เนื่องจากได้รับหลังไมค์จากเพื่อนๆที่สนใจการทำสบู่ แต่ไม่เข้าใจว่าจะคิดสูตร ตั้งสูตรได้อย่างไรมาหลายคน จึงขอนำมาตอบไว้ที่นี่เลยนะคะ

ก่อนอื่นเลยต้องขอย้ำอีกครั้งหนึ่งว่า ผู้ที่สนใจการทำสบู่กรุณาเข้าไปอ่านที่เวบ
//www.millersoap.com

เพราะเวบนี้ถือเป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาของการทำสบู่เลยทีเดียว

เนื้อหาที่เขียนต่อไปนี้เป็นเพียงแนวทางคร่าวๆให้เท่านั้นนะคะ ควรจะไปศึกษาเพิ่มเติมอีกเพื่อให้เข้าใจยิ่งขึ้น

การที่เขียนขึ้นมานี้ไม่ได้ถือตัวว่าเก่งกาจถึงขั้นจะมาสอนคนอื่นแต่ประการใด ถือเป็นการมาอธิบายในสิ่งที่ตัวเองเข้าใจให้เพื่อนๆมือใหม่ที่อยากหัดทำสบู่เป็นแนวทางเท่านั้น เพราะนึกถึงตัวเองตอนที่เริ่มทำสบู่ใหม่ๆนั้นหาข้อมูลไม่ได้ง่ายๆเลย ยิ่งสมัยั้นคนไทยยังไม่รู้จักหรือนิยมสบู่ธรรมชาติกันสักเท่าไหร่

รายละเอียดที่เขียนนี้อาจมีบางส่วนตกหล่นไปบ้าง เนื่องจาก จขบ.ไม่ถนัดการอธิบายด้วยการเขียน (ตอนเรียนเกลียดข้อสอบข้อเขียนที่ซู๊ด) หากกูรู้ท่านใดมาอ่านพบความผิดผลาดตกหล่นใดๆ บอกกล่าวกันได้ค่ะ ถือเป็นการช่วยกันให้ข้อมูลกับมือใหม่นะคะ





การตั้งสูตรสบู่

เริ่มแรกเลยเราต้องรู้จักคุณสมบัติของน้ำมันต่างๆที่สามารถเอามาทำสบู่ได้ โดยอยากให้เข้าไปอ่านที่นี่ค่ะ
//www.millersoap.com/soapdesign.html#Properties

เลือกอ่านเฉพาะน้ำมันที่เราจะหาได้ในบ้านเราและราคาไม่แพงก็ได้ค่ะ จะได้ไม่รู้สึกว่าต้องอ่านเยอะ เช่น น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว น้ำมันรำข้าว น้ำมันถั่วเหลือง ทานตะวัน เป็นต้น

ทีนี้ก็จะรู้ว่าน้ำมันแต่ละตัวจะให้คุณสมบัติของสบู่เป็นอย่างไร ซึ่งนำมันจำแนกออกได้สองประภทคือ น้ำมันอ่อน และน้ำมันแข็ง

น้ำมันแข็ง คือจะมีคุณสมบัติที่ทำให้ได้สบู่แข็ง เช่น ไขวัว ไขหมู บัตเตอร์ต่างๆ น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว แต่ใขณะเดียวกันก็ต้องดูด้วยว่าในน้ำมันแข็งนั้นน้ำมันตัวไหนให้คุณสมบัติอะไรแตกต่างออกไปอีกเช่น น้ำมันมะพร้าวจะช่วยให้สบู่มีฟองมาก

น้ำมันอ่อน ส่วนใหญ่น้ำมันอ่อนจะมีคุณสมบัติที่ช่วยในการบำรุงผิว เช่น น้ำมันรำข้าว น้ำมันเมล็ดองุ่น น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันเมล็ดทานตะวัน แต่ก็ต้องอ่านรายละเอียดแต่ละตัวเอาเองนะคะว่าบำรุงผิวในลักษณะไหนบ้าง

พอรู้จักคุณสมบัติของน้ำมันแต่ละตัวแล้ว ก็จะคิดได้ว่าอยากให้คสบู่เป็นเช่นไร เช่น แข็งมากใช้ทน ฟองมาก บำรุงผิวมาก ก็คัดสรรน้ำมันออกมาเลยค่ะ

เช่น
น้ำมันปาล์ม - ช่วยให้สบู่แข็ง ใช้ทน
น้ำมันมะพร้าว - ช่วยให้สบู่แข็ง ฟองมาก
น้ำมันรำข้าว - มีวิตามินอี ช่วยบำรุงผิว

สบู่ที่ดีนั้นจะมีสัดส่วนของน้ำมันแข็งอยู่ในราวๆ 50-60% และน้ำมันอ่อน 50-40%

ดังนั้นก็ต้องมาคำนวนหาเปอร์เซนต์ของน้ำมันว่าจะใส่อะไรเท่าไหร่
สมมติว่า อยากทำน้ำมันน้ำหนักรวม 300 กรัม คิดเป็น 100%

น้ำมันปาล์ม 40% จะเท่ากับ 300*40/100 = 120 กรัม
น้ำมันมะพร้าว 20% จะเท่ากับ 300*20/100 = 60 กรัม
น้ำมันรำข้าว 40% จะเท่ากับ 300*40/100 = 120 กรัม
-----------------------------------------------------------
total 100% = 300 กรัม
=================================






การหาค่า lye หรือโซดาไฟ

เมื่อคิดได้ว่าอยากใช้น้ำมันอะไรบ้าง ก็ต้องมาดูว่าในน้ำมันแต่ละตัวที่เลือกมานั้นต้องใช้โซดาไฟเท่าไหร่ เพราะเหตุจากน้ำมันแต่ละตัวคุณสมบัติไม่เหมือนกันนี่เอง จึงทำให้การทำปฏิกริยาของน้ำมันกับโซดาไฟไม่เท่ากัน

ในหน้าที่ทำลิงค์ให้ข้างบนจะมีบอกไว้นะคะในตาราง แต่รู้สึกว่าเขาจะให้เป็นออนซ์นะคะ อย่าเอาไปคำนวนปนกับกรัมนะ

หรือถ้าหากว่าขี้เกียจคำนวนด้วยตัวเองก็นี่เลยค่ะ เขามีเวบที่บริการคำนวนให้ฟรี
//www.thesage.com/calcs/lyecalc2.php

เมื่อเปิดเข้าไปแล้ว ตรง
- Select your units of weight measurement.
ก็ติ๊กตรงหน่วยที่เราจะคำนวนก่อน ในที่นี้เราใช้กรัมนะคะ

- Select which type of lye you wish to use
ทำสบู่ก้อน สิ่งที่ใช้ก็คือโซดาไฟ ก็ติ๊กตรง Sodium Hydroxide (NaOH)


เมื่อไล่ลงมาดูจะเห็นตารางที่ประกอบไปด้วยชื่อน้ำมันต่างๆ ก็เลือกหาน้ำมันที่ใช้ ในที่นี้ก็คือ น้ำมันปาล์ม มะพร้าว และรำข้าว ก็นำจำนวนกรัมที่เราคำนวนได้ข้างบนมาใส่ในช่องข้างหน้าของน้ำมันแต่ละตัว เมื่อใส่ครบแล้ว ไล่ลงมาคลิกที่ Calculate lye
(ทำ print scr ไม่เป็นอะ ใครทำเป็นช่วยหน่อยนะคะ)

ก็จะปรากฏหน้าจอใหม่ เป็นตาราง
ตรง Fats & Oils ทางขวามือถัดเข้ามา ก็คือน้ำมันและปริมาณที่เราตั้งสูตรไว้ เช็คดูว่าถูกต้องหรือไม่

Lye Table (NaOH) ทางขวามือสุด ก็คือปริมาณของโซดาไฟที่เราจะต้องใช้ เป็นน้ำหนัก

ถ้าใครได้อ่านวิธีการทำสบู่โดยละเอียดแล้ว จะรู้ว่าการทำสบู่ด้วยวิธีการโฮมเมด แฮนด์เมด แบบ Cold Process หรือ Hot process นั้น เราจะไม่ให้น้ำมันและโซดาไฟทำปฏิกิริยากันพอดี เพราะอันตรายกับผิวเกินไป เรามักจะคำนวนให้น้ำมันมีเหลือจากการทำปฏิกิริยากับโซดาไฟ ซึ่งนอกจากจะปลอดภัยกับผิวแล้ว น้ำมันในส่วนที่เกินนั้นยังเป็นตัวช่วยให้ผิวชุ่มชื่นและบำรุงผิว ซึ่งเรียกว่าการ discount lye หรือ Super Fat นั่นเอง

โดยส่วนใหญ่แล้วจะ discount lye หรือ super fat กันที่ 5% - 8%
5% กำลังดีที่สุดสำหรับบ้านเรา ถ้ามากกว่านี้สบู่ค่อนข้างเสียเร็ว หืนเร็ว เนื่องจากบ้านเราอากาศชื้น

ฉะนั้นจะเห็นว่าในตาราง ตรงช่อง Lye Table (NaOH) นั้น % excess fat
0-4% เป็นสีชมพู ซึ่งหมายถึงว่าค่อนข้างอันตรายหากจะใช้แค่นั้น

5-8% คือแนะนำให้ใช้

9-10% จะทำให้สบู่นิ่มเกินไป


ในช่อง Liquids ทางซ้ายมือ คือน้ำที่จะใช้ในการละลายโซดาไฟ คือตั้งแต่ 75 - 113 ml หรือเราจะใช้วิธีการหาปริมาณน้ำที่ต้องใช้ โดยนำปริมาณน้ำมันทั้งหมด หารด้วย 3 ก็ได้ค่ะ คือประมาณ 100 ml


ฉะนั้นสรุปสูตรสบู่นี้ทั้งหมดก็คือ

น้ำมันปาล์ม 120 กรัม
น้ำมันมะพร้าว 60 กรัม
น้ำมันรำข้าว 120 กรัม
น้ำ 100 กรัมหรือ ml
lye หรือโซดาไฟ 41.94 กรัม (discount 5%)


แล้วก็นำไปทำตามขั้นตอนการทำสบู่ได้เลย

หวังว่าคงจะมีประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อยนะคะ หากใครมีอะไรสงสัยถามได้ค่ะ หรือจะเข้าไปถามที่เวบสบู่ Thai bubbles ก็ได้นะคะ

บล็อคนี้ไม่มีภาพเลยเนอะ วิชาการล้วนๆ

ขอบคุณทุกท่านที่มาเยี่ยมและทักทายกันค่ะ