Bloggang.com : woodchippath :

ปฐมเทศนา และการประกาศพุทธศาสนาในพุทธกาล

เรียงร้อยถ้อยธรรม พุทธประวัติน่ารู้ เนื่องในวันอาสาฬหบูชา ๒๕๕๐

...เมื่อพระพุทธองค์ตรัสรู้และได้ทรงตริตรองธรรมที่ค้นพบเป็นเวลา ๗ วัน พิจารณาว่าจะเผยแผ่ธรรมะให้ผู้ใดบ้าง
ทรงจำแนกบุคคลดังดอกบัว ๔ เหล่า ได้แก่ บัวพ้นน้ำ บัวปริ่มน้ำ บัวใต้น้ำ และ บัวติดตม หมายถึง บุคคลมีทั้งที่เรียนรู้ธรรมได้ และบุคคลที่ไม่สามารถเรียนรู้ธรรมได้

...ทรงมีพระมหากรุณารำลึกถึงพระอาจารย์ทั้งสองท่าน คือ อาฬารดาบส กับ อุททกดาบส แต่ท่านทั้งสองได้มรณภาพไปแล้ว จึงเสด็จไปโปรดผู้ที่เคยอุปัฐากท่าน คือ ปัญจวัคคีย์ หรือ นักบวชห้าท่าน ได้แก่ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานาม และพระอัสสชิ

...ธรรมที่ทรงแสดงต่อปัญจวัคคีย์ ณ ป่าอิสปตนมฤคทายวัน เมืองพาราณสี แคว้นกาสี ปัจจุบันคือสารนาถ เมืองพาราณสี ในวันขึ้น 15 เดือน 8 ถือเป็น ปฐมเทศนา "ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร(แปลว่าสูตรของการหมุนวงล้อแห่งพระธรรมให้เป็นไป)" มีสาระดังนี้

1.) ทรงชี้ทางผิดอันได้แก่กามสุขัลลิกานุโยค(การประกอบตนให้ชุ่มอยู่ด้วยกาม) และอัตตกิลมถานุโยค(การทรมานตนให้ลำบาก) ว่าเป็นส่วนสุดที่บรรพชิตไม่ควรดำเนิน แต่เดินทางสายกลางที่เรียกว่า มัชฌิมาปฏิปทา คือ มรรคมีองค์แปด เป็นไปเพื่อพระนิพพาน
2.) ทรงแสดง อริยสัจ 4 โดยละเอียด
3.) ทรงปฏิญญาว่าทรงตรัสรู้พระองค์เอง และได้บรรลุธรรมวิเศษแล้ว

...โกญฑัญญะเป็นผู้ได้ธรรมจักษุก่อน เกิดความเข้าใจแจ่มแจ้งตามสภาพเป็นจริงว่า

"ยํ กิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ "
สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีเกิดขึ้นเป็นธรรม สิ่งนั้นทั้งหมดมีดับเป็นธรรมดา
จึงได้อุปสมบทเป็น เอหิภิกขุอุปสัมปทาองค์แรก

...หลังจากปัญจวัคคีย์อุปสมบทแล้ว พุทธองค์จึงทรงเทศน์ อนัตตลักขณสูตร (พระสูตรที่แสดงว่า ขันธ์ ๕ เป็นอนัตตา หรือ ไม่เที่ยง ไม่น่ายึดถือมาเป็นตน) ปัญจวัคคีย์จึงสำเร็จเป็นอรหันต์

...สำหรับประชาชนที่ยังไม่พร้อมเข้าถึงธรรมลึกซึ้ง พระพุทธองค์ ทรงเทศน์ "อนุปุพพิกถา" ซึ่งว่าด้วยเรื่อง
* คุณของการให้ทาน การรักษาศีล
* สวรรค์ (การแสวงสุขเนื่องจากการให้ทาน การให้ศีล)
* โทษของกามและการปลีกตัวออกจากกาม
* จากนั้นจึงทรงเทศน์ อริยสัจ 4

...บังเกิดพระอรหันต์ ๖๐ รูป
ผู้บรรลุอรหันต์ลำดับต่อมา คือ ยสะกุลบุตร ในขณะนั้นกำลังเบื่อหน่ายโลก ออกเดินจากบ้านมาในป่า บังเอิญพบพระพุทธเจ้า ได้ฟังธรรมจนบรรลุเป็นพระอรหันต์ ต่อมาเพื่อนของพระยสะและพวกอีก ๕๐ ก็ตามมาฟังธรรม ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ในเวลาต่อมา

...อุบาสก และ อุบาสิกา คู่แรก
คือ บิดามารดาของพระยสะ

พระพุทธองค์ตรัสให้สาวก 60 รูป (ปัญจวัคคีย์และพวกพระยสะ) ปฏิบัติภารกิจสงฆ์ในการเผยแผ่ธรรมะ โดย
* ให้พระสาวก 60 รูปแยกย้ายกันประกาศศาสนา 60 แห่งไม่ซ้ำทางกัน
* พระองค์จะเสด็จไปแสดงธรรม ณ ตำบลอุรุเวลา เสนานิคม
* เมื่อสาวกออกประกาศเทศนา มีผู้ต้องการบวชมาก และหนทางไกลกัน จึงทรงอนุญาตให้สาวกดำเนินการบวชได้ โดยใช้วิธีการ "ติสรณคมนูปสัมปทา" (ปฏิญาณตนเป็นผู้ถึงพระรัตนตรัย)

...ในกรุงราชคฤห์ ทรงเทศน์โปรดชฎิล(นักบวชเกล้าผม)สามพี่น้อง ได้แก่ พระอุรุเวลกัสสปะ พระนทีกัสสปะ พระคยากัสสปะ และบริวาร รวม 1,000 คนก่อน แล้วได้ขอบวชในพระพุทธศาสนา เพราะพวกชฎิลเป็นเจ้าลัทธิบูชาไฟที่ยิ่งใหญ่ หากชฎิลยอมรับพุทธธรรมได้ ประชาชนก็ย่อมเกิดความศรัทธา

...พระอุรุเวลกัสสปะได้ยกย่องว่าเป็นผู้เลิศในทางมีบริษัท(บริวาร)มาก

...พระเจ้าพิมพิสารทรงกระทำวิหารทาน ด้วยการถวายวัดนับว่าเป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนา คือ พระเวฬุวันมหาวิหาร (วัดเวฬุวัน)

...เด็กหนุ่มแห่งราชถฤห์ ๒ คน ผู้ได้ ดวงตาเห็นธรรม
ณ กรุงราชคฤห์ มีเด็กหนุ่มสองคนศิษย์ของนักปรัชญาเมธี ผู้มีชื่อว่าสัญชัย เวลัฏฐบุตร โดยพระอัสสชิได้แสดงธรรมให้อุปติสสะ(พระสารีบุตร)ว่า

"ทุกสิ่งจากเหตุ พระศาสดาทรงแสดงเหตุของสิ่งเหล่านั้น และการดับเหตุของสิ่งเหล่านั้น"

อุปติสสะได้ฟังก็เกิด "ดวงตาเห็นธรรม" จึงกราบลาท่าน แล้วรีบไปบอกข้อความที่ตนได้ฟังมาแก่โกลิตะ(พระโมคคัลลานะ)ทราบ โกลิตะได้ฟังก็เกิด"ดวงตาเห็นธรรม"
เด็กหนุ่มสองคนจึงมาขอบวชเป็นสาวกพร้อมกัน และมีชื่อเรียกทางพระศาสนาว่า พระสารีบุตร และ พระโมคคัลลานะ ตามลำดับ

...พระโมคคัลลานะได้ไปบำเพ็ญสมาธิอยู่ที่ กัลลวาลมุตตคาม ใกล้เมืองมคธ ได้ ๗ วัน รู้สึกง่วงเหงาหาวนอน แก้อย่างไรก็ไม่หาย จนพระพุทธเจ้าเสด็จไปตรัสบอกวิธีเอาชนะความง่วงให้ พร้อมประทานโอวาทว่าด้วยความไม่ยึดมั่นถือมั่น ให้ใช้ปัญญาพิจารณาเวทนา (ความรู้สึก)ทั้งหลายว่า เป็นอนิจจังไม่เที่ยงแท้แน่นอน จบพุทธโอวาท พระโมคคัลลานะก็ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์

...พระสารีบุตร บวชได้ ๑๕ วัน ได้ถวายงานพัดพระพุทธเจ้า ขณะพระองค์ทรงแสดงธรรมโปรดทีฆนขะปริพาชก (นักบวชไว้เล็บยาว) อยู่ที่ถ้ำสุกรขาตา เชิงเขาคิชฌกูฏ ท่านพัดวีพระพุทธองค์พลางคิดตามพระโอวาทของพระพุทธเจ้าไปด้วย เมื่อจบพระธรรมเทศนาก็ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์

....พระพุทธเจ้าให้พระสารีบุตร และ พระโมคคัลลานะ เป็นพระอัครสาวก โดยพระสารีบุตรเป็นพระอัครสาวกเบื้องขวา มีความเป็นเลิศกว่าผู้อื่นทางปัญญา และพระโมคคัลลานะเป็นพระอัครสาวกเบื้องซ้าย มีความเป็นเลิศกว่าผู้อื่นทางฤทธิ์มาก

เรียบเรียง จาก เว็บ เรียนพระไตรปิฎก

Create Date : 29 กรกฎาคม 2550

0 comments

Last Update : 29 กรกฎาคม 2550 7:41:17 น.

Counter : 1602 Pageviews.