ตอนที่ 5 : หมวดหมู่ของเทพเจ้า

ตามจดหมายเหตุเฮโรโดตุส เรื่องเทพเจ้าของชาวอียิปต์โบราณนั้น พวกนักบวชแบ่งออกไว้เป็น 3 พวก พวกที่ 1 มี 8 องค์ พวกที่ 2 มี 12 องค์ และพวกที่ 3 มี 7 องค์ โดยมีรายละเอียดดังนี้
เทพเจ้าพวกที่ 1 เป็นเทพเจ้าชั้นสูง มีหน้าที่เกี่ยวกับดวงวิญญาณและความตายของมนุษย์ เป็นเทพชั้นสูงกว่าเทพเจ้าพวกอื่น มีเฉพาะนักบวชที่สามารถติดต่อได้ คนธรรมดาถ้าต้องการติดต่อกับเทพเจ้าในกลุ่มนี้ ต้องอาศัยนักบวชเท่านั้น เทพในกลุ่มนี้ประกอบด้วย
1. อัมน์ หรือ อัมมอน (Amm, Ammon) เป็นเจ้าแห่งชีวิต
2. มูต (Mut) เจ้าแม่ธรณี
3. เคม หรือ เคมมิส (Kem, Chemmis) พระสวามีของเจ้าแม่ธรณี
4. นัม หรือ คเนฟ์ ( Num, Kneph) เทพเจ้าผู้มีหน้าที่กำหนดเวลาโคจรของพระอาทิตย์และพระจันทร์ (ตามนิยายว่า เป็นผู้สร้างพาหนะถวายแต่มหาเทพโอซิริส และเป็นสถาปนิกด้วย)
5. เซติ หรือ เซต (Setti, Sete)
6. ปตาห์ (Phtah) เทพแห่งศิลปะ
7. เนต หรือ (Net, Neith) เจ้าแม่ประจำเมืองซาอิส
8.รา (Ra) เทพดวงอาทิตย์ เป็นเทพประจำเมืองเฮลิโอโปลิสด้วย

แต่ด้วยเหตุที่เผ่าเฮมิติคอื่น เช่นชาวแอฟริกันส่้่วนลึกในทวีบ เข้าไปรวมกับชาติอียิปเป็นจำนวนมากในระยะหลัง เทพเจ้าตามระเบียบเดิมจึงเปลี่ยนตำแหน่งหน้าที่ไปเป็นอันมาก มีนามของเทพเจ้าในกลุ่มอื่นเข้ามารวมอยู่ในกลุ่มนี้อีกหลายองค์

กลุ่มที่ 2 จำนวน 12 องค์ และ กลุ่มที่ 3จำนวน 7 องค์นั้น เป็นเทพเจ้าที่เกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่่ของมนุษย์ และมักมีภาพอภินิหารมองเห็นได้ด้วยสายตา ไม่ใช่เทพเจ้าที่เกิดจากปัญญา (การคิดเอาเอง) ของนักบวชซึ่งประชาชนไม่สามารถเข้าถึงได้

เทพเจ้า 2 กลุ่มนี้ มิได้มีการระบุนาม แต่บันทึกเพียงว่าเป็นเทพเจ้าที่เกี่ยวข้องกับธาตุทั้ง4 คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ อันเป็นสิ่งที่มีประจำอยู่ในโลก เป็นธาตุที่ประกอบกันขึ้นเป็โลก เป็นมนุษย์ และ สัตว์ ในสมัยต่อมามีการเพิ่มอากาศธาตุ ขึ้นเป็นอีกธาตุหนึ่ง (หลักธาตุประจำโลกนั้นคล้ายคลึงกับหลักในพุทธศาสนา และ หลักในลัทธิอื่นซึ่งมีความเชื่อคล้ายกัน ว่า โลกเกิดขึ้นด้วยธาตุทั้ง 4)

เมื่อกำหนดตามธาตุทั้ง 4 เป็นหลัก เทพเจ้าในกลุ่มนี้จึงเป็นตัวแทนสภาพอันเกิดจากธรรมชาติที่มีอยู่ในโลก ตั้งแต่ ดิน น้ำ ลม ไฟ ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดวงดาว แผ่นดิน ฝนตกฟ้าร้อง ความมืด ความสว่าง และอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติทั้งหมด

เฮโรโดตุสอธิบายว่า ถ้าอียิปต์โบราณจัดระบบเทพเจ้ากลุ่มที่เกี่ยวกับธรรมชาติ ออกเป็นกลุ่มที่ 2 แล้ว เทพเจ้ากลุ่มที่3 ก็น่าจะได้แก่้หมูเทพซึ่งเป็นลูกหลาน หรือสามี ภรรยา ของเทพเจ้าเหล่านั้น ส่วนเทพเจ้าที่จำพวกสัตว์จัดเข้าไว้ในกลุ่มที่ 3

ดังได้กล่าวมาแล้วตั้งแต่ต้น เทพเจ้าของอียิปต์องค์หนึ่ง อาจจะได้รับความนับถือจากเมืองหนึ่ง แต่ไม่ได้รับความสนใจจากเมืองอื่นเลย ความยุ่งยากในการจัดระเบียบเทพเจ้านั้ย เกิดจากลักษณะการนับถือเทพเจ้าของชาวอียิปต์นั่นเอง ต่อมาได้ทีการมองเห็นประโยชน์ของศรัทธา ได้จัดระเบียบเทพเจ้าขึ้นใหม่ให้เป็นระบบสาม หรือแบบรัตนตรัย(Tri-ad) ซึงนักศาสนาในยุคหลังๆ ถือเป็นแบบอย่างการจัดระบบทางศานาของตนเกือบทถกศาสนา

เทพเจ้าไตรอัด ที่ชาวอียิปต์โบราณถือว่ามีศักดิ์เป็นยอด 3 องค์นั้น ในแต่ละแห่งก็นับถือไม่เหมือนกัน
อาธิในเมือง เธปส์ มี ไตรอัด คือ อะเมน(Amen) มุต (Mut) และ ชอน(Chonsu) (บ้างก็เรียก อมุนรา, อะธอร์, และ ชอนสุ) ซึ่งสมมติให้เป็น บิดา-มารดาและบุตร

ส่วนเทพไตรอัดประจำเมืองนูเบียก็จะมี เทพ ปตาร์ (Phtah), อมุน-รา (Amun-ra) และ โหรุส (Horus)

บางเมือง ก็นับว่า โอสิริส(Osiris), ไอสิส(Isis), และ โหรุส(Horus) เป็นเทพไตรอัด

เหตุที่เทพเจ้าแต่ละเมืองต่างกันเพราะ ความสำคัญของแต่ละเมืองไม่เท่ากัน และ เมื่อพระเจ้าแผ่นดินมีการรบกัน ผู้ชนะก็จะทำลายเทพเจ้าของเมืองนั้น แล้วนำมารวมกับเทพเจ้าที่ตนนับถือ

จึงเป็นเหตุให้เกิดการเปลี่ยนแปลงฐานะของเทพเจ้า แต่ถึงอย่างไร คติที่ถือเทพศักดิ์สิทธิ์ 3 องค์ แบบรัตนตรัยก็เนื่องมาจากคติเดียวกันกับศาสนา่อื่นๆที่ ถือว่า 3 รวมเข้ากันเป็น 1 เป็นตรีเอกานุภาพ (ในศาสนาพุทธ พราหมณ์ และ คริสต์ ต่างก็มีคตินิยมนี้เช่นกัน)

Create Date : 15 สิงหาคม 2552
Last Update : 15 สิงหาคม 2552 22:33:33 น.		4 comments
Counter : 1460 Pageviews.
Share Tweet