เมื่อเจ็ดร้อยปีก่อนกองทัพมุสลิมเติร์กได้ยกมารุกรานรบชนะกษัตริย์แห่งชมพูทวีปฝ่ายเหนือ และได้เผาผลาญทำลายวัดและปูชนียสถานในพุทธศาสนาลงแทบทั้งหมด สังหารผู้ที่ไม่ยอมเปลี่ยนศาสนาเป็นมุสลิม นาลันทามหาวิหารก็ถูกเผาผลาญทำลายลงในช่วงระยะเวลานั้นด้วย มีบันทึกของนักประวัติศาสตร์ชาวมุสลิมเล่าว่า ที่นาลันทา พระภิกษุถูกสังหารแทบหมดสิ้น และมหาวิทยาลัยนาลันทาก็ได้ถึงความพินาศสูญสิ้นลงแต่บัดนั้นมา ปัจจุบันนาลันทาเหลือเพียงกองอิฐหิน
เพราะพระนาลันทายอมถูกฆ่าดีกว่าต่อสู้ด้วยกำลัง
ขณะที่ก่อนหน้านาลันทาถูกทำลาย สามร้อยปีคือเมื่อพันปีที่แล้ว พระสิบสามอรหันต์นำเหล่าพระวัดเส้าหลินเข้าสู้กับกองทัพสุ่ยเพื่อรักษาวัด จนกษัตริย์ถังไถ้จงสำนึกในการต่อสู้ของเหล่าพระที่รักษาวัดจากการรุกรานถึงกับมอบเสาปักธงและสิงห์โตหินคู่ตั้งในวิหารหน้าวัดจนถึงปัจจุบันนี้
พระโพธิธรรมเถระหรือตั๊กม้อ พระภิกษุจากประเทศอินเดียที่สร้างวัดเส้าหลินเมื่อพันห้าร้อยปีก่อนก็เป็นพระที่มาจากนาลันทาสมัยก่อนโดนทำลายเช่นกัน แต่ได้วางรากฐานของแนวคิดการปกป้องตัวเองของวัดเส้าหลินจนอยู่รอดถึงทุกวันนี้ทั้งที่โดนบุกโดยกองทัพถึงสามครั้ง เจตนารมณ์ของตั๊กม้อในการป้องกันตัวเองประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก ศิษย์ของตั๊กม้อเมื่อลาสิกขาออกไปจากวัดเส้าหลินแล้ว ส่วนใหญ่กลายเป็นวีรบุรุษของชาวจีนที่รู้จักกันเป็นอย่างดีเช่นงักฮุย
แล้วในการต่อสู้ปัญหาต่างๆในชีวิตจริงของทุกคน อยากจะนั่งรอให้ปัญหาจบสิ้นไปด้วยดาบมุสลิมที่ฟันคอแบบพระที่นาลันทา หรือว่าจะทำให้ปัญหาจบสิ้นด้วยการออกไปสู้แบบพระที่เส้าหลินก็เลือกเอา
หรือจะให้ผมเล่าถึงการล่มสลายของอารยะธรรมกรีกยุคโบราณ ตั้งแต่การล่มสลายของไมซีนี จนกระทั่งถึงการล่มสลายจากพิชิตของกองทัพโรมัน ที่คนกรีกแม่แบบของประชาธิปไตยที่เอาแต่ถกเถียงด้วยเหตุและผลและปรัชญาในสภาจนหัวขาดด้วยดาบของโรมันทั้งเมือง ชาวกรีกผู้มีความคิดเจริญแล้วทั้งหลายเถียงกันด้วยประชาธิปไตยและเสรีภาพทางความคิดที่เปิดกว้างจนหัวขาดคาสภาอย่างน่าสังเวชในตรรกะที่บิดเบี้ยว
เทียบกับกับชาวสปาต้าที่ลุกขึ้นจับดาบสู้เพื่อรักษาเมืองของตน จากพวกเปอร์เซียที่มีเป็นแสนได้ด้วยกำลังคนไม่กี่พันที่ช่องเขาเทอร์โมพีเลโดยกษัตริย์เลโอนิดาสที่ 1 สู้แม้ว่ารู้ว่าตัวเองต้องตายแต่ก็สู้จนโลกต้องจารึกวีรกรรมมาถึงทุกวันนี้ว่าสปาต้าคือหมายของนิยามของคำว่านักสู้
แต่ผมว่าคงไม่จำเป็นที่เสียเวลาเล่าเรื่องกรีกกับสปาต้าหรอก เพื่อนของผมฉลาดพอน่าจะคิดได้ตั้งแต่ผมพาไปเดินเที่ยวที่ลานวัดเส้าหลินแล้ว