Satir Model for Intrapersonal and Interpersonal Deveopment

Iceberg - ส่วนของภูเขาน้ำแข็งที่อยู่เหนือน้ำคือพฤติกรรมที่
เราแสดงออกมาให้คนอื่นเห็น แต่สิ่งที่คนอื่นมองไม่เห็นคือส่วนที่อยู่ลึกลงไปใต้น้ำ
ประกอบด้วย

ความรู้สึก (feeling) รวมทั้งความรู้สึกต่อความรู้สึกนั้นๆ (feeling of feeling)
การมองตัวเองของเรา (perception)
ความคาดหวัง (expectation)
ทั้ง ๓ อย่างนี้ เชื่อมโยงกับตัวตน(Self - I am) อันเป็นแก่นแท้ของเรา
(ซึ่งเป็นหนึ่งเดียวกับจักรวาล) ผ่านทางความปรารถนาลึกๆ (yearning) ของเรา





Survival Coping Stances ตามทฤษฎีของซาเทียร์นี้ไม่ใช่บุคลิกภาพ (personality)
แต่เป็นพฤติกรรม (behaviour) ที่คนเราใช้กันประจำ โดยเฉพาะเมื่อต้องเผชิญกับภาวะไม่ปกติ
มีอยู่ ๔ stances ดังนี้

แบบแรก ตำหนิคนอื่น (Blaming - BL) เขาให้ทำท่าคนยืนเท้าสะเอวและชี้นิ้วใส่คนอื่นเป็นสัญลักษณ์

แบบที่สอง ให้บริการ/ช่วยคนอื่น (Placating - PL) ให้ทำท่าคนคุกเข่า
ยื่นมือออกขอความรักหรือความเห็นใจจากคนอื่นเป็นสัญลักษณ์

แบบที่สาม ใช้เหตุผล (Super Reasonable - SR) ใช้ท่าคนยืนเท้าชิด กอดอก ตัวเกร็ง แข็งทื่อเป็นสัญลักษณ์

แบบที่สี่ ไม่อยู่กับร่องกับรอย (Irrelevant - IR) ใช้ท่าคนทำท่าเต้นไปเต้นมาด้วยท่าทางแปลกๆ อยู่นิ่งไม่ได้ เป็นสัญลักษณ์

ทั้ง ๔ อันนี้เป็น stances หลัก ที่มาของ stances เหล่านี้มี ๓ ตัว คือ Self (S), Other (O), Context (C)
เมื่อเราปิดตัวหนึ่งหรือสองตัวหรือปิดทั้ง ๓ ตัว จะทำให้พฤติกรรมที่เราแสดงออกแตกต่างกันเช่น เมื่อเราปิดคนอื่น (ปิดตัว O) เปิดแต่ S กับ C เราก็จะมีพฤติกรรมก้าวร้าว เพราะเราไม่เห็นคนอื่น

แบบ SR และแบบ IR ว่ามีสาเหตุมาจาก
"อารมณ์ที่อ่อนไหว" (sensitive)

Super Reasonable (SR) ไม่กล้าที่จะสัมผัสกับความรู้สึกของตัวเอง (Self - S) และของคนอื่น (Other - O) แต่ยังดีที่ยังยึดบริบท (Context - C) ไว้ได้ คือยังเล่นกับบริบท มีเรื่องให้คิดด้วยเหตุด้วยผล

Irrelevant (IR) ยิ่งหนักไปอีก คือ sensitive กว่าอีก คืออ่อนไหวที่สุด มากกว่าใครในโลก
อารมณ์อ่อนไหวมากจน "กลัว" ที่จะสัมผัสกับอารมณ์ของตัวเอง (S)
ของคนอื่น (O) ไม่กล้าที่จะผูกพันตัวเองกับบริบทใด (C) ด้วย

ถ้าพฤติกรรมแต่ละแบบเกิดจากการปิดและเปิดตนเอง S (Self) คนอื่น O (Other) และบริบท C (Context) ดังนี้

BL (Blaming) เกิดจาก S - 'O' - C (ไม่เห็นคนอื่น)

PL (Placating) เกิดจาก 'S' - O - C (ไม่เห็นตัวเอง)

SR (Super Reasonable) เกิดจาก 'S' - 'O' - C (เห็นแต่บริบท)

IR (Irrelevant) เกิดจาก 'S' - 'O' - 'C' (ปิดหมดไม่มองอะไรเลย)


"หยุด" วิ่งหนี "ใจ" (อารมณ์ความรู้สึก - ทั้งของตัวเองและคนอื่น)
หันหน้ามาเผชิญกับมันอย่างตรงไปตรงมาดูบ้าง
ฝึกอยู่กับความเจ็บปวดบ้าง ยอมหลั่งน้ำตาบ้าง
แล้วเราก็จะพบตัวเองได้อยู่กับโลกแห่งความเป็นจริงมากขึ้น ...มีความสุขขึ้น!
และจะพบกับ "การเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ขึ้น"
อย่างที่ซาเทียร์เรียกว่า Becoming More Fully Human!






Family Mapping: Satir ให้ความสำคัญกับสถาบันครอบครัว ซึ่งเป็นสถาบันหลักที่มีอิทธิพลอย่างยิ่งในการสร้าง Coping Stance ที่เราเคยชิน ปฏิบัติ และคิดว่ามันคือตัวเรา การทำความเข้าใจรูปแบบของการเชื่อมสัมพันธ์ (Connection) ระหว่างบุคคลในครอบครัว จะช่วยให้เรามองเห็นและเข้าใจถึงความรู้สึกและสภาะต่างๆที่เกิดขึ้นกับบุคคลในครอบครัว โดยผ่านการทำ Family Mapping แสดงความสัมพันธ์ ทั้งนี้ เส้นที่แสดง
ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในครอบครัว แบ่งออกเป็น ๓ รูปแบบ ดังนี้
ความสัมพันธ์แบบติดหนึบ
ความสัมพันธ์แบบขัดแย้ง
ความสัมพันธ์แบบแยกตัว

Family Mapping - ครอบครัวเป็นสิ่งแวดล้อมแรกที่เราเกิดและเติบโต
เราทุกคนได้รับผลกระทบ(impact)จากครอบครัว การเรียนรู้เพื่อเอาตัวรอด (survival)ในแบบต่าง (coping stances) เริ่มจากชีวิตในครอบครัว






Self Mandala: พลังชีวิต ๘ ด้าน มีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตอยู่ของคนเรา พลังดังกล่าวประกอบด้วย
๑) พลังแห่งความสมบูรณ์ทางกาย (Physical) ได้แก่ การออกกำลังกาย การดูแลสุขภาพ เพื่อให้ร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง
๒) พลังแห่งการสร้างความสัมพันธ์ (Interactional) ได้แก่ การติดต่อสัมพันธ์กับกลุ่มเพื่อน การแสดงความเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน
๓) พลังแห่งอารมณ์ (Emotional) ได้แก่ การส่งเสริมพัฒนาอารมณ์ด้านบวก อารมณ์แจ่มใจ การลดละเลิกอารมณ์ด้านลบ อารมณ์ขุ่นมัว
๔) พลังแห่งประสาทสัมผัส (Sensory) ได้แก่ การพัฒนาพลังการรับรู้ของประสาทสัมผัสทั้ง 5 รูป รสกลิ่น เสียง สัมผัส
๕) พลังแห่งบริบท (Contextual) ได้แก่ การรับรู้เชื่อมโยงตนเองกับรายละเอียดของธรรมชาติ การปรับตัว การสร้างความคุ้นเคย ชื่นชมกับธรรมชาติที่แตกต่างหลากหลาย
๖) พลังแห่งน้ำหล่อเลี้ยง (Nutritional) ได้แก่ การได้รับอาหารทางร่างกายที่มีประโยชน์ และการได้รับสารหล่อเลี้ยงทางจิตใจที่อุดมสมบูรณ์ ชุ่มชื่น
๗) พลังแห่งปัญญา (Intellectual) ได้แก่ การศึกษา พัฒนา การเรียนรู้
๘) พลังแห่งจิตวิญญาณ (Spiritual) ได้แก่ การสร้างความสงบ สะอาด สว่าง แห่งจิตวิญญาณ

Create Date : 28 สิงหาคม 2553		0 comments
Last Update : 28 สิงหาคม 2553 1:54:13 น.
Counter : 6642 Pageviews.
Share Tweet