ห้องคลีนรูม (Clean room) คืออะไร

ห้องคลีนรูม (Clean room) คืออะไร

Clean Room หรือ “ห้องสะอาด” ถูกนำมาใช้ครั้งแรกในปี คศ. 1961 โดย Willis Whitfield ห้องสะอาด หมายถึง ห้องที่มีการปิดมิดชิด มีการควบคุมมลสารในอากาศให้น้อยที่สุด เพื่อให้มีความสะอาดเป็นไปตามระดับมาตรฐานความสะอาด และมีการควบคุมสภาวะแวดล้อม เช่น อุณหภูมิ ความชื้น และความแตกต่างของความดันตามที่ต้องการ

โดยทั่วไปมลสารหรืออนุภาคในอากาศประกอบไปด้วยอนุภาคที่มีชีวิต (เชื้อจุลชีพต่างๆ) และอนุภาคที่ไม่มีชีวิต (ผงฝุ่น) ห้องสะอาดทางชีววิทยา อุตสาหกรรมยาหรือโรงพยาบาลจะเน้นการควบคุมหรือป้องกันพวกเชื้อจุลชีพ ส่วนห้องสะอาดสำหรับอุตสาหกรรมอิเลคโทรนิคส์ที่ต้องการความสะอาดมากจะเน้น การควบคุมทั้งอนุภาคที่มีชีวิตและอนุภาคที่ไม่มีชีวิต เครื่องมือสำคัญในการควบคุมปริมาณอนุภาคใน Clean Room คือ แผ่นกรองอากาศชนิด HEPA (High Efficiency Particulate Air) ซึ่งสามารถกรองอนุภาคที่มีขนาด 0.3 ไมครอนได้มีประสิทธิภาพถึง 99.97%

คุณสมบัติของห้องคลีนรูม
การกำหนดคุณสมบัติที่จำเพาะของห้องคลีนรูม (Clean Room)

1. อุณหภูมิที่เหมาะสม กำหนดตามความต้องการของกระบวนการผลิตหรือหากไม่มีความสำคัญทางด้านการผลิตมักกำหนดให้อยู่ในช่วง 72 oF (22.2 oC) ± 0.25 oF (0.14 oC)

2. ความชื้นสัมพัทธ์ที่เหมาะสม ขึ้น กับลักษณะงาน กระบวนการผลิต หรือชนิดผลิตภัณฑ์ ในบางกรณีหากความชื้นสูงไป อาจทำให้ชิ้นส่วนของผลิตภัณฑ์เกิดสนิมได้ หรือผลิตภัณฑ์/สารบางชนิดที่สามารถดูดความชื้นได้ง่าย ซึ่งส่งผลให้ผลิตภัณฑ์มีคุณสมบัติหรือคุณภาพเปลี่ยนไป ในทางตรงข้าม หากความชื้นสัมพัทธ์ต่ำไปจะเกิดประจุไฟฟ้าที่วัสดุหรือชิ้นส่วน ทำให้เกิดปัญหาอนุภาคดูดติดกันได้ หากไม่มีข้อกำหนดเฉพาะ โดยทั่วไปกำหนดให้มีความชื้นประมาณ 50 ± 10 %

3. ความดัน ควร รักษาความดันในห้องสะอาดให้เป็นบวกเสมอ (positive pressure) มีทางเข้าออกที่ปิดมิดชิดและมีพัดลมเป่า (air shower) เพื่อดันลมออกไปป้องกันมิให้อนุภาคเข้ามาปนเปื้อนในห้อง ทั้งนี้ ห้องที่มีระดับความสะอาดต่างกัน ให้มีความดันต่างกันอย่างน้อย 0.05 นิ้วน้ำ

4. แสงสว่าง หากไม่มีการกำหนดพิเศษให้ใช้แสงสว่าง 1,080 – 1,620 lux

5. ระดับเสียง ตามข้อกำหนดของการใช้งาน
หลักการ 4 ข้อของห้องคลีนรูม (Clean Room)

1. ป้องกันอนุภาคและมวลสารจากภายนอกเข้าไปภายในห้องคลีนรูม

- กรองอากาศที่ผ่านเข้ามาในห้องคลีนรูมโดย HEPA filter

- รักษา positive pressure ภายในห้องคลีนรูม

- พนักงานควรผ่าน air shower ก่อนผ่านเข้าห้องคลีนรูม

- วัสดุและชิ้นส่วนต่างๆต้องทำความสะอาดก่อนผ่านเข้าห้องคลีนรูม

2. ป้องกันการก่อให้เกิดอนุภาคของฝุ่นภายในห้องคลีนรูม

- พนักงานต้องสวมชุด clean room garment เวลาปฏิบัติงาน

- พนักงานไม่ควรมีการเคลื่อนไหวรวดเร็วถ้าไม่จำเป็นในขณะปฏิบัติงาน

- วัสดุของพื้น,ผนัง,และฝ้าเพดานไม่ควรเป็นวัสดุที่ทำให้เกิดฝุ่น

3. ป้องกันการสะสมฝุ่นตามผนังห้องและพื้นผิวของวัสดุและเครื่องจักร

- กำหนดมาตรฐานการทำความสะอาดห้องคลีนรูม

- พื้นผิวผนังและประตูภายในห้องคลีนรูมควรเป็นวัสดุที่ทำความสะอาดได้ง่าย

4. กำจัดอนุภาคของฝุ่นที่อยู่ภายในห้องคลีนรูม

- จำนวน air change ของ clean room ควรเหมาะสมที่จะทำให้ห้องสะอาดตาม class ที่ต้องการ

- ควรติดตั้งระบบดูดอากาศเป็นจุดๆในบริเวณที่มีการกระจายของอนุภาคฝุ่นมาก

อ่านบทความเพิ่มเติม ได้ที่นี่ : https://goo.gl/Tn4irg

#คลีนรูม, #ห้องคลีนรูม, #cleanroom, #clean room

Create Date : 25 พฤษภาคม 2560		0 comments
Last Update : 25 พฤษภาคม 2560 8:54:46 น.
Counter : 1112 Pageviews.
Share Tweet