คอลัมน์ : Nature Impressions โดย แอชลีย์ วินเซนต์
|
| Tender Moments | | | หนึ่งในหลายแห่งที่ผมชอบไปวนเวียนเยี่ยมชมเสมอในสวนสัตว์เปิดเขาเขียว คือบริเวณเกาะชะนี ผมชอบไปซุ่มสังเกตการณ์ และคอยเก็บภาพเวลาที่พวกชะนีตัวโตหยอกล้อเล่นหัวกับพวกตัวเล็ก ที่บริเวณนั้นแบ่งพื้นที่ออกเป็นเกาะเล็ก ๆ ใกล้ ๆ กันอยู่สี่เกาะ แต่ละเกาะมีชะนีต่างสายพันธุ์อาศัยอยู่สี่ชนิด แบ่งเป็น ชะนีมงกุฎ (Hylobates pileatus) ชะนีมือขาว (Hylobabates lar) ชะนีแก้มขาว (Nomascus siki) และชะนีเซียมัง(Symphalangus syndactylus) ซึ่งผมได้เลือกภาพถ่ายของพวกมันมาแบ่งปันกับคุณในอาทิตย์นี้
|
| Mama's Hammock | | |
|
| Watching Mama's Back | | | ชะนีเป็นสัตว์ที่มีขนาดตัวเล็กที่สุดในสัตว์ตระกูลเอป "เอป" ก็คือ "สัตว์ที่คล้ายลิงแต่ไม่มีหาง" ไงล่ะครับ เอปที่คุณอาจจะรู้จัก และคุ้นเคยดี ก็คือพวก กอลิล่า ชิมแปนชี และ อุรังอุตัง ลักษณะพิเศษที่แบ่งแยกชะนีออกจากเอปกลุ่มอื่น คือแขนที่ยาวมากเป็นพิเศษของพวกมันครับ ที่จริงแล้ว พวกชะนีมีลำแขนยาวที่สุดในกลุ่มสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทั้งหมดด้วย พวกมันใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่บนต้นไม้ แขนยาว ๆ ของมันมีไว้เพื่อการโยนตัวเคลื่อนไหวไปมาตามกิ่งไม้ ในสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติของพวกมันบนต้นไม้ในป่าฝน สิ่งที่ต่างจากเอปกลุ่มอื่นอีกอย่างคือ พวกชะนีจะนั่งหลับอยู่ตามกิ่งไม้ทั่วไป ในขณะที่พวกเอปที่มีขนาดตัวใหญ่กว่ากลุ่มอื่น จะมีการสร้างรังด้วยใบไม้และกิ่งไม้เพื่อใช้เป็นที่หลับนอน "ชะนีเซียมัง" มีขนาดตัวใหญ่ที่สุดในกลุ่มชะนี และยังมีอีกสองคุณลักษณะพิเศษที่ทำให้มันต่างจากชะนีทั่วไป คือ เซียมังจะมีผังพืดยาวระหว่างนิ้วเท้าที่สองและที่สาม ความยืดหยุ่นตรงนิ้วเท้านี้ทำให้พวกมันสามารถควบคุมการหยิบจับหรือถือสิ่งของด้วยเท้าได้ดีกว่าชะนีชนิดอื่น ลักษณะพิเศษอีกอย่างที่สังเกตเห็นได้ง่าย คือผิวหนังที่ห้อยยาวจากใต้แก้มของมันมาจนถึงสุดลำคอ ถุงหนังตรงคอนี้เรียกว่า กูล่าร์ (Gular) หรือ ถุงคอ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอีกอย่างเดียวที่ผมรู้ว่ามีถุงคอเหมือนกันคือพวก อุรังอุตัง แต่อุรังอุตังเพศผู้เท่านั้นที่จะมีถุงคอ ในขณะที่เซียมังจะมีถุงคอกันทั้งสองเพศ
|
| Hey Mum, Over Here!!! | | | ยังมีสัตว์สายพันธุ์อื่น ๆ ด้วยนะครับที่มีถุงคอเช่นกัน ยกตัวอย่างเช่น นกหลายชนิด (เช่น นกกระทุง) สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำบางอย่าง (เช่น กบ) สัตว์เลื้อยคลานบางชนิด (เช่น กิ้งก่า) และสัตว์ทะเลบางอย่าง (เช่น สิงโตทะเล) ถุงคอที่ว่านี้ สามารถยืดขยายและพองตัวออกได้เมื่อสัตว์สูดลมเข้าไป พวกสัตว์ใช้ประโยชน์จากถุงคอนี้ต่างกันออกไป เช่นพวกนกกระทุงใช้เป็นที่เก็บสะสมปลาที่มันจับได้ แต่เป้าหมายหลักในการมีถุงคอของพวกสัตว์ มีไว้เพื่อการสื่อสารครับ เมื่อถุงคอถูกทำให้พองโตเต็มที่ อาจจะหมายถึงการข่มขวัญศัตรู การประกาศอาณาเขต หรือการขับไล่ผู้บุกรุก และในบางกรณี อาจจะเป็นการแสดงความรัก หรือการสร้างเสน่ห์ของตัวผู้ยามที่ต้องการจะจับคู่ สำหรับชะนีเซียมัง การทำให้ถุงคอพองโตเต็มที่ช่วยให้พวกมันสามารถส่งเสียงกู่ร้องได้อย่างกว้างไกลด้วย เสียงของมันอาจจะได้ยินไปไกลเกือบสองไมล์ (3.2 กิโลเมตร)รูปแบบการกู่ร้องของเซียมังแสดงออกเพื่อประกาศให้สัตว์อื่นรับรู้อาณาเขตของมัน ชะนีเซียมังจะจับคู่เพียงครั้งเดียวในชีวิต ผมสังเกตเห็นว่า ตัวเมียจะไม่ค่อยกู่ร้องโหยหวนเพื่อประกาศอาณาเขตของมันสักเท่าไหร่หรอกครับ เสียงของตัวเมียจะดังประมาณว่าร้องเรียกหาคู่ของมันมากกว่า เพราะพอตัวเมียส่งเสียงและสอดส่องสายตาออกไปยามใด อีกสักพัก คู่ของมันก็จะรีบส่งเสียงกลับมาเหมือนรีบรายงานตัวไม่มีผิด เสียงร้องของเหล่าชะนี ฟังดูคล้ายกันมากครับ แต่ละตัวก็มีเสียงสูงต่ำเด่นด้อยต่างกันออกไป ประสบการณ์ดี ๆ หลายครั้งของผมที่เกิดในสวนสัตว์เปิดเขาเขียว คือยามที่ผมเฝ้ามองพฤติกรรมของพวกชะนี และบ่อยครั้งที่ชะนีตัวหนึ่งตัวใดจะเริ่มส่งเสียง ตามด้วยเสียงของคู่มัน และการประกาศบอกอาณาเขต หรือการสื่อสารของแต่ละกลุ่มที่อยู่ใกล้เคียง มันเหมือนกับคณะประสานเสียงดั้งเดิมของธรรมชาติเริ่มทำการบรรเลง สำหรับผมแล้ว นี่คือเสียงดนตรีจากธรรมชาติอย่างแท้จริง ถึงแม้ว่า ชะนีจะใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่บนต้นไม้ แต่พวกมันก็จะลงพื้นเพื่อหาอาหารและเพื่อดื่มน้ำด้วยนะครับ เมื่ออยู่บนพื้น พวกมันจะเดินตัวตรงและจะยกมือกางออกด้านข้างหรือยกขึ้นเหนือหัวเพื่อการทรงตัว แต่มองดูแล้ว ผมว่าเป็นไปได้เหมือนกันที่ มันอาจจะอยากแน่ใจด้วยว่า แขนยาว ๆ ของมันจะไม่ไปพันเข้ากับขาสั้น ๆ ของมันซะก่อน 555 อาหารของพวกชะนี คือ ใบไม้ ยอดไม้ ผลไม้ ดอกไม้ หน่ออ่อน และแมลงบางชนิดก็เป็นอาหารที่น่ารับประทานสำหรับพวกมันเหมือนกัน ยังพอมีชะนีเหลืออยู่และใช้ชีวิตอยู่เองตามธรรมชาติบ้าง ในเขตร้อนชื้น และตามป่าร้อนชื้นในป่าฝน ไล่มาจากทางทิศเหนือถึงทิศใต้ของจีน จากอินเดียตะวันออกเฉียงเหนือถึงอินโดนีเชีย รวมไปถึงเกาะชวา เกาะสุมาตรา และเกาะบอร์เนียว ชะนีหลายสายพันธุ์ ถูกระบุจากสหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) ให้เป็น สิ่งมีชีวิตที่ใกล้สูญพันธุ์ (CN) หรือ สิ่งมีชีวิตที่มีความเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ (CR) เนื่องจากปัญหาการบุกรุกทำลายป่า และจากการถูกล่าอย่างผิดกฎหมาย ผมจึงขออนุญาตเน้นให้ทุกท่าน เห็นความสำคัญต่องานที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียว และสวนสัตว์อื่น ๆ ที่ทำงานภายใต้องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ตั้งใจปฏิบัติหน้าที่ทุกอย่าง เพื่ออนุรักษ์คุ้มครองสัตว์ป่าให้มีสุขภาพชีวิตและสวัสดิการที่ดีขึ้น จนพวกมันสามารถดำรงอยู่และเพิ่มประชากรกันได้อย่างต่อเนื่อง ผมเป็นคนรักสัตว์ครับ และผมมีความหวังว่า ตัวหนังสือบางคำหรือบางประโยคที่คุณได้อ่านจากบทความของผมที่เขียนเกี่ยวกับสัตว์ป่าติดต่อกันมาหลายอาทิตย์ อาจจะช่วยสะกิดให้คุณรู้สึกเอ็นดูพวกสัตว์บ้าง อาจจะเริ่มจากพวกชะนีนี่ก็ได้นะครับ ขอบคุณมากครับที่เข้ามาเยี่ยมชมคอลัมน์นี้ ผมขอให้ทุกท่านมีรอยยิ้มกว้าง ๆ ตลอดทั้งอาทิตย์นะครับ พบกันใหม่อาทิตย์หน้า
|