"ห้องเย็น (Cold Room)" สำคัญกับอุตสาหกรรมอาหารอย่างไร?

การเก็บรักษาอาหารที่อุณหภูมิต่ำแต่สูงกว่าจุดเยือกแข็งของอาหาร อุณหภูมิที่ใช้ในการแช่เย็นอาหาร อยู่ระหว่าง -3 ถึง 7 องศาเซลเซียส ซึ่งอุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับเก็บรักษาอาหารแต่ละชนิดจะแตกต่างกัน การเก็บรักษาในห้องเย็น (Cold Room) ใช้สำหรับเก็บรักษาอาหารที่เสื่อมเสียง่าย (perishable food) ได้แก่

• เนื้อสัตว์ เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อแพะ เนื้อแกะ
• อาหารทะเล (ทั้งสดและปรุงสุกแล้ว)
• อาหารแปรรูปขั้นต่ำ (minimally-processed food)
• น้ำนมดิบและผลิตภัณฑ์นม (dairy product) เช่น น้ำนมพาสเจอร์ไรซ์ เนย โยเกิร์ต เนยแข็ง นมเปรี้ยว
• ไข่
• ผักและผลไม้สด
• อาหารพร้อมบริโภค (ready-to-eat foods)
• ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากเนื้อสัตว์ เช่น ไส้กรอก แฮม เบคอน แหนม

วัตถุประสงค์ของการแช่เย็น

การแช่เย็นเป็นการถนอมอาหาร (food preservation) มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อ

• ชะลอการเจริญของจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค (pathogen) เช่น Salmonella, Vibrio, Shigella, Listeria, Escherichia coli เป็นต้น
• ชะลอการเสื่อมเสียของอาหารด้วยจุลินทรีย์ (microbial spoilage)
• การบ่มเนื้อสัตว์ (meat aging)
• ชะลอปฏิกิริยาทางเคมีและชีวเคมี
• ลดอัตราการหายใจ (respiration rate) ของผักและผลไม้

การแช่เย็นตามประเภทของอาหาร

• การแช่เย็นผักและผลไม้ (cold storage of fruit and vegetable)
• การแบ่งกลุ่มผักผลไม้ตามอุณหภูมิแช่เย็นและความชื้นสัมพัทธ์
• การแช่เย็นเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากเนื้อสัตว์ (cold storage of meat and meat products)
• การแช่เย็นน้ำนมและผลิตภัณฑ์นม (cold storage of milk and dairy product)

ประเภทของห้องเย็น (Cold Room) มี 5 ประเภท คือ

1. ห้องแช่เย็นเฉียบพลัน (Air Blast Chill Room)

มีไว้สำหรับลดอุณภูมิเพื่อรอกระบวนการต่อไป หรือ เพื่อควบคุมเชื้อแบคทีเรียหรือเพื่อให้เอ็นไซย่อยเนื้อในขบวนการผลิตเนื้อสัตว์ ส่วนใหญ่ห้องเย็นเฉียบพลันจะมีข้อกำหนดของเวลาเข้ามาด้วย อุณหภูมิใช้งานที่ต้องการส่วนใหญ่ ประมาณ : 2 ถึง -10 องศาเซียลเซียสหรือขึ้นอยู่กับสินค้า

2. ห้องแช่แข็ง (Freezer Room)

มีไว้สำหรับลดอุณหภูมิและเก็บสินค้าในช่วงเวลานานๆที่อุณหภูมิต่ำกว่า จุดเยือกแข็งของตัวสินค้านั้นๆ"เช่น ปลาแช่แข็งเก็บรักษาที่อุณภูมิ -17.8 ถึง -23.3 องศาเซียลเซียส สามารถเก็บรักษาได้ระยะเวลา 8 ถึง 10 เดือน อุณหภูมิใช้งานที่ต้องการส่วนใหญ่ ประมาณ : ตั้งแต่ -5 ถึง -25 องศาเซียลเซียสหรือขึ้นอยู่กับสินค้า

3. ห้องเย็นเก็บรักษาสินค้า (Cold Storage Room)

มีไว้สำหรับเก็บรักษาสินค้าซึ่งสินค้าถูกผ่านการแช่แข็งมาแล้ว โดยที่สินค้าที่นำมาเก็บมีอุณภูมิ "ต่ำกว่า" หรือ "เท่ากับ" อุณหภูมิของห้องเก็บรักษาสินค้าในการคำนวณโหลดทำความเย็นไม่จำเป็นต้องคิดค่าความร้อนจากตัวสินค้า อุณภูมิใช้งานที่ต้องการส่วนใหญ่ ประมาณ : -25 องศาเซลเซียสหรือขึ้นอยู่กับสินค้า

4. ห้องแช่แข็งลมเย็นจัด (Air Blast Freezer Room)

มีไว้สำหรับ Freez สินค้าให้เย็นเร็ว โดยไม่ทำให้เซลเกิดความเสียหาย การ Freez สินค้าแต่ละประเภท แตกต่างกัน เช่น การ Freez ผักและผลไม้จะต้อง Freez เร็วไม่ทำให้ผนังเซลเกิดแตก ซึ่งการเกิดจากน้ำภายในเซลเปลี่ยนสถานะจากของเหลวเป็นของแข็ง (เกล็ดน้ำแข็ง) หรือการ Freez อาหารทะเลส่งออกจะต้องพยายามไม่ทำให้เกิดเกล็ดน้ำแข็งภายในเนื้อเซล เพราะจะทำให้เซลช้ำโดยทั่วๆไปห้องแช่แข็งลมเย็นจัด จะมีขนาดความจุของสินค้าได้ 2.5 Tons จะใช้เวลาในการ Freez ประมาณ 4-5 ชม. โดยข้อกำหนดจะต้องดึงอุณภูมิได้ไม่เกิน 6 ชม. อุณภูมิใช้งานที่ต้องการส่วนใหญ่ ประมาณ : -35 องศาเซลเซียสหรือขึ้นอยู่กับสินค้า

5. ห้องเย็นพักสินค้า (Anti Room)

มีไว้สำหรับลดอุณหภูมิของอากาศภายนอกที่มีอุณหภูมิสูงไหลเข้าห้องแช่แข็งลมเย็นจัด (Air Blast Freezer Room ) หรือห้องเก็บที่มีอุณหภูมิต่ำๆ ห้องนี้บางครั้งก็มีไว้สำหรับพักสินค้า หรือ กระจายสินค้าบ้างในตัวเอง อุณหภูมิจะอยู่ประมาณอุณภูมิใช้งานที่ต้องการส่วนใหญ่ ประมาณ : -5 ถึง +10 องศาเซลเซียสหรือขึ้นอยู่กับชนิดของการทำงาน