แผนที่