การเปลี่ยนชื่อประเทศจาก "สยาม" เป็น "ไทย"

เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2482 ในสมัยที่จอม พล ป. พิบูลสงครามเป็นนายกฐมนตรี 

โดยยึดหลักที่ว่า ประเทศส่วนใหญ่มัก ตั้งชื่อประเทศตามเชื้อชาติของตน

ความคิดนี้หลายคนเห็นค้านเพราะคำว่า "ไทย" เป็น ความรู้สึกเกี่ยวกับเชื้อชาติไท 

แต่ในประเทศมีคนหลายเชื้อชาติ จะทำให้ คนเชื้อชาติอื่นน้อยใจเสียมากกว่า

และต่างประเทศก็รู้จัก "ประเทศสยาม" แล้วเป็นอย่างดี ถ้าไม่มีความจำเป็นก็ไม่ควรจะ เปลี่ยน

แต่เนื่องจาก จอมพล ป. มีนโยบายสร้างชาติโดยอาศัยเชื้อชาติ ไทยเป็นหลัก 

จึงยังยึดความคิดเดิมที่จะเปลี่ยนนามประเทศจาก "สยาม" เป็น "ไทย" 

โดยเริ่มประกาศใช้เป็นรัฐนิยมก่อน

แล้วจึง ประกาศใช้รัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติมนามประเทศในภายหลัง

ร่างหนังสือ นายกรัฐมนตรีถึงสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 

เพื่อขอความเห็นชอบในเรื่องการ เปลี่ยนนามประเทศ 

และเสนอให้คณะรัฐมนตรี พิจารณานั้น หลวงวิจิตรวาทการเป็นผู้ยกร่าง 

ได้แสดงความเห็นเกี่ยว กับ ความไม่สะดวกในการใช้คำว่า "สยาม" ดังนี้

(1) คน ไทยมีสัญชาติและบังคับไม่ตรงกันกล่าวคือ

คนไทยทุกคนในเวลานี้มีสัญชาติ ไทยแต่อยู่ในบังคับสยาม

(2) ชื่อภาษา ชื่อคน กับชื่อประเทศไม่ตรง กัน กล่าวคือ เป็นประเทศสยาม 

แต่คนพื้นเมืองพูดภาษาไทยเป็นอาณาจักร สยาม แต่พลเมืองเป็นคนไทย

(3) การที่เอาคำว่า "สยาม" กลับมาใช้เป็นนามประเทศนั้น เป็นการฝืนใจคนไทยโดยทั่วไป

ดังนั้นคำว่าสยามจึงมีแต่ใน ภาษาหนังสือ แต่ใช้พูดกันว่า

"เมืองไทย" เป็นส่วนมาก

ด้วย เหตุนี้รัฐบาลจึงมีความเห็นว่า 

ถ้าได้เปลี่ยนประเทศสยามเป็นประเทศไทย แล้วจะมีผลดังนี้

(1) ได้ชื่อประเทศที่ตรงตามชื่อเชื้อชาติ ของพลเมือง

(2) ชนชาติไทยจะมีสัญชาติและอยู่ในบังคับอันเดียวกัน

(3) ชื่อ ประเทศ ชื่อภาษาพื้นเมือง ชื่อรัฐบาลกับชื่อประชาชน จะเป็น "ไทย" เหมือนกันหมด

(4) ทำให้พลเมืองรักประเทศเพิ่มมากขึ้นและมีจิต ใจเข้มแข็ง 

รู้สึกระลึกถึงความเป็นไทยมากขึ้น

(5) ก่อให้เกิด ความสามัคคีและเกี่ยวพันอย่างสนิทสนม 

ระหว่างชาวไทยที่อยู่ในประเทศ ไทย และชาวไทยที่กระจัดกระจายในประเทศอื่น ๆ มากยิ่งขึ้น

ถึงแม้จะมีสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรหลายคนไม่เห็นด้วยกับการเปลี่ยนชื่อประเทศ แต่เสียงส่วนใหญ่ก็ สนับสนุน ในหมู่ประชาชนก็ไม่มีความเห็นว่าชอบหรือไม่ชอบ รัฐบาลสั่งอะไรก็ ปฏิบัติตาม จึงเป็นอันว่า "ประเทศสยาม" ก็กลายเป็นเพียงตำนานนับจากนั้น

ที่มา 108 ซองคำถาม