คำถาม: จิต ๘๙ มีแสดงอยู่ในพระไตรปิฎกส่วนไหน?

ตอบ: เรื่อง จิต ๘๙ ประเภท ที่พระพุทธองค์แสดงไว้ มีแสดงอยู่ใน ธัมมสังคณีปกรณ์ (อภิธรรมปิฎก คัมภีร์ที่ ๑) จิตตุปปาทกัณฑ์


พระอภิธรรมปิฎก นั้นพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงแก่บุคคลมากมาย
และก็ได้แสดงแก่พระอานนท์(ผู้แสดงอภิธรรมปิฎกในที่ปฐมสังคายนา)ด้วย

ดังที่แสดงใน พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๖ ขุททกนิกาย เถร-เถรีคาถา ว่า

ในพระธรรม ๘๔,๐๐๐ ธรรมขันธ์ นั้น

"พระอานนทเถระได้เรียนธรรมจากพระพุทธเจ้ามา ๘๒,๐๐๐ ธรรมขันธ์
ได้เรียนมาจากสำนักภิกษุมีพระธรรมเสนาบดีเป็นต้น ๒,๐๐๐ ธรรมขันธ์
จึงรวมเป็นที่คล่องปากขึ้นใจ ๘๔,๐๐๐ ธรรมขันธ์"
//www.84000.org/tipitaka/pitaka2/v.php?B=26&A=8134&Z=8214

(พระอภิธรรมปิฎก มีพระธรรมขันธ์ จำนวน ๔๒,๐๐๐ ธรรมขันธ์ จากทั้งหมดแปดหมื่นสี่พัน)


เรื่อง เรื่องจิต 89 มีแสดง ธัมมสังคณีปกรณ์ (อภิธรรมปิฎก คัมภีร์ที่ ๑)

โดยจะยกหลักฐานมาแสดงดังนี้คือ

(พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๔ พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๑
ธรรมสังคณีปกรณ์)

อกุศลจิต ๑๒
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/275-337

อกุศลวิบากจิต ๗
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/472-481

อเหตุกุศลวิบากจิต ๘
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/338-398

อเหตุกกิริยาจิต ๓
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/482-491

มหากุศลจิต ๘
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/16-138

มหาวิบากจิต ๘
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/415-416

มหากิริยาจิต ๘
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/492-493

รูปวาจรกุศลจิต ๔ (หรือ ๕)
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/139-148
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/194

รูปาวจรวิบากจิต ๕
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/417

รูปาวจรกิริยาจิต ๕
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/494-495

อรูปาวจรกุศลจิต ๔
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/192

อรูปาวจรวิบาก ๔
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/418-421

อรูปาวจรกิริยา ๔
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/496-500

โลกุตตรกุศลจิต ๔
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/196-274

โลกุตตรวิบากจิต ๔
//www.84000.org/tipitaka/read/?34/422-471





-------------------------------------------------------------------

อนึ่ง ในอัฏฐสาลินีอรรถกถา ได้แสดงไว้ว่า

คำถามว่า พระอภิธรรมนี้ ให้เจริญมาด้วยอะไร มีคำตอบว่า ให้เจริญ มาด้วยศรัทธามุ่งไปสู่ปัญญาเครื่องตรัสรู้.

คำถามที่ว่า ให้งอกงามไว้ในที่ไหน ?
มีคำตอบว่า ให้งอกงามในชาดก ๕๕๐.

คำถามที่ว่า บรรลุแล้วในที่ไหน ?
มีคำตอบว่า ที่ควงไม้โพธิ์.

คำถามที่ว่า บรรลุในกาลไร
มีคำตอบว่า ในวันเพ็ญเดือนหก.

คำถามว่า ใครบรรลุ
มีคำตอบว่า พระสัพพัญญูพุทธเจ้า.

คำถามว่า วิจัยที่ไหน
ตอบว่า ที่ควงไม้โพธิ์.

คำถามว่า วิจัยแล้วในกาลไร
ตอบว่า ในเวลาตลอด ๗ วัน ณ เรือนแก้ว.

คำถามว่า ใครวิจัย
ตอบว่า พระสัพพัญญูพุทธเจ้า.

คำถามว่า แสดงที่ไหน
ตอบว่า ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์.

คำถามว่า แสดงแล้ว เพื่อประโยชน์แก่ใคร
ตอบว่า แก่เทวดาทั้งหลาย.

คำถามว่า แสดงแล้ว เพื่ออะไร
ตอบว่า เพื่อออกไปจากโอฆะ ๔.

คำถามว่า ใครรับไว้
ตอบว่า พวกเทพ.

คำถามว่า ใครกำลังศึกษา
ตอบว่า พระเสขะและกัลยาณปุถุชน.

คำถามว่า ใครศึกษาแล้ว
ตอบว่า พระอรหันต์ขีณาสพ.

คำถามว่า ใครทรงไว้
ตอบว่า เป็นไปแก่ชนเหล่าใด ชนเหล่านั้นย่อมทรงจำไว้.

คำถามว่า เป็นถ้อยคำของใคร
ตอบว่า เป็นพระดำรัสของพระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า.

คำถามว่า ใครเป็นผู้นำมา
ตอบว่า อันอาจารย์นำสืบต่อกันมา.

จริงอยู่ พระอภิธรรมนี้ อันพระเถระทั้งหลายมีอาทิอย่างนี้ คือ
พระสารีบุตรเถระ พระภัททชิ พระโสภิต พระปิยชาลี พระปิยปาละ พระ
ปิยทัสสี พระโกสิยบุตร พระสิคควะ พระสันเทหะ พระโมคคลิบุตร พระ
ติสสทัตตะ พระธัมมิยะ พระทาสกะ พระโสนกะ พระเรวตะเป็นผู้นำมาจน
ถึงกาลแห่งตติยสังคีติ ต่อจากนั้น ศิษยานุศิษย์ของพระเถระเหล่านั้นนั่นแหละนำมาแล้วโดยสืบต่อกันมาตามอาจารย์ ในชมพูทวีปอย่างนี้ด้วยอาการอย่างนี้ก่อน.