ขันธ์ ๕ กับ จิต เจตสิก รูป


ผมได้มีโอกาสเข้าไปศึกษาพระอภิธรรมจากเว็บ พระอภิธรรม online คำที่จะพบบ่อยๆในเนื้อหาของพระอภิธรรมก็คือ จิต เจตสิก รูป และนิพพาน ซึ่งแต่ละบทก็จะมีการพูดถึงในแง่มุมที่ต่างกัน ก็เลยเกิดความคิดว่าอยากจะลองสรุปรวบรวมมาไว้ เพื่อที่จะได้เห็นความเกี่ยวข้องต่อเนื่องได้ชัดเจนขึ้น ก็เลยเป็นที่มาของ blog group นี้ครับ ถ้าอ่านเจออะไรเพิ่มก็จะมี add blog ใหม่เป็นระยะๆครับ



ขันธ์ แปลว่ากอง พวก หมวด หมู่

ขันธ์ ๕ (เบญจขันธ์) จึงจะหมายถึงสถาวะธรรมห้าอย่าง

ขันธ์ห้า

คนหรือสัตว์ทั้งหลาย ประกอบด้วยธรรมชาติ 3 อย่างคือ

1. รูป หรือ รูปขันธ์ เป็นอวัยวะน้อยใหญ่ หรือกลุ่มรูปที่มีอยู่ในร่างกาย
2. จิต คือ วิญญาณขันธ์ คือ ธรรมชาติที่รับรู้สิ่งต่างๆ ที่มาปรากฏทาง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ (อยาตนะภายใน)
3. เจตสิก ได้แก่

  • เวทนาขันธ์ ความรู้สึก ที่เป็นสุข เป็นทุกข์ ดีใจ เสียใจ เฉยๆ

  • สัญญาขันธ์ ธรรมชาติที่มีหน้าที่ในการจำ
  • สังขารขันธ์ ธรรมชาติที่ปรุงแต่งจิตให้มีลักษณะต่างๆ เป็นดีบ้าง ไม่ดีบ้าง

สรุปว่า ขันธ์ 5 ก็คือ รูป จิต และเจตสิก นั่นเอง
การเกิดขึ้นของจิต (วิญญาณขันธ์) จะเกิดขึ้นโดยไม่มีเจตสิก (เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์) นั้นไม่ได้ ลำพังจิตอย่างเดียว ไม่สามารถรับรู้หรือนึกคิดอะไรได้เลย จิตและเจตสิก จะแยกจากกันไม่ได้ ต้องเกิดร่วมกันอิงอาศัยกัน จิตแต่ละดวงที่เกิดขึ้น จะต้องมีเจตสิกประกอบปรุงแต่งด้วยเสมอ


อ้างอิง : รูป-นามกับขันธ์ ๕ สัมพันธ์กันอย่างไร



Create Date : 29 มกราคม 2549
Last Update : 3 พฤษภาคม 2549 2:10:26 น.
Counter : 7241 Pageviews.

4 comments
Fukuoka Dream Destination : Day 14 รถไฟ รถบัส เฟอร์รี่ ดั้นด้นจนพบเธอ "ไอโนะชิมะ" mariabamboo
(14 ม.ค. 2568 14:33:16 น.)
งานซ้อมใหญ่พยุหยาตราทางชลมารค 2567 (6) ผู้ชายในสายลมหนาว
(10 ม.ค. 2568 14:17:46 น.)
3 M E A L S_ A D A Y ป้ายเหลืองสไตล์ nonnoiGiwGiw
(8 ม.ค. 2568 15:18:41 น.)
Volkswagen Beetle GSR Zamak (Majorette) kid^_^
(2 ม.ค. 2568 14:47:32 น.)
  
สวัสดี ครับ

ผมจะเข้ามาติดตาม

ขอบคุณข้อความดีๆและมีประโยชน์ ครับ


ขอให้คุณมีความสุขได้รับสิ่งดีจากเจตนาดีที่ได้ทำครับ
โดย: ar-moo วันที่: 29 มกราคม 2549 เวลา:8:41:21 น.
  
เจริญในธรรมนะคะ
โดย: what for ^.~ วันที่: 10 กุมภาพันธ์ 2549 เวลา:14:28:33 น.
  
พี่เอ จ๋า

บล็อค น่ารักมากเลย

แต่สงสัย สงครามต้อง ค่อยๆๆ อ่าน แล้วล่ะ

ยากมากเลยน่ะ
โดย: สงครามกวี IP: 202.57.169.18 วันที่: 12 กรกฎาคม 2549 เวลา:0:38:01 น.
  
เนื้อหาอ่านเข้าใจง่ายดีค่ะ ขอบคุณค่ะ
โดย: แอ IP: 171.99.210.107 วันที่: 27 มีนาคม 2555 เวลา:22:02:59 น.
ชื่อ :
Comment :
 *ใช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิก
 

Dharma.BlogGang.com

NETA Dad
Location :
กรุงเทพ  Thailand

[ดู Profile ทั้งหมด]
 ผู้ติดตามบล็อก : 2 คน [?]