ดูกรวิสาขะผู้มีอายุ ราคานุสัยจะพึงละเสียได้ในสุขเวทนาทั้งหมดหามิได้

ปฏิฆานุสัยจะพึงละเสียได้ในทุกขเวทนาทั้งหมด หามิได้อวิชชานุสัยจะพึงละเสียได้ในอทุกขม-

*สุขเวทนาทั้งหมด หามิได้ ดูกรวิสาขะผู้มีอายุภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม

สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตกมีวิจารมีปีติและสุขอันเกิดแต่วิเวกอยู่ ย่อม

ละราคะด้วยปฐมฌานนั้น ราคานุสัย มิได้ตามนอนอยู่ในปฐมฌานนั้นอนึ่ง ภิกษุในพระธรรม

วินัยนี้ ย่อมพิจารณาเห็นอยู่ว่า เมื่อไรเราจะได้บรรลุอายตนะที่พระอริยะทั้งหลายบรรลุแล้วอยู่

ในบัดนี้ ดังนี้เมื่อภิกษุนั้นเข้าไปตั้งความปรารถนาในวิโมกข์ทั้งหลายอันเป็นอนุตตรธรรมอย่างนี้

โทมนัสย่อมเกิดขึ้น เพราะความปรารถนาเป็นปัจจัยท่านละปฏิฆะได้ด้วยความโทมนัสนั้น

ปฏิฆานุสัยมิได้ตามนอนอยู่ในความโทมนัสนั้น อนึ่งภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ บรรลุจตุตถฌาน

อันไม่มีทุกข์ไม่มีสุข เพราะละสุขละทุกข์ และดับโสมนัสโทมนัสก่อนๆ ได้ มีอุเบกขาเป็น

เหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ ย่อมละอวิชชาได้ด้วยจตุตถฌานนั้นอวิชชานุสัยมิได้ตามนอนอยู่ในจตุต

ฌานนั้น.

ดูกรจอมเทพ อาตมภาพกล่าวโสมนัสโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควร
เสพก็มี ที่ไม่ควรเสพก็มีโทมนัสก็แยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี ที่ไม่ควร
เสพก็มี และอุเบกขาก็แยกเป็น ๒ คือที่ควรเสพก็มี ที่ไม่ควรเสพก็มี ดูกร
จอมเทพอาตมภาพกล่าวโสมนัสโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี ที่ไม่ควร
เสพก็มี ก็ที่กล่าวถึงโสมนัสดังนี้กล่าวเพราะอาศัยอะไร ในโสมนัสทั้ง ๒ นั้น
บุคคลพึงทราบโสมนัสอันใดว่าเมื่อเราเสพโสมนัสนี้ อกุศลธรรมเจริญขึ้น
กุศลธรรมเสื่อม โสมนัสเห็นปานนี้ไม่ควรเสพ บุคคลพึงทราบโสมนัสอันใด
ว่า เมื่อเราเสพโสมนัสนี้อกุศลธรรมเสื่อม กุศลธรรมเจริญขึ้น โสมนัสเห็น
ปานนั้น ควรเสพ ในโสมนัสทั้ง ๒นั้น ถ้าโสมนัสอันใดมีวิตก มีวิจาร อันใด
ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร ใน ๒อย่างนั้น โสมนัสที่ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร ประณีตกว่า
ดูกรจอมเทพอาตมภาพกล่าวโสมนัสโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี ที่ไม่
ควรเสพก็มี ฉะนี้แลที่กล่าวถึงโสมนัสดังนี้ กล่าวเพราะอาศัยข้อนี้ ฯ
ดูกรจอมเทพ อาตมภาพกล่าวโทมนัสโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี
ที่ไม่ควรเสพก็มีที่กล่าวถึงโทมนัสดังนี้ กล่าวเพราะอาศัยอะไร ในโทมนัสทั้ง ๒
นั้น บุคคลพึงทราบโทมนัสอันใดว่าเมื่อเราเสพโทมนัสนี้ อกุศลธรรมเจริญขึ้น
กุศลธรรมเสื่อม โทมนัสเห็นปานนี้ไม่ควรเสพ บุคคลพึงทราบโทมนัสอันใดว่า
เมื่อเราเสพโทมนัสนี้อกุศลธรรมเสื่อม กุศลธรรมเจริญขึ้น โทมนัสเห็นปานนั้น
ควรเสพ ในโทมนัสทั้ง ๒ นั้นถ้าโทมนัสอันใด มีวิตก มีวิจาร อันใด ไม่มีวิตก
ไม่มีวิจาร ใน ๒ อย่างนั้นโทมนัสที่ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร ประณีตกว่า ดูกร-
*จอมเทพ อาตมภาพกล่าวโทมนัสโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี ที่ไม่ควร
เสพก็มี ฉะนี้แลที่กล่าวถึงโทมนัสดังนี้ กล่าวเพราะอาศัยข้อนี้ ฯ
ดูกรจอมเทพ อาตมภาพกล่าวอุเบกขาโดยแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี
ที่ไม่ควรเสพก็มีที่กล่าวถึงอุเบกขา ดังนี้ กล่าวเพราะอาศัยอะไร ในอุเบกขา
ทั้ง ๒ นั้นบุคคลพึงทราบอุเบกขาอันใดว่า เมื่อเราเสพอุเบกขานี้ อกุศลธรรม
เจริญขึ้น กุศลธรรมเสื่อมอุเบกขาเห็นปานนี้ ไม่ควรเสพ บุคคลพึงทราบอุเบกขา
อันใดว่า เมื่อเราเสพอุเบกขานี้อกุศลธรรมเสื่อม กุศลธรรมเจริญขึ้น อุเบกขา
เห็นปานนี้ ควรเสพ ในอุเบกขาทั้ง ๒นั้น ถ้าอุเบกขาอันใด มีวิตก มีวิจาร
อันใดไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร ใน ๒อย่างนั้น อุเบกขาที่ไม่วิตก ไม่มีวิจาร ประ-
*ณีตกว่า ดูกรจอมเทพอาตมภาพกล่าวอุเบกขาแยกเป็น ๒ คือ ที่ควรเสพก็มี
ที่ไม่ควรเสพก็มี ฉะนี้แลที่กล่าวถึงอุเบกขาดังนี้ กล่าวเพราะอาศัยข้อนี้ ฯ