เจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง

ศิลปะการย่อมุมไม้สิบสอง

ส่วนศิลปะการย่อมุมไม้สิบสอง เชื่อว่าน่าจะเป็นแนวคิดของช่างในสมัยอยุธยา เห็นได้จากเจดีย์ทรงระฆังคว่ำ ฐานขององค์ระฆังที่เป็นรูปวงกลมจะวางอยู่บนฐานเจดีย์ที่มีผังเป็นสี่เหลี่ยม แต่เพื่อให้เกิดควา กลมกลืนสัมพันธ์กับระหว่างรูปทรงเหลี่ยมกับทรงกลม จึงเกิดแนวคิดในการตัดทอนเหลี่ยมมุมให้ทั้งสองรูปทรงมีความเชื่อมโยงกันอย่างไม่ติดขัด

การย่อมุม อธิบายอย่างง่ายๆ ลองนึกภาพเจดีย์ตามวัดหรือพระราชวังได้ ทีนี้ลองมองจากด้านบนลงมาเป็นผัง จะเป็นโครงรูปสี่เหลี่ยม แต่มุมที่สี่จะย่อย่อยลึกเข้าไปเรื่อยๆ ตรงนี้แหละที่เขาเรียกกันว่า ย่อมุม ส่วนจะย่อเข้าไปเป็นจำนวนเท่าไหร่ก็แล้วแต่ผู้สร้าง(Plan)

ไม้สิบสอง คือ ชื่อแบบสถาปัตยกรรมของไทย ซึ่งมีวิธีย่อมุมละ ๓ หยัก ๔ มุม รวมเป็น ๑๒, และเรียกชื่อสิ่งของตามชื่อวิธีนี้ เช่น โกศไม้สิบสอง, เรียกสิ่งก่อสร้างด้วยอิฐปูนทำตามแบบนี้ก็มีอย่างเจดีย์ไม้สิบสองเช่น เจดีย์ภูเขาทองที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.