เซโนฟอน

ความสัมพันธ์ระหว่างเซโนฟอน กับโสเครติส

เซโนฟอนแตกต่างจากเพลโต ตรงที่เน้นความสัมพันธ์ระหว่างตนเองกับโสเครติสบ่อยครั้ง และเรียกงานชิ้นเอกของตนเองที่ว่าด้วยโสเครติสว่า Memorabilia หรือการทบทวนความทรงจำ อย่างไรก็ดี การทบทวนความทรงจำของเซโนฟอนกลับเป็นการแสดงถึงการต่อต้านคำสอนและคำแนะนำของโสเครติสมาก กว่าที่จะยอมรับ

สิ่งที่น่าสังเกต คือ การเลือก หรือระบุสถานะความสัมพันธ์ของผู้เขียน กับผู้ที่ตนเขียนถึง มีอิทธิพลต่อการกำหนดน้ำเสียง และให้ความชอบธรรมต่อการที่จะแสดงความเห็นแย้งกับผู้ที่ตนเขียนถึง ซึ่งเป็นบุคคลที่ผู้อื่นให้ความเคารพ (หากเราถือว่าเพลโตเขียนถึงโสเครติสด้วยความเคารพในฐานะที่เป็นศิษย์) โดยการที่เซโนฟอนเลือกที่จะเขียนถึงโสเครติสในฐานะ เพื่อน หรือผู้ที่มีความสนิทสนมคุ้นเคยกันมากกว่าศิษย์ หรือผู้ที่นับถือโสเครติสในฐานะผู้อาวุโส ทำให้เซโนฟอนอยู่ในฐานะที่น่าจะสามารถวิพากษ์วิจารณ์ หรือแสดงความคิดเห็นแย้งกับโสเครติสได้ โดยที่ไม่ก่อให้เกิดความรู้สึกว่าเป็นศิษย์คิดล้างครู หรือเป็นศัตรูที่ย่อมมุ่งแต่จะขัดแย้ง หรือหาเหตุผลมาโต้แย้งกับอีกฝ่ายหนึ่งอยู่แล้ว การใช้สถานะเพื่อน / ผู้สนิทสนมคุ้นเคยกัน จะง่ายกว่าที่จะทำให้ผู้ฟังคิดว่า การให้ความเห็นขัดแย้งนั้นมิใช่การมุ่งจะทำลาย แต่เป็นลักษณะของการติเพื่อก่อ หรือชี้ให้เห็นข้อผิดพลาด / บกพร่อง เพื่อนำไปสู่การปรับปรุงแก้ไขให้ดียิ่งขึ้นได้ง่ายกว่า


สองทางเลือก : ไซรัส กับโสเครตีส เป็นตัวแทนของอะไรและสื่อถึงอะไร


เซโนฟอนมองว่า ชีวิต / หนทางของไซรัส และของโสเครติส เป็นทางเลือกสองขั้วที่เราจะพบความเป็นไปได้อื่น ๆ ของมนุษย์ โดยที่ดูเหมือนว่าไซรัส (ผู้อาวุโส / และผู้เยาว์ด้วยหรือเปล่า ?) จะเป็นตัวแทนของการมีชีวิตทางการเมือง ในขณะที่โสเครติสเป็นตัวแทนของการมีชีวิตทางปรัชญา (หรือเปล่า?)
ในเรื่อง Cyropaedia ที่กล่าวถึงการศึกษาของไซรัส (อย่างน้อยชื่อเรื่องมันก็บอกอย่างนั้น) เซโนฟอนได้กล่าวถึงความสำเร็จของไซรัส คือการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง ว่า มีที่มาจากธรรมชาติอันโดดเด่น และแนวโน้มที่จะใช้มันไปในทางใดทางหนึ่ง (ทำให้สามารถคิดการใหญ่ได้) ชาติกำเนิด (พ่อแม่เป็นกษัตริย์เปอร์เซีย - มีเดีย) และการศึกษา (กฎหมายของเปอร์เซีย) และกล่าวถึงการศึกษาแบบเปอร์เซียว่า เป็นการปลูกฝังอุปนิสัยของพลเมืองให้ไม่ปรารถนาจะทำสิ่งชั่วช้าหรือน่าละอาย อย่างไรก็ดี ดูเหมือนว่านั่นเป็นเพียงแค่ส่วนหนึ่งที่ทำให้ไซรัสประสบความสำเร็จ ความสำเร็จของไซรัสจริง ๆ นั้น เป็นผลมาจากประสบการณ์ในมีเดีย ในราชสำนักของตาของเขา (ที่ชอบทำอะไรตามอำเภอใจตามแบบตะวันออก ) นอกจากนี้ เซโนฟอนกล่าวว่า ไซรัสคงไม่สามารถก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงใด ๆ ได้ ถ้าเปอร์เซียไม่มีข้อบกพร่อง ซึ่งก็น่าสนใจว่า เซโนฟอนคิดว่าจุดบกพร่องของการปกครอ งแบบมหาชนรัฐคลาสสิกมีข้อบกพร่องตรงไหน ?



ในตอนที่กล่าวถึงการคุมทัพของไซรัส เซโนฟอนมองว่าไซรัสไม่สนใจกับการรักษาสมดุลทางการเมือง ไม่ว่าจะเป็นในกองทัพ หรือปิตุภูมิ แต่ให้ความสนใจเป็นอย่างยิ่งต่อขนาดที่เล็กของส่วนที่มีประสิทธิภาพที่สุดในกองทัพ คือการติดอาวุธหนักให้คนสามัญในกองทัพ ซึ่งเป็นส่วนที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด เพราะเห็นว่าไม่สนับสนุนกับภารกิจที่คิดไว้ในใจ น่าสนใจว่า อะไรคือภารกิจที่ไซรัสคิดไว้ในใจ และเนื่องจาการติดอาวุธให้คนสามัญนี้ ดูเหมือนว่าจะเป็นโอกาสที่ดีในการเลื่อนฐานะในสังคม (ซึ่งน่าจะทำได้ยากในสมัยนั้น เพราะคนสามัญไม่มีโอกาสได้รับการศึกษา?) หมายความว่าไซรัสไม่สนับสนุนการเลื่อนชนชั้นทางสังคม หรือต้องการควบคุมให้ชนชั้นผู้ดี หรือพลเมือง มีขนาดที่พอเหมาะหรือเปล่า ?


สำหรับโสเครติสนั้น เซโนฟอนเห็นว่าเป็นผู้มีความสุขอย่างเหลือล้น และดูเหมือนว่าเซโนฟอนจะให้โสเครติสเป็นตัวแทนการใช้ชีวิตแบบปรัชญา ที่สูงกว่าการใช้ชีวิตทางการเมือง อย่างไรก็ดี เรื่องที่โสเครติสพูดอยู่เรื่อย ก็คือเรื่องธรรมชาติของมนุษย์ และการไต่สวนว่าคุณสมบัติ คุณธรรมต่าง ๆ ที่มนุษย์หลงใหล ใฝ่ฝันนั้น มีลักษณะอย่างไร ซึ่งก็ดูเหมือนจะเป็นเรื่องของปรัชญาการเมืองมากกว่าที่จะเป็นแค่ปรัชญาเฉยๆ ถ้าอย่างนี้ จะแปลว่าโสเครติสมีการใช้ชีวิตที่มีเป้าหมายชัดเจนมาก คือไม่ใช่แค่แบบปรัชญา – แต่เป็นแบบปรัชญาการเมืองเลย ? ไม่งั้นก็เป็นเพราะเซโนฟอนสนใจจะพูดถึงแค่ตรงนี้ – หรือเปล่า ? (เพราะปกติเซโนฟอนก็ทำตามโสเครติสแบบเลือกตามอยู่แล้ว ไม่ได้ตามทั้งหมด)


ประเด็นอื่น ๆ ที่น่าสนใจ


ปรัชญา การเมือง กับการศึกษาการเมือง : โสเครติสเสนอว่า การศึกษาแบบของตนเป็นการศึกษาทางการเมือง โดยเป็นการศึกษาที่คำนึงถึงและปรับไปตามธรรมชาติของผู้เรียน แล้วยังเน้นศึกษาธรรมชาติของมนุษย์ด้วย ซึ่งก็น่าสนใจว่า อะไรบ้างที่สอนกันได้ และโสเครติสสอนปรัชญายังไง ? ทำให้ศักยภาพที่สูงสุดของมนุษย์ที่เขารู้จักเป็นจริง ? หรือพยายามทำให้คนเข้าใจการเมือง เพื่อที่จะได้เข้าไปเกี่ยวข้องกับการเมืองหรือเปล่า ? และเกี่ยวข้องไหมกับการที่มีผู้บอกว่าอาชญากรรมของโสเครติส คือ การประพฤติผิดศาสนธรรม และทำให้คนหนุ่ม ๆ เสียคน

Create Date : 02 กุมภาพันธ์ 2551		1 comments
Last Update : 2 กุมภาพันธ์ 2551 13:12:14 น.
Counter : 3231 Pageviews.
Share Tweet