พุทธศาสนิกชนทุกท่านล้วนมีจุดมุ่งหมายในการสวดมนต์ทำวัตรแตกต่างกันไป โดยมากจะสวดมนต์เพื่อให้พุทธคุณปกป้องคุ้มภัย และดลบันดาลให้เกิดความเจริญก้าวหน้าในสาขาอาชีพที่ตนเองประกอบกิจอยู่  บุคคลจำพวกนี้มีทั้งที่มีสุขและมีทุกข์อยู่แล้ว มีสุขก็อยากให้ปกป้องสุขนี้ให้ยาวนาน มีทุกข์ก็อยากให้พ้นทุกข์โดยเร็วไว โดยรวมแล้วก็คือ สวดมนต์เพื่อให้ตนเองอยู่อย่างเป็นสุข ปราศจากเภทภัยตลอดการดำรงชีวิตนั่นเอง บุคคลประเภทนี้เสพสุขนิยมเป็นอาจิณ จึงเป็นบุคคลหมู่มาก

กับอีกจำพวกหนึ่ง สวดมนต์เพื่อหวังจะให้พ้นจากความทุกข์ทรมานของสังขาร และขอให้ลาจากโลกนี้ไปได้สิ่งที่ดีกว่าในภพหน้า 

บุคคลจำพวกนี้สวดมนต์เพราะรู้สึกปลงกับชีวิตแล้ว เลิกหวังความเจริญก้าวหน้าในชีวิตแล้ว และต้องการแสวงหาความสุขสงบในบั้นปลาย ได้แก่ผู้เจ็บไข้ได้ป่วยและผู้สูงอายุทั่วๆ ไป หากไม่เจ็บไข้ร้ายแรง หรือไม่รู้สึกตัวว่าแก่จนใกล้ตายก็จะไม่นึกถึงการสวดมนต์ ศึกษาธรรมะ ยังอาจดำรงชีวิตอยู่บนความประมาทเช่นเดิม

เราจึงพบว่า ผู้สูงอายุจะเข้าวัด ปฏิบัติธรรม เป็นกิจวัตรมากกว่าหนุ่มสาวทั่วไปในสังคมไทย ถือเป็นวิสัยปกติของมนุษย์ปุถุชนที่นับถือศาสนา.. ผู้ที่เป็นพุทธศาสนิกชนก็เข้าวัด สวดมนต์เป็นประจำ ผู้เป็นอิสลามิกชนก็เข้าสุเหร่า ปฏิบัติธรรม  ผู้เป็นคริสเตียนก็จะเข้าโบสถ์เพื่อฟังเทศน์และขอพรจากพระผู้เป็นเจ้า..  นี่ถือเป็นปกติ ที่ไม่ปกติ คือ เมื่อเจ็บไข้ร้ายแรง หรือ อยู่ในวัยชราแล้ว ยังเพริดเพลินอยู่กับแสงสี ความศิวิไลซ์ และความสุขที่ได้รับจากรูปขันธ์ จนถึงลมหายใจท้ายๆ ของชีวิตแล้วก็ยังไม่รู้รสพระธรรม  แต่ยังระบุตนว่าเป็นผู้นับถือพุทธศาสนามาแต่กำเนิด ไปกรอกใบสมัครใดๆ ก็ระบุเช่นนั้นเสมอมา แต่ไม่รู้ความหมายจนกระทั่งวันตายก็ยังไม่รู้ นั่นเพราะการนับถือศาสนาเป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่เกิดเป็นมรดกตกทอดมาจากบรรพบุรุษ มีไม่กี่คนหรอกที่เมื่อเติบใหญ่แล้ว มีความคิดอิสระแล้ว จึงเลือกศาสนาของตนเอง 

อย่างไรก็ตาม..

ยังมีพุทธศาสนิกชนบางส่วนที่สวดมนต์ด้วยความเลื่อมใสศรัทธาอย่างแท้จริง มุ่งหวังจะใช้การสวดมนต์เป็นสะพานเชื่อมไปสู่เป้าหมายสูงสุดของชีวิตฆราวาส คือ บรรลุธรรมขั้นสูงสุด

ในหนังสือ อมตะธรรม สมเด็จพุฒาจารย์ โต (//www.kanlayanatam.com/sara/sara64.htm)

ท่านเจ้าคุณสมเด็จพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังสีได้เคยเทศนาเรื่อง "อานิสงส์ของการสวดมนต์" เอาไว้อย่างน่าสนใจว่า..

โอกาสที่จะบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์นั้น มีด้วยกัน 5 โอกาสคือ

•  เมื่อฟังธรรม

•  เมื่อแสดงธรรม

•  เมื่อสาธยายธรรม นั่นคือ การสวดมนต์

•  เมื่อตรึกตรองธรรม หรือเพ่งธรรมอยู่ในขณะนั้น

•  เมื่อเจริญวิปัสสนาญาณ

การสวดมนต์ทุกค่ำเช้าก็เป็นหนึ่งในโอกาสที่จะบำเพ็ญภาวนาให้บรรลุอรหัตผลได้ เพียงแต่การสวดมนต์เพียงอย่างเดียวคงไม่พอให้สำเร็จได้ตามนั้น ต้องผนวกกับการนำวิธีการอื่นๆ เข้ามาเสริมด้วย

เมื่อท่านสวดมนต์ไหว้พระเป็นประจำทุกเช้าเย็นแล้ว เท่ากับท่านได้รับโอกาสที่จะจำเริญตนไปสู่อริยบุคคลลำดับถัดๆ ไปจนถึงพระอรหันต์ (ลำดับอริยบุคคลจำแนกตามระดับความลึกซึ้งของการเข้าถึงวิปัสสนาญาณได้แก่..ปุถุชน-->โสดาบัน-->สกทาคมี-->อนาคมี-->อรหันต์)

แม้แต่ละขั้นตอนของการสำเร็จเป็นอริยบุคคลจะต้องมีการบำเพ็ญ่จิตตภาวนามาเป็นองค์ประกอบด้วยก็ตาม แต่การสวดมนต์เป็นปรจำก็เป็นพื้นฐานในการกล่อมเกลาจิตให้ลด ละ เลิก อบายมุข กิเลส ตัณหา ที่ฝังอยู่ในตัว หันมาปฏิบัติตนเป็นคนดีตามหลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธองค์ ทำให้เกิดความเชื่อมั่น เลื่อมใส ศรัทธา ในพระพุทธ พระธรรม และ พระสงฆ์

เมื่อจิตได้รับการกล่อมเกลาดีแล้ว ก็สามารถเจริญภาวนาให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้นไปจนบรรลุลำดับของอริยบุคคลที่สูงขึ้นไปได้

การสวดมนต์ภาวนาเป็นประจำจึงเป็นพื้นฐานให้ก้าวต่อไปข้างหน้า  

จึงอยู่ที่ตัวของท่านว่า ต้องการจะดำเนินต่อไปด้วยการเป็นเสขะ คือ ผู้ศึกษาต่อไปในเส้นทางธรรมะอันมีอรหันตผลเป็นเป้าหมาย หรือ หยุดตัวเองไว้ที่การสวดมนต์แค่นั้น

อานิสงส์ของการสวดมนต์ ไหว้พระเป็นประจำ

แต่ไม่ว่าท่านจะสวดมนต์ด้วยจุดประสงค์ใดก็ตาม ท่านย่อมได้รับอานิสงส์เหล่านี้เป็นรางวัลของการสวดมนต์ อาจได้มากบ้าง น้อยบ้าง ก็เป็นไปตามเหตุแห่งปัจจัยซึ่งแต่ละบุคคลมีไม่เหมือนกัน

(จากหนังสือ พุทธฤทธิ์ พิชิตภัย สนพ.เลี่ยงเชียง)

ผู้ที่สวดมนต์ด้วยความตั้งใจจริงแล้ว ย่อมได้รับอานิสงส์ คือผลความดี มากมายดังต่อไปนี้  

1. ทำให้สุขภาพดี การสวดมนต์ออกเสียง ช่วยให้ปอดได้ทำงาน เมื่อปอดทำงาน เลือดลมก็เดินสะดวก เมื่อเลือดลมเดินสะดวก ร่างกายก็สดชื่น กระปรี้กระเปร่า และกรฉับกระเฉง      

2. คลายความเครียด ขณะสวดมนต์จิตจดจ่ออยู่กับบทสวด สมองไม่ได้คิดในเรื่องที่ทำให้เครียด จึงทำให้อารมณ์ผ่อนคลาย

3. เพิ่มพูนศรัทธาในพระรัตนตรัย บทสวดแต่ละบทเป็นการระลึกถึงคุณของพระรัตนตรัย เมื่อสวดบ่อย จิตก็จะยิ่งแนบแน่นอยู่กับพระรัตนตรัย           

4. ขันติบารมีย่อมเพิ่มพูน ขณะสวดต้องใช้ความอดทนเพื่อเอาชนะอาการปวดเมื่อยที่เกิดขึ้นกับร่างกาย ตลอดถึงอารมณ์ฝ่ายต่ำทั้งหลายมีความเกียจคร้าน เป็นต้น ยิ่งสวดบ่อย  ความอดทนก็จะมีมากยิ่งขึ้น   

5. จิตสงบตั้งมั่นเป็นสมาธิ ขณะสวดจิตจดจ่ออยู่กับบทสวด ไม่วอกแวกฟุ้งซ่านไปที่อื่น จึงทำให้จิตสงบและเกิดสมาธิมั่นคง 

6. บุญบารมีเพิ่มพูน ในขณะสวดมนต์ จิตใจย่อมปราศจากกิเลส  มีความโลภ ความโกรธ ความหลง เป็นต้น จึงได้ชื่อว่าเกิดบุญบารมี บุญบารมีนี้ เมื่อสั่งสมมากเข้าก็จะเป็นทุนสนับสนุนให้บรรลุผลตามที่เราต้องการ          

7. จิตใจอ่อนโยนมีเมตตา       การแผ่เมตตาหลังจากสวดมนต์ เป็นการส่งความปรารถนาดีไปยังสรรพสัตว์ทั้งหลาย ลดละความเห็นแก่ตัว เป็นอุบายกำจัดความโกรธในใจให้เบาบางและลดน้อยลง ทำให้จิตใจปราศจากความโกรธ และพบแต่ความสุข              

8. เกิดความเป็นสิริมงคล การสวดมนต์เป็นการทำความดีไปพร้อมกันทั้งทางกาย วาจา ใจ การทำดี พูดดี คิดดี ย่อมเป็นสิริมงคลแก่ตัวเอง

9. เทวดารักษา ผู้ที่ประกอบกรรมดี ทางกาย วาจา ใจ ย่อมเป็นที่รักของเหล่าเทวดา และการที่เราได้แผ่เมตตาให้แก่เทวดานั้น ก็ยิ่งจะเป็นที่รักของเทวดามากขึ้น   

10. ปัญญาเกิด การสวดมนต์พร้อมคำแปล ทำให้ได้รู้และเข้าใจถึงความหมายของบทสวดนั้น

11. ผิวพรรณผ่องใสและมีเสน่ห์ การสวดมนต์ทำให้จิตใจของผู้สวดสดชื่นเบิกบาน จิตที่สดชื่นเบิกบานย่อมส่งผลให้ผิวพรรณดี หน้าตายิ้มแย้ม แจ่มใส ทำให้ผู้ที่พบเห็นเกิดความรู้สึกเป็นมิตร รักใคร่เอ็นดู          

12. ศัตรูกลายเป็นมิตร ผู้เป็นมิตรยิ่งรักใคร่

13. ทำให้แคล้วคลาดปลอดภัยจากภยันตรายทั้งปวง

14. ทำให้ดวงดี แก้ไขเคราะห์ร้าย ปัดเป่าเสนียดจัญไร เพราะดวงชะตาของคนเราขึ้นอยู่กับการกระทำ ใครทำดี ดวงชะตาย่อมดี ใครทำชั่ว  ดวงชะตาก็ตก การสวดมนต์เป็นการทำดีที่สามารถเปลี่ยนดวงชะตาให้ดีขึ้นได้

15. ครอบครัวและสังคมสงบสุข ที่พ่อบ้าน แม่บ้าน สวดมนต์อยู่เป็นประจำ และสอนให้บุตรหลานได้สวดมนต์ จะไม่มีการทะเลาะเบาะแว้ง และการที่จะไปสร้างความเดือดร้อนแก่ผู้อื่นก็ไม่มี  มีแต่จะทำให้คนรอบข้างและสังคมอยู่เป็นสุข สงบ ร่มเย็น และยังเป็นตัวอย่างที่ดีแก่ผู้อื่นอีกด้วย