Bloggang.com : animE' : สนทนาธรรมตามกาล

สนทนาธรรมตามกาล

กาเลน ธมฺมสากจฺฉา แปลว่า สนทนาธรรมตามกาล หมายความว่า ตามที่เห็นสมควร

การสนทนาธรรม ได้แก่ การซักถามธรรมะ กันและกัน เพื่อให้เกิดปัญญา
เพื่อให้ใจเบิกบาน เพื่อให้ใจไม่หดหู่ เพื่อให้เกิดบุญกุศลแก่ตนและคนอื่น

การสนทนาธรรม นั้น มีอยู่ ๕ อย่าง คือ

๑. อทิฏฺฐโชตนสากจฺฉา สนทนาธรรมกันเพื่อให้เกิดความรู้ในธรรมที่ตนยังไม่รู้
๒. ทิฏฺฐํสนฺทนสากจฺฉา สนทนาธรรมกันเพื่อให้เกิดความเข้าใจแจ่มแจ้งในธรรมที่ตนทราบแล้วแต่ยังไม่แจ่มแจ้งดี และเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่คนอื่นด้วย
๓. วิมติจฺเฉทนสากจฺฉา สนทนาธรรมเพื่อแก้ข้อข้องใจสงสัยของตนและคนอื่น
๔. อนุมติสากจฺฉา สนทนาธรรมเพื่อสอบสวนหาความจริง เช่น สามีของนางภิกษุณี ชื่อ ธรรมทินนา เป็นตัวอย่าง
๕. กเถตุกมฺยตาสากจฺฉา สนทนาธรรมโดยตั้งคำถามเองแล้วตอบเอง เพื่อให้เกิดมหากุศลแก่ตนและคนอื่น เพื่อให้ธรรมเป็นทาน

กถาวัตถุ ๑๐ (เรื่องที่ควรพูด)

๑. เรื่องที่ชักนำ ให้มักน้อย ปรารถนาน้อย (อัปปิจฉกถา)
๒. เรื่องที่ชักนำ ให้สันโดษ ยินดีในปัจจัยตามมีตามได้ (สันตุฏฐิกถา)
๓. เรื่องที่ชักนำ ให้สงัดจากกิเลส สงัดกาย สงัดใจ (ปริเวกกถา)
๔. เรื่องที่ชักนำ ไม่ให้คลุกคลีกับกิเลส ไม่ให้คลุกคลีเป็นหมู่ (อสังสัคคกถา)
๕. เรื่องที่ชักนำ ให้ปรารภความเพียร (วิริยารัมภกถา)
๖. เรื่องที่ชักนำ ให้บริสุทธิ์ในศีล (สีลกถา)
๗. เรื่องที่ชักนำ ให้จิตตั้งมั่นในสมาธิ ให้ทำใจให้สงบ (สมาธิกถา)
๘. เรื่องที่ชักนำ ให้เกิดปัญญา (ปัญญากถา)
๙. เรื่องที่ชักนำ ให้ทำใจให้พ้นจากกิเลสเครื่องเศร้าหมอง (วิมุติกถา)
๑๐. เรื่องที่ชักนำ ให้เกิดความรู้ความเห็นในความที่ใจพ้นจากกิเลส (วิมุตติญาณทัสสนกถา)

ที่มา พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๔ บรรทัดที่ ๓๐๓๖ - ๓๐๖๔. หน้าที่ ๑๓๐ - ๑๓๑.
//84000.org/tip...064&pagebreak=0

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ดูกรอานนท์ การแสดงธรรมแก่ผู้อื่นไม่ใช่ทำได้ง่าย
ภิกษุเมื่อจะแสดงธรรมแก่ผู้อื่น พึงตั้งธรรม ๕ ประการไว้ภายใน แล้วจึงแสดงธรรมแก่ผู้อื่น

๕ ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุพึงตั้งใจว่า

เราจักแสดงธรรมไปโดยลำดับ ๑
เราจักแสดงอ้างเหตุผล ๑
เราจักแสดงธรรมอาศัยความเอ็นดู ๑
เราจักเป็นผู้ไม่เพ่งอามิสแสดงธรรม ๑
เราจักไม่แสดงให้กระทบตนและผู้อื่น ๑
แล้วจึงแสดงธรรมแก่ผู้อื่น
ดูกรอานนท์ การแสดงธรรมแก่ผู้อื่นไม่ใช่ทำได้ง่าย ภิกษุเมื่อจะแสดงธรรมแก่ผู้อื่น
พึงตั้งธรรม ๕ ประการนี้ไว้ในภายใน แล้วจึงแสดงธรรมแก่ผู้อื่น ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๒ บรรทัดที่ ๔๓๐๑ - ๔๓๑๖. หน้าที่ ๑๘๗.
//84000.org/tip...2&A=4301&Z=4316

Create Date : 22 กันยายน 2553

Last Update : 22 กันยายน 2553 16:01:45 น.

0 comments

Counter : 580 Pageviews.