คางคก

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น nachart@yahoo.com

คางคก ภาษาอังกฤษ ใช้ว่า Toad (โท้ด) ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Bufonidae (บูโฟนิได หรือ บูโฟนิดี)

แบ่งออกเป็น 37 สกุล พบประมาณ 500 ชนิด พบกระจายพันธุ์ไปทั่วโลก ยกเว้นทวีปออสเตรเลียและทวีปแอนตาร์กติกา ในประเทศไทยพบได้หลายชนิด อาทิ จงโคร่ง (Phrynoidis aspera) คางคกบ้าน (Duttaphrynus melanostictus) คางคกห้วยไทย (Ansoia siamensis) คางคกไฟ (Ingerophrynus parvus) เป็นต้น

เป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ มี 4 ขา มี 5 นิ้ว ปลายนิ้วไม่มีเล็บ ตัวอ่อนอยู่ในน้ำหายใจด้วยเหงือก ตัวเต็มวัยอยู่บนบกหายใจด้วยปอด มีหัวใจ 3 ห้อง ออกไข่ในน้ำ ผิวหนังไม่มีเกล็ด ผิวหนังเปียกชื้น มีต่อมเมือก ผสมพันธุ์ภายนอก มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างเพื่อการเจริญเติบโต เป็นสัตว์เลือดเย็น

ไม่มีฟันทั้งในขากรรไกรบนและล่าง และถือเป็นเพียงวงศ์เดียวเท่านั้นในอันดับกบที่ไม่มีฟัน ดังนั้นสิ่งพิเศษที่ธรรมชาติให้มาไว้ป้องกันตัวก็คือ พิษที่ผิวหนัง

ผิวหนังของคางคกเป็นตะปุ่มตะป่ำตลอดทั้งตัว ต่อมพิษอยู่ที่เหนือตา เรียกว่า ต่อมพาโรติก ตัวเก็บพิษและขับพิษออกมา เรียกว่า ยางคางคก มีลักษณะเป็นเมือกสีขาวคล้ายน้ำนม

ส่วนประกอบของสารพิษ คือ สารบูโฟท็อกซิน มีผลต่อการ กระตุ้นการทำงานของหัวใจ ทำให้หัวใจบีบตัว และในส่วนอื่นๆ ของคางคกยังมีพิษอีก ทั้งผิวหนัง เลือด เครื่องใน และไข่

ปกติคางคกไม่ได้ทำร้ายใครง่ายๆ แต่ที่คนโดนพิษเข้าไปถึงขั้นอันตราย คือมักเชื่อว่ากินแล้วมีกำลังวังชาและรักษาโรคได้ ทั้งที่ความจริงแล้วคางคกไม่มีตัวยาแก้หรือรักษาโรคอะไรเลย เมื่อนำไปปรุงเป็นอาหารจะอันตรายเพราะสารพิษจะกระตุ้นการทำงานของหัวใจ โดยเพิ่มอัตราการเต้นและแรงบีบของหัวใจ

ทั้งนี้ผู้รับประทานเนื้อคางคกที่มีพิษจะมีอาการแขนขาอ่อนแรง คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย หายใจหอบ เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ และหากยางคางคกถูกตาจะทำให้เยื่อบุตาและแก้วตาอักเสบได้ ตาพร่ามัว จนถึงขั้นตาบอดได้

สำหรับ "คางคกขึ้นวอ" เป็นสำนวนที่ใช้เปรียบเปรยเพื่อตำหนิคนที่ไม่เจียมตัวชอบโอ้อวด ลำพอง ยโส เพราะคางคกเป็นสัตว์ที่ไม่น่ารัก ออกจะขี้เหร่เอามากๆ เพราะผิวหนังตะปุ่มตะป่ำ ส่วน "วอ" เป็นพาหนะรูปยานที่มีลักษณะเป็นรูปเรือนหลังคาทรงจั่ว ให้เจ้านายหรือข้าราชการฝ่ายในนั่ง แล้วใช้คนหาม

ศาสตราจารย์กาญจนา นาคสกุล อธิบายว่า สำนวนค้างคกขึ้นวอ หมายความว่า คนที่ต่ำต้อยได้ขึ้นนั่งบนพาหนะของเจ้านายชั้นสูง มีความที่ละไว้ว่า จึงแสดงท่าโอ้อวด หยิ่งผยอง เป็นคำเปรียบที่ใช้ว่าคนที่มีลักษณะเช่นนั้นให้เห็นว่า ให้มีความถ่อมตัว ไม่สุภาพ ไม่น่ารัก ไม่น่าคบ

หน้า 24

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
คอลัมน์ รู้ไปโม้ด
น้าชาติ ประชาชื่น

สวัสดิ์สิริชีววารค่ะ

Create Date : 20 มิถุนายน 2556		0 comments
Last Update : 20 มิถุนายน 2556 11:10:25 น.
Counter : 1987 Pageviews.
Share Tweet