Bloggang.com : binlaman - การเก็บสปอร์เพื่อนำมาเพาะ

Group Blog

กันยายน 2550

30 กันยายน 2550

การเก็บสปอร์เพื่อนำมาเพาะ

All Blog

การเก็บสปอร์เพื่อนำมาเพาะ

ขอบคุณเวบไซ เฟิร์นสยามอีกเเล้

กดตรงนี้ได้เลย
//www.fernsiam.com/FernWorld/Propagation/Sporeling/Page-01.html

สปอร์ของเฟิน ส่วนมาก เราจะพบได้ที่ใต้ใบ ที่เห็นเป็นจุด หรืออาจเป็นเส้น แล้วแต่ชนิดของเฟิน
สำหรับสปอร์ที่เราจะเก็บมาเพื่อนำมาเพาะ ควรเลือกเก็บสปอร์ที่แก่พอ ซึ่งส่วนมาก สปอร์ที่แก่พอ จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล หรือน้ำตาลเข้มเกือบดำ และก็มีบ้างในบางชนิด ที่สปอร์แก่จะเป็นสีเหลือง เหลืองอ่อน หรือสีเขียว
เราจำเป็นต้องนำสปอร์ที่แก่มาเพาะ มิฉนั้นแล้ว อาจจะไม่งอกเลย หรืองอกน้อยมากและนานมาก
เราจะทราบได้อย่างไรว่า สปอร์ที่ใบเฟินนั้น แก่พอที่จะนำไปเพาะได้หรือยัง
สำหรับที่นี่ จะให้ข้อสังเกตุง่ายๆ สำหรับเฟินทั่วไป คือ เมื่อสปอร์เฟินแก่พอ โดยธรรมชาติของเฟินเอง จะปล่อยให้สปอร์นั้นหลุดร่วง และปลิวไปตามกระแสลม หรือกระแสน้ำ
ดังนั้น ให้เราลองเอามือของเรา ลูบที่กลุ่มสอร์เบาๆ หากมีผงหรือเม็ดสปอร์เล็กๆ ติดมือมา นั่นแสดงว่า สปอร์แก่พอที่จะนำไปเพาะได้

สำหรับสปอร์ของเฟินบางชนิด เราจะทราบว่าแก่หรือไม่ จำเป็นต้องอาศัยประสบการณ์ โดยเฉพาะสปอร์เฟินที่เป็นสีเขียว หรือสีเหลืองอ่อน

เมื่อเราเจอใบเฟินที่มีสปอร์แก่พอ ให้ตัดใบของเฟินนั้นมา จะตัดทั้งใบ หรือบางส่วนของใบก็ได้
จากนั้น ให้นำมาห่อด้วยกระดาษสีขาว หรือจะใส่ซอง เก็บเอาไว้ในร่ม เพื่อรอให้สปอร์หลุดร่วงออกมาอยู่ห่อกระดาษนั้น แต่ก่อนห่อใบเฟินต้องไม่เปียกแฉะ ควรรอให้ใบแห้งหมาดเสียก่อนด้วย

ใบสปอร์ที่เราเก็บมาห่อไว้นั้น รอสัก 2-3 วัน หรือนานกว่านั้น อับสปอร์จะแตกออกและปล่อยสปอร์หลุดร่วงอยู่ในห่อจำนวนมาก ซึ่งก็เป็นอีกวิธีหนึ่งที่พอจะบอกเราได้ว่า สปอร์นั้นแก่้มากพอที่จะนำไปเพาะได้
ใบเฟินบางชนิด แม้สปอร์จะแก่พอ แต่มันจะปลดปล่อยเฟินให้ปลิวไปทีละน้อย อย่างเช่น ในเฟินชายผ้าสีดาบางชนิด ตัวอย่างเช่น Platycerium bifurcatum, P. holttumii และอีกหลายชนิดเช่นกัน

สปอร์เฟินบางชนิด อาจจำเป็นต้องใช้วิธีการขูด จึงจะได้สปอร์แก่มากพอ เราสามารถใช้มีดบางๆ หรือพู่กันปัดออกมาก็ได้ แต่ควรระวังอย่างขูดเอาผิวหรือเนื้อเยื่ออื่นของใบออกมาด้วย
เมื่อห่อใบสปอร์เอาไว้แล้ว ควรบันทึกเอาไว้ที่ห่อนั้นสักหน่อยว่า เป็นเฟินอะไร มาจากไหน และวันเดือนปี ที่เราเก็บใยสปอร์นั้นมา
เมื่อเราได้ผงสปอร์ออกมาแล้ว หากยังไม่ต้องการเพาะทันที แต่ต้องการเก็บเอาไว้ก่อน วิธีการถนอมอายุของสปอร์ ทำได้โดยการเก็บไว้ในห่อกระดาษทึบแสง และเก็บไว้ในที่ร่ม อากาศไม่ร้อนนัก หรือจะนำไปแช่ไว้ในตู้เย็น ในช่องแช่ผักก็ได้ แต่ต้องไม่ใช่ช่องแช่แข็ง วิธีนี้ สามารถเก็บสปอร์เอาไว้ได้นาน อาจถึง 2-3 ปี แต่ทั้งนี้ ขึ้นกับชนิดของเฟินด้วย
ไม่ควรเก็บสปอร์ทั้งใบเอาไว้นานๆ เพราะใบอาจจะขึ้นรา หรือใบแห้ง กรอบ แตกหัก ทำให้มีเศษใบไม้ติดไปกับผงสปอร์ เมื่อเรานำไปหว่านเพาะ เศษใบที่ติดมาจะเป็นส่วนที่ขึ้นราได้ง่าย
ในการห่อซองบรรจุผงสปอร์ ควรพับไปมาหลายทบ เพื่อไม่ให้ผงสปอร์เล็ดลอดออกไปได้โดยง่าย และย้ำว่า อย่าลืมเขียนชื่อของเฟิน ที่มา่ หรือประวัติเล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับเฟินชนิดนั้น รวมทั้งวันเดือนปี ที่เก็บสปอร์นั้นเอาไว้ที่หน้าห่อด้วย