นับเป็นความดีใจอย่างที่สุดประการหนึ่ง  ที่มีโอกาสได้กราบถวายบังคมพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๙  ในพระบรมมหาราชวัง   พรรคพวกเพื่อนฝูงได้เพียงตั้งความปรารถนาเมื่อเปิดให้จองเป็นเจ้าภาพแต่เพื่อนๆก็ไม่ได้มีคณะจัดการเป็นรูปธรรม   นอกจากไปกับคณะข้าราชการในสังกัดก็ต่างๆคนต่างไปกันเองบ้าง    การมีพี่ดีเป็นสิ่งดีอย่างหนึ่งในชีวิต  ร่วมไปกับคณะเพื่อนของพี่ๆ  

                  ก่อนวันงานพี่ๆบอกพิกัดให้ซื้อชุดไทยที่ร้านในห้างสรรพสินค้าบางลำภู  เป๊ะเว่อร์แบบพี่บอกเห็นแล้วบอกขนาดได้แม่นยำ  เย็บแก้นิดหน่อยแแป๊บเดียวได้ชุดไทยสวยงามเตรียมไว้ล่วงหน้า   วันนัดหมายช่างทำผมให้ไม่ถูกใจแต่ไม่อยากให้เขาเสียใจ   เรากลับบ้านรีบรื้อผมด้วยความลำบากกับปริมาณกิ๊บและสเปรย์  สระผมเป่าแห้งและรวบมัดใหม่อย่างรวดเร็วบิดผมเป็นเกลียวลงมาสองข้างใช้กิ๊บเสียบไว้ถักเปียรัดไว้ที่ท้ายทอยปิดไว้ด้วยที่ติดผมและเน็ตคลุมผม      พี่ๆชื่นชมกันใหญ่ว่าวันนี้เสื้อผ้าหน้ารัดผมเรียบร้อย  ฉันยังคุยปลื้มใจว่าฝีมือล้วนๆ   

นานๆทีจะเรียบร้อยดูดีนะนี่  จุดนัดหมายนั่งรอทีมจนครบ  เดินชมนิทรรศการทิวทัศน์ริมแม่น้ำเจ้าพระยาสวยงาม   เมืองไทยนี่ไม่ใช่เล่นเป็นเมืองหลวงมหานครริมแม่น้ำไม่แพ้ยุโรปทีเดียว  

ได้เก็บภาพถ่ายกับพระบรมสาทิสลักษณ์ สวยงามหลายภาพ  

แม้ฝีมือวาดภาพ  จะถ่ายทอดพระสิริโฉมได้ไม่เท่าพระองค์จริง  

                 สำหรับฉันคนกรุงเทพมาตลอดชีวิตขอเชิญชวนสักหน่อย    ถึงแม้ขณะนี้จะเป็นภาวะท่ามกลางความเศร้าโศก  แต่ภาพพระบรมฉายาลักษณ์ที่งดงาม   พุ่มสักการะและการประดับตกแต่งด้วยดอกดาวเรืองและดอกไม้อื่นๆสวยงามไปทั่ว   มีความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงามเป็นที่สุด    ถ้าใครต้องการจะเก็บภาพความทรงจำ  ฉันว่าเป็นช่วงเวลาที่ดียิ่งทีเดียว

พี่ให้ฉันคอยเก็บคนในทีมให้ครบ  และนำส่งในพระบรมมหาราชวัง  ป้ายอนุญาตให้ไปส่งคนแต่ไม่อนุญาตให้จอด  กว่าจะหาที่จอดรถที่สโมสรทหารเรือ  ฉันก็เดินกลับเข้าวังไปไม่ทันคณะเสียแล้ว

                 แต่ละรอบการบำเพ็ญพระราชกุศล มีเจ้าภาพหลายคณะ  มีเจ้าหน้าที่ตรวจเสื้อผ้าหน้าผมตามระเบียบจัดแถวให้เรียบร้อย  แล้วเดินสำรวมเรียงกันเข้าไปด้านใน  แต่ละคณะเจ้าภาพให้มาได้รวม 50 คน และ ขึ้นบนพระที่นั่งดุสิตฯ ได้ 2 คนต่อคณะ  แต่ละคณะเจ้าภาพ จัดที่นั่งเป็นแถวเรียงอยู่ทางด้านล่างพระที่นั่ง   ระยะเวลาสวดแต่ละรอบประมาณ 15 นาที  เมื่อพระสวดเสร็จพระเดินลงแล้ว  คณะเจ้าภาพรอบพระที่นั่งเดินแถวขึ้นกราบถวายบังคม  หยุดแถวประชาชนภายนอกไว้ชั่วขณะ   

                  ระหว่างที่รอพระสวด  บางคนเดินออกไปเก็บภาพรอบๆบริเวณพระที่นั่งใกล้ห้องสุขา  ส่วนฉันบังเอิญเดินมาสุขา  จึงได้เห็นว่าเขาถ่ายภาพกัน    ฉันก็อยากมีนะแต่ถ้าทำให้เจ้าหน้าที่อื่นๆต้องลำบากในการห้ามปราม  หรือคอยเรียกเข้าประจำที่เหมือนเด็กเล็กฉันก็ไม่ทำดีกว่า   แค่ได้มาวันนี้ก็พอใจแล้ว   ลูกพี่บอกว่า พระบารมีของพระองค์มากล้นจริงๆ   มองไปภายนอกแดดแรงจัด   แต่บริเวณริมพระที่นั่งที่เรานั่งกันอยู่นี้เย็นสบาย   มีลมพัดและมีไอเย็นจริงๆนะ

                  หลังกราบถวายบังคมแล้วเจ้าหน้าที่ให้เดินออกประตูไปข้างนอกอย่างรวดเร็ว  คงเพราะมีคณะใหม่มารอต่อไป   ไม่มีโอกาสได้เก็บภาพใดๆบ้างเลย  แต่ก็ไม่เป็นไรบันทึกไว้ด้วยความทรงจำ

                   พระบรมฉายาลักษณ์  ข้าวพอเพียง  และ  หนังสือพับสีทอง  แจกใส่มือที่ปากประตู  เมื่อพ้นปากประตู    ข้าราชการยื่นจานอาหารให้คนละจาน  " อาหารพระราชทานจากพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 10 "  ฉันไม่ได้รับประทานเก็บเป็นที่ระลึกไว้มารับประทานกับคุณแม่ที่บ้าน  เป็นสิริมงคล "อาหารพระราชทาน"

                   แผ่นพับสีทองนั้น  ฉันเปิดอ่านและถ่ายภาพเก็บไว้  ก่อนจะเก็บไว้ที่สูงใส่ตู้สมบัติส่วนตัว  นำมาทบทวนและแบ่งปันท่านที่ไม่ได้รับ   เพราะรอบสองที่ฉันไปก็ไม่มีแจกอีก  ได้เพียง พระบรมฉายาลักษณ์   

1.ความดี

2.ความจริง

3.ความงาม

ในความจริงที่มีความดีและความงาม 

ในความดีที่มีความจริงและความงาม 

ในความงามที่มีความจริงและความดี

คนมีคุณธรรม 

คือ 

คนที่มีเครื่องกำกับจิตใจ

ให้การกระทำและคำพูดปรากฏออกมาเป็น

ความดี ความจริง และความงาม

คนไร้คุณธรรม 

คือ 

คนที่มีเครื่องกำกับจิตใจ

ให้การกระทำและคำพูดปรากฏออกมาเป็น

ความเลว ความเท็จ และความอัปลักษณ์ 

หลักการทรงงานในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
"60 ปี ครองราชย์ ประโยชน์สุข  ประชาราษฎร์"
(สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ 2549)

1.ศึกษาข้อมูลอย่างเป็นระบบ
การที่จะพระราชทานโครงการใดโครงการหนึ่งจะทรงศึกษาข้อมูล รายละเอียดอย่างเป็นระบบ ทั้งจากข้อมูลเบื้องต้น จากเอกสารแผนที่ สอบถามจากเจ้าหน้าที่ นักวิชาการ  และราษฎรในพื้นที่ให้ได้รายละเอียดที่ถูกต้องเพื่อจะพระราชทานความช่วยเหลือได้อย่างถูกต้องและรวดเร็วตามความต้องการของประชาชน

2.ระเบิดจากข้างใน
หมายความว่าต้องสร้างความเข้มแข็งให้คนในชุมชนที่เราเข้าไปพัฒนาให้มีสภาพพร้อมที่จะรับการพัฒนาเสียก่อนมิใช่การนำเอาความเจริญหรือบุคคลจากสังคมภายนอกเข้าไปหาชุมชนหมู่บ้านที่ยังไม่ทันได้มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งตัว

3.แก้ปัญหาที่จุดเล็ก
ทรงมองปัญหาในภาพรวม(Macro) ก่อนเสมอ แต่การแก้ปัญหาจะเริ่มจากจุดเล็กๆ (Micro) คือการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ที่คนมักจะมองข้าม
"...ถ้าปวดหัวคิดอะไรไม่ออก...ต้องแก้ไขการปวดหัวนี้ก่อน...เพื่อให้อยู่ในสภาพที่คิดได้..."

4.ทำตามลำดับขั้น
ทรงเริ่มต้นจากสิ่งที่จำเป็นที่สุดของประชาชนก่อนได้แก่ สาธารณสุข ต่อไปจึงเป็นเรื่องสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานและสิ่งจำเป็นสำหรับประกอบอาชีพ การพัฒนาประเทศต้องสร้างพื้นฐานคือ ความพอมี พอกิน  พอใช้ ของประชาชนส่วนใหญ่ก่อนจึงค่อยสร้าง ค่อยเสริมความเจริญและเศรษฐกิจขั้นสูงโดยลำดับต่อไป

5.ภูมิสังคม
การพัฒนาใดๆต้องคำนึงถึง (1) ภูมิประเทศของบริเวณนั้น (ดิน, น้ำ, ป่า, เขา ฯลฯ) (2)สังคมวิทยา(นิสัยใจคอของผู้คน ตลอดจนวัฒนธรรมประเพณีของท้องถิ่น)

6.องค์รวม
ทรงมีวิธีคิดอย่างองค์รวม(holistic) หรือมองอย่างครบวงจร
ทรงมองเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและแนวทางแก้ไขอย่างเชื่อมโยง

7.ไม่ติดตำรา
การพัฒนาตามแนวพระราชดำริมีลักษณะของการพัฒนาที่อนุโลม และรอมชอมกับสภาพธรรมชาติสิ่งแวดล้อมและสภาพของสังคมจิตวิทยาแห่งชุมชน
"ไม่ติดตำราŽ"
ไม่ผูกมัดกับวิชาการและเทคโนโลยีที่ไม่เหมาะสมกับสภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่แท้จริงของคนไทย

8.ประหยัด เรียบง่าย ได้ประโยชน์สูงสุด
ทรงใช้หลักในการแก้ไขปัญหาด้วยความเรียบง่ายและประหยัดราษฎรสามารถทำได้เอง หาได้ในท้องถิ่น และประยุกต์ใช้สิ่งที่มีอยู่ในภูมิภาคนั้นๆมาแก้ไขปัญหา โดยไม่ต้องลงทุนสูงหรือใช้เทคโนโลยีที่ไม่ยุ่งยากนัก
"ให้ปลูกป่า โดยไม่ต้องปลูกป่า โดยปล่อยให้ขึ้นเองตามธรรมชาติจะได้ประหยัดงบประมาณ"

9.ทำให้ง่าย - simplicity
ทรงคิดค้นดัดแปลง ปรับปรุง และแก้ไขงานการพัฒนาประเทศตามแนวพระราชดำริโดยง่ายไม่ยุ่งยากซับซ้อน ทรงโปรดที่จะทำสิ่งยากให้กลายเป็นง่ายทำสิ่งที่สลับซับซ้อนให้เข้าใจง่าย
"ทำให้ง่าย"

10.การมีส่วนร่วม
ทรงเป็นนักประชาธิปไตยเปิดโอกาสให้สาธารณชน ประชาชน หรือเจ้าหน้าที่ทุกระดับได้มาร่วมกันแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเรื่องที่ต้องคำนึงถึงความคิดเห็นของประชาชน หรือความต้องการของสาธารณชน
"... ต้องหัดทำใจให้กว้างขวาง หนักแน่น รู้จักรับฟังความคิดเห็นแม้กระทั่งความวิพากษ์วิจารณ์จากผู้อื่นอย่างฉลาดเพราะการรู้จักรับฟังอย่างฉลาดนั้นแท้จริง คือการระดมสติปัญญาและประสบการณ์อันหลากหลายมาอำนวยการปฏิบัติบริหารงานให้ประสบความสำเร็จที่สมบูรณ์นั่นเอง ..."

11.ประโยชน์ส่วนรวม
" ...ใครต่อใครก็มาบอกว่า ขอให้คิดถึงประโยชน์ส่วนรวม อาจมานึกในใจว่า ให้ๆอยู่เรื่อยแล้ว ส่วนตัวจะได้อะไร ขอให้คิดว่าคนที่ให้เพื่อส่วนรวมนั้นมิได้ให้แต่ส่วนรวมอย่างเดียวเป็นการให้เพื่อตัวเองสามารถที่มีส่วนรวม ที่จะอาศัยได้..."  (มข.2514)พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงระลึกถึงประโยชน์ของส่วนรวมเป็นสำคัญเสมอ

12.บริการที่จุดเดียว
ทรงให้ "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริ" เป็นต้นแบบในการบริหารรวมที่จุดเดียวเพื่อประโยชน์ต่อประชาชนที่จะมาใช้บริการ จะประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายโดยมีหน่วยงานราชการต่างๆ มาร่วมดำเนินการและให้บริการประชาชน ณ ที่แห่งเดียว
"...เป็นสองด้าน ก็หมายถึงว่า ที่สำคัญปลายทางคือประชาชนจะได้รับประโยชน์และต้นทางของเจ้าหน้าที่จะให้ประโยชน์"

13.ใช้ธรรมชาติช่วยธรรมชาติ
การเข้าใจถึงธรรมชาติและต้องการให้ประชาชนใกล้ชิดกับธรรมชาติ ทรงมองอย่างละเอียดถึงปัญหาของธรรมชาติหากเราต้องการแก้ไขธรรมชาติจะต้องใช้ธรรมชาติเข้าช่วยเหลือ เช่นการแก้ไขปัญหาป่าเสื่อมโทรม โดยพระราชทานพระราชดำริ การปลูกป่าโดยไม่ต้องปลูก(ต้นไม้) ปล่อยให้ธรรมชาติช่วยในการฟื้นฟูธรรมชาติ

14.ใช้อธรรมปราบอธรรม
ทรงนำความจริงในเรื่องความเป็นไปแห่งธรรมชาติและกฎเกณฑ์ของธรรมชาติมาเป็นหลักการและแนวปฏิบัติที่สำคัญในการแก้ปัญหาและปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสภาวะที่ไม่ปกติเข้าสู่ระบบที่เป็นปกติ เช่น การนำน้ำดีขับไล่น้ำเสีย การใช้ผักตบชวาบำบัดน้ำเสียโดยดูดซึมสิ่งสกปรกปนเปื้อนในน้ำ

15.ปลูกป่าในใจคน
"...เจ้าหน้าที่ป่าไม้ควรจะปลูกต้นไม้ลงในใจคนเสียก่อนแล้วคนเหล่านั้นก็จะพากันปลูกต้นไม้ลงบนแผ่นดิน และรักษาต้นไม้ด้วยตนเอง..."
การที่จะฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติให้กลับคืนมาจะต้องปลูกจิตสำนึกให้คนรักป่าเสียก่อน

16.ขาดทุนคือกำไร
"...ขาดทุนคือกำไร Our Ioss is our gain...การเสียคือการได้ประเทศก็จะก้าวหน้าและการที่คนจะอยู่ดีมีสุขนั้นเป็นการนับที่เป็นมูลค่าเงินไม่ได้..."
หลักการคือ"การให้" และ "การเสียสละ" เป็นการกระทำอันมีผลเป็นกำไร คือความอยู่ดีมีสุขของราษฎร
"...ถ้าเราทำอะไรที่เราเสีย แต่ในที่สุดที่เราเสียนั้นเป็นการได้ทางอ้อมตรงกับงานของรัฐบาลโดยตรง เงินของรัฐบาล หรืออีกนัยหนึ่ง คือเงินของประชาชนถ้าอยากให้ประชาชนอยู่ดีกินดีก็ต้องลงทุน..."

17.การพึ่งตนเอง
การพัฒนาตามแนวพระราชดำริเพื่อแก้ไขปัญหาในเบื้องต้น ด้วยการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าเพื่อให้เขาแข็งแรงพอที่จะดำรงชีวิตได้ต่อไป แล้วขั้นต่อไปก็คือการพัฒนาให้เขาสามารถอยู่ในสังคมได้ตามสภาพแวดล้อม และสามารถ"พึ่งตนเองได้" ในที่สุด

18.พออยู่พอกิน
สำหรับประชาชนที่ตกอยู่ในวงจรแห่งความทุกข์เข็ญนั้นได้พระราชทานความช่วยเหลือให้เขาสามารถอยู่ในนั้น "พออยู่พอกิน"เสียก่อนแล้วจึงค่อยขยับขยายให้มีขีดสมรรถนะ ที่ก้าวหน้าต่อไป
" ... ถ้าโครงการดี ในไม่ช้าประชาชนจะได้กำไร จะได้ผลราษฎรจะอยู่ดีกินดีขึ้น จะได้ประโยชน์ต่อไป ..."

19.เศรษฐกิจพอเพียง
เป็นแนวทางการดำเนินชีวิตเพื่อสร้างความเข้มแข็งหรือภูมิคุ้มกันทุกด้าน ซึ่งจะสามารถทำให้อยู่ได้อย่างสมดุลในโลกแห่งการเปลี่ยนแปลง
ปรัชญานี้ได้มีการประยุกต์ใช้ทั้งระดับบุคคลองค์กร ชุมชน และทุกภาคส่วนมาแล้วอย่างได้ผล

20.ความซื่อสัตย์ สุจริต จริงใจต่อกัน

" ...ผู้ที่มีความสุจริตและบริสุทธิ์ใจแม้จะมีความรู้น้อยก็ย่อมทำประโยชน์ให้แก่ส่วนรวมได้มากกว่าผู้ที่มีความรู้มากแต่ไม่มีความสุจริตไม่มีความบริสุทธิ์ใจ... " (18 มี.ค.2533) 

21.ทำงานอย่างมีความสุข
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระเกษมสำราญและทรงมีความสุข ทุกคราที่จะช่วยเหลือประชาชน
" ...ทำงานกับฉัน ฉันไม่มีอะไรจะให้นอกจากการมีความสุขร่วมกันในการทำประโยชน์ให้กับผู้อื่น ... "

22.ความเพียร : พระมหาชนก
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงริเริ่มทำโครงการต่างๆ ในระยะแรกที่ไม่มีความพร้อมมากนักและทรงใช้พระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ทั้งสิ้น แต่พระองค์ก็มิได้ท้อพระราชหฤทัยมุ่งมั่นพัฒนาบ้านเมืองให้บังเกิดความร่มเย็นเป็นสุข

23.รู้-รัก-สามัคคี
รู้: การที่เราจะลงมือทำสิ่งใดนั้น จะต้องรู้เสียก่อน รู้ถึงปัจจัยทั้งหมดรู้ถึงปัญหา และรู้ถึงวิธีแก้ปัญหา
รัก: เมื่อเรารู้ครบด้วยกระบวนความแล้ว จะต้องเห็นคุณค่า เกิดศรัทธาเกิดความรักที่จะเข้าไปลงมือปฏิบัติแก้ปัญหานั้นๆ
สามัคคี: เมื่อถึงขั้นลงมือปฏิบัติต้องคำนึงเสมอว่าเราทำคนเดียวไม่ได้ต้องร่วมมือร่วมใจกัน สามัคคีกันเป็นหมู่คณะจึงจะเกิดพลังในการแก้ปัญหาให้ลุล่วงด้วยดี