BlogGang.com : : sirivinit :

ทฤษฎีใหม่:บทวิเคราะห์ในแง่อุทกศาสตร์

ทฤษฎีใหม่:บทวิเคราะห์ในแง่อุทกศาสตร์

ศ.เดนนิส แมคคลัฟลิน อาจารย์ที่สถาบันเทคโนโลยี แห่งมลรัฐแมสซาซูเซส (เอ็มไอที) ได้รับการแต่งตั้งเป็น H.M. King Bhumibol Professor of Water Resource Management. ลูกศิษย์คนหนึ่งของศาสตราจารย์แมคคลัฟลินคือ ดร. สุธาภา อมรวิวัฒน์ ได้ทำงานวิจัยระดับปริญญาเอก เกียวกับทฤษฎีใหม่ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ดังปรากฎในรายงานน้อมเกล้าถวาย ฉบับเต็มสามารถดูได้จาก เว็ป //fibo.kmutt.ac.th/thai/index.php?option=com_jotloader&Itemid=134 ส่วนหนึ่งของรายงานมีดังต่อไปนี้ครับ

ทฤษฏีใหม่ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นแนวคิดและวิธีการพัฒนาชนบทที่มุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ องค์ประกอบที่สำคัญอย่างหนึ่ง คือการขุดสระในที่ดินของเกษตรกรเพื่อกักเก็บน้ำฝนสำรองไว้ สำหรับการเกษตรในช่วงแห้งแล้ง

การขยายผลโครงารการพัฒนาการเกษตร ตามแนวคิดทฤษฏีใหม่ได้มีการรับไปปฏิบัตในหลายพื้นที่ รายงานฉบับนี้ได้เลือกโครงการ ณ วัดมงคลชัยพัฒนาจังหวัดสระบุรี

ซึ่งประกอบด้วยสระน้ำขนาดเล็กในแปลงของเกษตรกร โดยรวมกว่า 20 สระ แต่ละสระได้รับน้ำเสริมจากอ่างเก็บน้ำห้วยหินขาว ตามหลักการบ่อใหญ่เติมบ่อเล็ก

รายงานฉบับนี้สำรวจความเป็นไปได้ ในการกักเก็บน้ำฝนและน้ำผิวดินภายในที่ดินของเกษตรกร โดยปรับสภาพพื้นที่ให้เหมาะแก่การไหลเวียนของน้ำไปยังสระ และร่องน้ำในแปลงนา เพื่อสำรองใช้ต่อไปในช่วงที่ขาดแคลน

ทั้งนี้ปริมาณน้ำที่มี จะต้องเพียงพอสำรับการปลูกข้าวนาปี รายงานฉบับนี้ใช้วิธีวิเคราะห์เชิงปริมาณแบบ water balance analysis ซึ่งพิจารณาปริมาณน้ำที่กักเก็บในชั้นผิวดินและชั้นใต้ดิน รวมทั้งปริมาณน้ำที่ไหลผ่านขั้นเก็บน้ำดังกล่าว

คณะศึกษาสร้างแบบจำลองของแปลงการเกษตร ที่ติดกับเขตศูนย์ศึกษาโครงการตามพระราชดำริ วัดมงคลชัยพัฒนา ประกอบด้วยสระน้ำ 1 สระ ขนาด 1.5 ไร่ ในพื้นที่เพาะปลูกทั้งสิ้น 19 ไร่

เกษตรกรปลูกข้าว มะลิ และผลไม้แบบจำลองอาศัยข้อมูลทางอุตุนิยมวิทยา ธรณีวิทยา และการเกษตรเป็นหลักในการคำนวณปริมาณน้ำในแต่ละวันที่กักเก็บในชั้นผิวดิน ได้แก่ น้ำบริวเณสระน้ำและนาข้าว และปริมาณความชื้น ในชั้นใต้ดินของพืชแต่ละชนิด

ผลการวิเคราะห์จากแบบจำลองซึ่งใช้ข้อมูลของปี พ.ศ. 2529 - 2541 พบว่ามีปริมาณน้ำเพียงพอแก่การปลูกข้าวแม้แต่ในปีที่แห้งแล้ง ปริมาณน้ำในสระอยู่ในระดับสูงในฤดูการปลูกข้าว และโดยปกติ สระสามารถเก็บน้ำไว้ได้ตลอดปี

ยกเว้นในปีที่แห้งแล้งมาก สระน้ำอาจแห้งขอดแต่จะเกิดขึ้นหลังฤดูปลูกข้าวนาปี

ดังนั้นจึงไม่ส่งผลกระทบต่อผลผลิตของข้าวในปีนั้นๆ และปริมาณความชื้นใต้ผิวดินของพืชทั้ง 3 ชนิดอยู่ในระดับที่พอเพียงแก่การอยู่รอดของพืชตลอดปี โดยสรุป ผลการวิเคราะห์เสนอว่าการปลูกข้าวให้ได้ผลผลิตพอเพียงในจังหวัดสระบุรี ไม่จำเป็นต้องรับน้ำเพิ่มเติมจากแหล่งน้ำภายนอก เช่น อ่างเก็บน้ำ

รายงานฉบับนี้นำเสนอโครงสร้างการวิเคราะห์ ความเป็นไปได้ของการจัดระบบกักเก็บน้ำในแปลงการเกษตร (water havesting) ในจังหวัดสระบุรี

ทั้งนี้หลักการพื้นฐานยังสามารถนำไปใช้ได้ ในพื้นที่อื่นๆโดยปรับข้อมูลทางอุตุนิยมวิทยา ธรณีวิทยา และการเกษตรให้เป็นของพื้นที่นั้น หลักการ water havesting น่าจะทำให้เกิดประโยชน์ในการนำทฤษฏีใหม่มาประยุกต์ใช้

แม้ว่าในแต่ละพื้นที่อาจจะมีความแตกต่างทางปัจจัย ที่เอิ้อให้เกิดความสำเร็จ อนึ่ง ประสิทธิผลของการศึกษาข้างต้น ขึ้นอยู่กับความถูกต้องของข้อมูลที่นำมาใช้ในแบบจำลอง

ดังนั้นรายงานฉบับนี้ได้เสนอแนะ ให้มีการจัดเก็บข้อมูลเพิ่มเติม อาทิ ลักษณะทางกายภาพของดิน ระดับน้ำใต้ดิน และอัตราการไหลของลำน้ำ รวมทั้งการจัดตั้งสถานีจัดเก็บข้อมูลทางอุตุนิยมวิทยา ในบริเวณศูนย์ศึกษาของโครงการตามพระราชดำริ

การศึกษาทางอุทกศาสตร์ในชั้นต่อไป ควรพิจารณาการจัดสรรน้ำในพื้นที่ที่กว้างกว่าแปลงเกษตร เช่น พื้นที่ในขอบเขตสันปันน้ำ (watershed) การจัดสรรน้ำเพื่อการเกษตรควรศึกษาควบคู่กันไปทั้งทางด้านกายภาพ และลักษณะทางเศรษฐกิจและสังคม

เพื่อให้สามารถนำหลักการไปปฏิบัติได้จริง และใช้ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดให้เกิดประโยชน์สูงสูด ผลการศึกษานี้สอดคล้องกับแนวทางพัฒนาตามทฤษฏีใหม่ทั้ง 3 ขั้น

ซึ่งจะช่วยให้ภาคเกษตรกรรมของประเทศก้าวจาก ระดับครัวเรือนสู่ระดับชุมชนที่แข็งแกร่งขึ้น สมดั่งพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ท่านผู้อ่านสามารถส่งข้อคิดเห็น/เสนอแนะมาที่ผู้เขียนที่ djitt@fibo.kmutt.ac.th
//th.wikipedia.org/wiki/ชิต_เหล่าวัฒนา
Twitter: @Dr_Djitt

ขอขอบคุณ

ผู้จัดการออนไลน์
ดร.ชิต เหล่าวัฒนา

สิริสวัสดิ์วุธวาร เปรมปรีดิ์มานรมณีย์นะคะ

Create Date : 06 กรกฎาคม 2554

0 comments

Last Update : 6 กรกฎาคม 2554 13:52:31 น.

Counter : 1065 Pageviews.