|
|
โรคไข้หวัดใหญ่
โรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza)
โรคไข้หวัดใหญ่ เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส Influenza ซึ่งก่อโรคส่วนใหญ่ในระบบทางเดินหายใจส่วนต้น ได้แก่ จมูก ลำคอ หลอดลม น้อยครั้งมากที่จะก่อโรคที่ปอดโดยตรง ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมาจนปัจจุบัน ทั่วโลกได้มีความกังวลอย่างมากว่า อาจเกิดมีการระบาดใหญ่ของโรคไข้หวัดนก H5N1 ทั่วโลกได้ถ้าคนติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่คนและไวรัสไข้หวัดใหญ่นก H5N1ในเวลาเดียวกัน และไวรัสมีการแลกเปลี่ยนสารพันธุกรรมกัน อาจเกิดการกลายพันธุ์ได้ ทำให้เชื้อไข้หวัดนก H5N1 ซึ่งมีความสามารถก่อโรคได้รุนแรงและมีอัตราตายสูงในคน สามารถแพร่จากคนไปคนได้ ซึ่งในอดีตเคยเกิดมาแล้วในปี พศ. 2461 มีการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่ Spanish Flu มีผู้คนเสียชีวิตทั่วโลก 30-40 ล้านคน ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะนั้นประเทศไทยมีประชากรอยู่ 8,478,566 คน ป่วยเป็นโรค 2,317,663 คน (ร้อยละ 27.32) และเสียชีวิตถึง 80,263 คน การระบาดครั้งใหญ่ที่สุดนี้ ล่าสุดได้มีการนำตัวอย่างปอดของทหารที่เสียชีวิตจากไข้หวัดใหญ่ครั้งนั้นมาตรวจ พบสารพันธุกรรมของ Swine influenza virus ปัจจุบันจึงสรุปได้แน่นอนว่า Spanish Flu เกิดจาก Swine influenza virus ต่อมาได้มีการระบาดของโรคไข้หวัดใหญ่อีกหลายครั้งแต่ไม่รุนแรงมากเท่า Spanish flu
เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่เป็นเชื้อที่มีการเปลี่ยนแปลงสารพันธุกรรมได้รวดเร็วตลอดเวลา จัดอยู่ใน Family Orthomyxoviridae, Genus Influenzavirus แบ่งได้เป็น 3 types A, B และ C โครงสร้างภายนอกมีโปรตีนบนผิวเซลล์ ได้แก่ Hemagglutinin มี 15 ชนิด H1, H2, จนถึง H15 มีคุณสมบัติเป็น Glycoprotein ทำหน้าที่ จับกับ Target cell สามารถทำให้ เม็ดเลือดแดงเกิด Agglutination และสามารถกระตุ้น Neutralizing antibody และ Neuraminidase มี 9 ชนิด N1, N2, ถึง N9 มีคุณสมบัติเป็น Glycoprotein มีหน้าที่ทำลาย Receptor ของ Target cell และสามารถกระตุ้น Partial protection immunity ปัจจุบันมีเพียง H1, H2, H3 และ N1, N2 เท่านั้นที่พบในคน เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่มีการเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติ Antigen ได้ 2 รูปแบบ ได้แก่ Antigenic drift เป็นการเปลี่ยนแปลงของ genes เกิดขึ้นที่ genesที่มีรหัส Glycoprotein ของเปลือกหุ้มโดยเฉพาะ จึงก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเกิดไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่แตกต่างจากเดิมไม่มาก การระบาด แต่ละปีจะเกิดจากสายพันธุ์แตกต่างกัน ที่พบระบาดหลายปีที่ผ่านมาเป็นไวรัส subtype H3N2 , H1N1 และ Influenza B จึงต้องมีการฉีดวัคซีนทุกปี Antigenic shift เป็นการกลายพันธุ์ ผสมผสานชิ้นส่วนของสารพันธุกรรมซึ่งเกิดขึ้นได้หากมีการติดเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ชนิด A ซ้อนกัน 2 ชนิด พร้อมๆกัน และเกิดมี การแลกเปลี่ยนสารพันธุกรรม อาจจะเกิด antigenic shift ได้ ถ้าเกิดลักษณะนี้จะมีการระบาดอย่างกว้างขวางทั่วโลกได้ เช่นในการระบาดใหญ่ Spanish flu เกิดมีการแลกเปลี่ยนสารพันธุกรรม human influenza virus และ avian influenza virus ในหมู เกิด antigenic shift มีการระบาดรุนแรงทั่วโลก.
โรคไข้หวัด (Cold) และโรคไข้หวัดใหญ่ (Influenza) พบได้บ่อยทุกเพศทุกวัยทุกเชื้อชาติ ในประเทศไทยพบโรคได้ตลอดปี มีอุบัติการณ์สูงในช่วงฤดูฝน ในระยะ 10 ปีที่ผ่านมามีรายงานผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ในประเทศไทยปีละ 20,000 40,000 คน เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่เข้าสู่ร่างกายทางเยื่อบุจมูกและปาก โดยการหายใจ หรือสัมผัสโดยตรงกับสิ่งของที่ปนเปื้อนเสมหะ น้ำลาย จากการไอหรือจามของผู้ป่วย ในช่วงที่มีการระบาดจะพบเด็กนักเรียนป่วยเป็นโรคนี้มาก เด็กจะนำเชื้อไปแพร่ต่อยังผู้ใหญ่และเด็กคนอื่นๆ
โรคไข้หวัดใหญ่มีระยะฟักต้ว 1-4 วัน จึงปรากฏอาการของโรค บางครั้งมีอาการไม่มากจนแยกจากไข้หวัดธรรมดาไม่ได้โดยเฉพาะในเด็กเล็ก และบางครั้งมีอาการรุนแรงอย่างเห็นได้ชัดเจน และเป็นอยู่นานวันกว่าไข้หวัดธรรมดา
อาการ ไข้หวัดธรรมดา
ไข้ : พบบ่อย ไข้มักมีต่ำๆ
ปวดกล้ามเนื้อ : ไม่ค่อยพบ มีอาการน้อย
อ่อนเพลีย : มีน้อยระยะสั้นๆ
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน : ไม่ค่อยพบ
คัดจมูก น้ำมูกไหล เจ็บคอ : พบบ่อยระยะแรกๆ พบระยะหลังๆ
อาการ ไข้หวัดใหญ่
ไข้ : ไข้สูงทั้งเด็กและผู้ใหญ่
ปวดกล้ามเนื้อ : พบบ่อย มีอาการปวดมาก
อ่อนเพลีย : เป็นมาก อาจนานเป็นสัปดาห์
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน : พบได้บ่อยในเด็กเล็ก
คัดจมูก น้ำมูกไหล เจ็บคอ : พบระยะหลังๆ
อาการของโรคไข้หวัดใหญ่
ผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่จะมีอาการปรากฏเร็วหรือช้าขึ้นกับปริมาณเชื้อไวรัสที่ได้รับ ในผู้ใหญ่จะมีไข้สูง (38-400 ซ) แบบเฉียบพลัน มีอาการคัดจมูก ปวดศีรษะ หนาวสะท้าน อ่อนเพลียมาก บางรายมีอาการทางระบบทางเดินหายใจน้อย มีอาการไม่สบาย ปวดเมื่อย ปวดหลัง คอแห้ง คันในคอ บางรายมีน้ำมูกไหลมากและจาม ไอ ตาแดง น้ำตาไหล เสียงแหบได้ นอนหลับไม่สนิท เบื่ออาหาร คลื่นไส้ เวียนศีรษะ ตาแดง ในรายที่มีร่างกายแข็งแรงมาก่อนป่วย ได้นอนพัก อาการมักไม่รุนแรง ภายใน 3-5 วันไข้จะลดลงเป็นปรกติ แต่ยังคงมีอาการอ่อนเพลีย ไอมีเสมหะ อีก 2-3 วัน ผู้ป่วยจะหายทำงานได้ตามปรกติภายใน 7-10 วัน ในเด็กถ้ามีอาการป่วยจากเชื้อ Influenza B จะมีอาการรุนแรงกว่า เชื้อ Influenza A อาการโรคไข้หวัดใหญ่ในเด็กอาจพบมีอาการเพียงเล็กน้อย จนถึงมีอาการมากจนต้องรักษาในโรงพยาบาล โดยทั่วไปมีอาการคล้ายผู้ใหญ่ มีไข้สูงแบบเฉียบพลัน มีหนาวสั่นได้ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ เด็กจะปวดบริเวณน่องได้ ทำให้เด็กไม่ยอมเดินบางครั้งนานหลายวัน มีไอแห้งๆไม่มีเสมหะ ต่อมาจะมีเจ็บคอ คัดจมูกน้ำมูกไหล ไอมากขึ้น ตาแดง เด็กมีอาการทางระบบทางเดินอาหารบ่อยกว่า เช่น ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว ในเด็กเล็กอาจแสดงอาการคล้ายภาวะ Sepsis ได้ บางครั้งแสดงอาการของ Croups, bronchiolitis, pneumonia ได้ ผู้ป่วยโรคไข้หวัดใหญ่สามารถแพร่เชื้อได้ 24 ชั่วโมงก่อนปรากฏอาการของโรค จนถึง 7 วันหลังเกิดอาการ ในเด็กเล็กและผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำจะแพร่เชื้อได้นานกว่านี้
ภาวะแทรกซ้อน
ถ้าผู้ป่วยมีอายุไม่มาก และร่างกายแข็งแรงดีก่อนป่วย โรคไข้หวัดใหญ่จะมีความรุนแรงระดับปานกลาง ถ้ามีปัจจัยเสี่ยงพบภาวะแทรกซ้อนได้โดยอาจพบได้ที่ ทางเดินหายใจส่วนล่างบ่อยที่สุด ( Tracheobronchitis, bronchiolitis, pneumonia) ระบบหัวใจหลอดเลือด (Myocarditis, heart failure) และระบบประสาทกลาง (Encephalitis, encephalopathy, Guillain Barre Syndrome), Diabetic ketosis, Reyes syndrome ในผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น Hemoglobinopathies, ภูมิคุ้มกันบกพร่อง asthma, malignancy, diabetes mellitus, chronic renal disease, congenital heart diseases และทารกแรกเกิด เป็นต้น จะพบเกิดภาวะแทรกซ้อนได้บ่อยและรุนแรง
การวินิจฉัยโรคไข้หวัดใหญ่
ควรสงสัยว่าอาจเป็นโรคไข้หวัดใหญ่ถ้าผู้ป่วยมีอาการของโรค โดยเฉพาะการมีประวัติสัมผัสโรคกับบุคคลในครอบครัวหรือผู้ใกล้ชิดที่เป็นโรคไข้หวัดใหญ่ ช่วงที่มีการระบาดของโรค การตรวจทางห้องปฏิบัติการสามารถให้การวินิจฉัยโรคได้แม่นยำมีหลายวิธี
- Rapid test to detect Influenza antigen in nasopharyngeal secretion : -
o Polymerase Chain Reaction
o Antigen capture ELISA with monoclonal antibody to the nucleoprotein
- Detection of viral antigen in nasal secretions by immunofluorescent test
- Culture from nasopharyngeal secretions during 72 hours of illness
- Serology to detect antibody by HI, CF, NT
การรักษา
โรคไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่หายได้เองภายใน 5-7 วันถ้ามีอาการไม่รุนแรง โดยให้พักผ่อนมากๆ ดื่มน้ำบ่อยๆ เช็ดตัวขณะมีไข้สูง ให้ยาลดไข้แก้ปวดพาราเซตามอลเท่านั้น (ห้ามให้Aspirin อาจเกิด Reyes syndrome ได้) ถ้ามีอาการมาก อาเจียนบ่อย ควรดูแลใกล้ชิดอาจจำเป็นต้องรับการรักษาในโรงพยาบาลจะปลอดภัยกว่า โดยเฉพาะถ้ามีโรคหรือภาวะแทรกซ้อนเกิดขึ้น ปัจจุบันมียาต้านไวรัสรักษาโรคที่เกิดจาก Influenza A ได้ผลดี ลดความรุนแรงของโรคลงได้ถ้าได้รับยาเร็วภายใน 48 ชั่วโมงหลังปรากฏอาการของโรค
| Create Date : 13 กรกฎาคม 2552 |
| Last Update : 13 กรกฎาคม 2552 20:50:26 น. |
|
0 comments
|
| Counter : 929 Pageviews. |
 |
|
|
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [
