ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

โดย โกวิท วงศ์สุรวัฒน์


เมื่อวันที่ 20 เมษายน ที่ผ่านมาผู้เขียนได้รับเกียรติไปพูดเรื่องของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เนื่องในวาระวันเกิดปีที่ 98 ของท่านที่บ้านซอยสวนพลูโดยในวันนั้นเองก็มีข่าวยืนยันแน่นอนแล้วว่าองค์การยูเนสโกจะประกาศยกย่อง ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการรณรงค์รักษาศิลปวัฒนธรรมไทย การศึกษา สังคมศาสตร์และสื่อสารมวลชนในวาระที่ท่านครบรอบอายุ 100 ปีใน พ.ศ.2554

     บรรยากาศของงานที่บ้านซอยสวนพลูวันนั้นสนุกมากโดยไฮไลต์อยู่ที่การแสดงละครทรงเครื่องของวิทยาลัยนาฏศิลป์ จากจังหวัดอ่างทองเรื่อง "ขุนแผนพานางลาวทองกลับบ้านและทะเลาะกับนางวันทอง" ซึ่งตามที่จริงแล้วก็น่าสงสารนางวันทอง

สำหรับการแสดงของเด็กรุ่นใหม่นี้ยอดเยี่ยมจริงๆ เพราะได้โชว์จิตวิญญาณและนิสัยประจำชาติไทยด้วยการปะทะคารมอันคมคายที่มีนัยยะเฉลียวฉลาด ลึกซึ้ง รุ่มรวยด้วยอารมณ์ขันออกมาอย่างถึงพริกถึงขิงจริงๆ เมื่อได้ชมแล้วก็ออกจะอิ่มอกอิ่มใจจริงๆ

และยังได้ทราบจากท่านผู้หญิงนิออน สนิทวงศ์ฯ ด้วยว่าบรรดาชาวอ่างทองที่มาในวันนี้นั้นล้วนแต่มีอนุสรณ์ของ "ถนนคึกฤทธิ์, บ่อน้ำคึกฤทธิ์" เตือนใจอยู่ทั่วไปและชาวอ่างทองยินดีเต็มใจที่จะมางานคึกฤทธิ์ทุกครั้งแบบว่าขอให้บอกมาเถิด

ผลพวงอันดีงามของนโยบายเงินผันของเมื่อ 35 ปีที่แล้วจริงๆ

     การพูดคุยกันถึง ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ในวันนั้นมี ดร.อรัญ ธรรมโน อดีตปลัดกระทรวงการคลัง พูดด้านเศรษฐกิจ และคุณบัญญัติ ทัศนียะเวศ อดีตประธานสภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติพูดด้านสื่อสารมวลชนซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสนใจเพราะมีข้อมูลหลายอย่างที่แม้แต่ผู้ใกล้ชิดทั้งหลายของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ที่อยู่ในที่นั้นก็เพิ่งทราบเป็นครั้งแรก

คุณสมบัติ ภู่กาญจน์ พิธีกรเกริ่นว่า ม.ร.ว.คึกฤทธิ์เคยปรารภว่าวันเกิดของท่านนั้นอากาศร้อนเหลือเกินแต่ก็ต้องทน นัยว่า "ก็เกิดมาแล้วนี่ ช่วยอะไรไม่ได้"

     ผลจากการเตรียมการเพื่อไปพูดในวันนั้น ผู้เขียนขออนุญาตแลกเปลี่ยนประสบการณ์จากการอ่านหนังสือของบรมครู ม.ร.ว.คึกฤทธิ์กับท่านผู้อ่านที่เคารพเนื่องจากเป็นประสบการณ์ที่นักอ่านทั้งหลายคงต้องไปประสบมาแล้วแทบทุกท่านกล่าวคือเป็นประสบการณ์แบบ เดชาวู (dejavu) คือแบบว่าท่านกำลังทำอะไรเพลินๆ อยู่ จู่ๆ ก็กลับมีความรู้สึกว่า "เอ๊ะ! เหตุการณ์แบบนี้ มันเคยเกิดขึ้นมาแล้วนี่!" แถมบางครั้งยังรู้อีกด้วยว่าจะเกิดอะไรขึ้นต่อจากนั้น แต่ความรู้สึกที่ว่านี้มักจะเกิดในช่วงสั้นๆ แล้วก็หายไป

เริ่มแรกเมื่อผู้เขียนได้รับเชิญให้ไปพูดเกี่ยวกับท่านคึกฤทธิ์ก็ระลึกขึ้นมาได้ว่าผู้เขียนอ่านผลงานของท่านคึกฤทธิ์มามากมายนักหนาแต่มีอยู่เพียงเล่มเดียว ที่ผู้เขียนอ่านได้ไม่กี่หน้าแล้วก็วางหนังสือลงและไม่เปิดอ่านอีกเลย เนื่องจากอ่านไม่รู้เรื่องขณะนั้นผู้เขียนอยู่ในช่วงปีสุดท้ายของการเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.ศ.5) หนังสือเล่มดังกล่าวคือ "เมืองมายา"

ครั้นหยิบมาอ่านอีกทีก็สี่สิบปีให้หลังคราวนี้อ่านสนุกแฮะ นั่งอ่าน นอนอ่านจนจบรวดเดียวซึ่งการอ่านหนังสือแบบนี้ผู้เขียนไม่มีโอกาสได้ทำบ่อยนักเนื่องจากอายุมากขึ้นสมาธิกลับสั้นลงแต่เนื่องจากเมื่อได้อ่านหนังสือที่สนุกถึงใจแบบคนใต้ว่า "มันหรอยจริงๆ" นั่นแหละ

     เมืองมายาเป็นหนังสือที่เขียนจากประสบการณ์ของท่านคึกฤทธิ์เมื่อครั้งท่านได้เดินทางไปให้คำปรึกษาด้านเทคนิคและแสดงในภาพยนตร์ฮอลลีวูดเรื่อง "อั๊กลี่ อเมริกัน"

ท่านถ่ายทอดประสบการณ์และความรู้ที่ได้จากฮอลลีวู้ดในสายตาของคนเขียนหนังสือผู้เป็นพหูสูตซึ่งว่าที่จริงแล้วหนังสือเล่มนี้คือหนังสือตำราประวัติศาสตร์ จิตวิทยา สังคมวิทยา บริหารธุรกิจ นิเทศศาสตร์และการถ่ายทำภาพยนตร์แท้ๆ แต่อ่านสนุกไม่เหมือนตำราทั่วไปแต่คนอ่านต้องมีพื้นทางประวัติศาสตร์โลกในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองถึง พ.ศ.2508 นะแบบว่าถ้าไม่มีพื้นเลยก็อ่านยากหน่อย เพราะว่าลองถามเด็กสมัยนี้ว่ารู้จักเกรซ เคลลี่, เชอร์ลี่ แมคเลน, เกรตา การ์โบ หรือ โทนี่ เคอร์ติส แครี่ กรานต์ ร็อค ฮัดสันบ้างไหม? คาดว่าคงไม่มีใครเคยได้ยินชื่อเลยกระมัง

     ประสบการณ์เดชาวูนี้ผู้เขียนเคยประสบเมื่อได้ร่วมทำงานวิจัยเรื่องเศรษฐกิจและการค้าในสมัยรัชกาลที่เจ็ดเมื่อ พ.ศ.2516 กับมูลนิธิฟอร์ดเมื่อผู้เขียนอ่านวิทยานิพนธ์ประวัติศาสตร์ไทยของปริญญาโทที่เกี่ยวกับช่วงสมัยนั้นไม่รู้เรื่องจนกระทั่งต้องหาหนังสือที่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์สังเขปของโลกสมัยนั้นเพื่อเป็นพื้นฐานเสียก่อนจึงค่อยอ่านวิทยานิพนธ์เหล่านั้นมีรสมีชาติขึ้น

ครั้นไปพูดที่บ้านท่านคึกฤทธิ์เสร็จแล้วก็ได้รับหนังสืองานศพของท่านเรื่องสี่แผ่นดินมา ก็เกิดประสบการณ์เดชาวูอีกคือนั่งอ่าน นอนอ่าน (นอนอ่านมีอันตรายอยู่บ้างเพราะหากหนังสือที่อ่านหนักไปหน่วยเวลาตกลงบนจมูกก็เจ็บไม่ใช่เล่น) จนจบและยังคงมันส์เหมือนเมื่อเคยอ่านมาแล้วสองสามครั้ง)

     หนังสือดีมันต่างกับหนังสือธรรมดาก็ตรงนี้แหละ คือหนังสือธรรมดาเมื่ออ่านจบแล้วก็แล้วไป ส่วนหนังสือดีอ่านเมื่อไร อ่านกี่ครั้งมันก็สนุก มันส์ทุกครั้งไป


สุวิมล เชื้อชาญวงศ์: รายงาน

ขอขอบคุณ
ที่มา : มติชนออนไลน์ 6 พฤษภาคม 2552 หน้า 6

Create Date : 11 พฤษภาคม 2552		0 comments
Last Update : 11 พฤษภาคม 2552 20:47:48 น.
Counter : 1157 Pageviews.
Share Tweet