สดจากเยาวชน
มัณฑนา ชอุ่มผล

พืชพรรณในป่าหลายชนิดเป็นตัวบ่งบอกฤดูกาล ในหนึ่งปีพืชแต่ละชนิดจะผลิดอกออกผลไม้พร้อมกัน หากเข้าป่าต่างฤดูต้นไม้ที่ผลิใบก็จะแตกต่างกัน

คนที่ใช้ชีวิตอยู่กับป่ารู้เรื่องเหล่านี้ได้ดี เด็กๆ และชาวบ้าน อ.บ้านด่านลานหอย จ.สุโขทัย ก็เช่นกัน มีป่าใกล้ๆ หมู่บ้านให้ใช้ประโยชน์หาอยู่หากินกันมาหลายชั่วอายุคน แม้ผืนป่าจะค่อยๆ ลดน้อยลงทุกวันก็ตาม

เข้าฤดูฝนดอกเข้าพรรษาในป่าเชิงเขา ก็เริ่มผลิบาน ดอกสี เหลืองๆ สวยและเป็นสัญลักษณ์บอกผู้คนว่าใกล้ถึงวันเข้าพรรษาแล้ว ในขณะเดียวกันต้นไม้พุ่มเตี้ย ใบคล้ายมะพร้าวน้อยๆ ก็ออกผลเช่นกัน

ต้นไม้ที่ชื่อว่า 'ปรง' คนในเมืองเห็นต้นปรงแล้วอาจจะรู้สึกคุ้นตาว่าเป็นไม้ประดับสวนชนิดหนึ่ง หรือใบแหลมเรียวที่นิยมนำมาตกแต่งพวงหรีด ได้ชื่อเข้ากับงานพอดี 'ปรง' กับ 'ปลง' แต่ที่มาของต้นปรงที่นำมาทำของตกแต่งต่างๆ ล้วนมีที่มาจาก 'ป่า'

ผลปรงป่าลูกสุกจะเป็นสีเหลืองกลมๆ อยู่ที่ส่วนคอของต้นปรงตัวเมีย ช่วงก่อนเข้าพรรษาจะออกดกมาก เด็กๆ โรงเรียนเชิงคีรี (สุวิชานวรวุฒิ) อ.บ้านด่านลานหอย จ.สุโขทัย และคุณครู จึงชวนกันเข้าป่าเชิงเขาใกล้ๆ โรงเรียน จะไปศึกษาเรื่องลูกปรง เป็นวิชาภูมิปัญญาท้องถิ่น เกี่ยวกับพืชพันธุ์และอาหารพื้นบ้าน

ด.ช.ภูผา ทองกล่ำ หรือ น้องผา บอกว่า 'แม่ชอบเข้าป่าแล้วชวนผมมาเก็บปรง เก็บเห็ด หาหน่อไม้ แล้วก็ได้ลูกปรงกลับไปด้วย วิธีดู ลูกปรงถ้าสุกมันจะเป็นสีเหลืองครับ เอาไปทำ ขนมได้'

แต่สิ่งที่เด็กๆ คุณครูและชาวบ้านหลายคนเห็นต้องกันก็คือ ต้นปรงป่าลดลงทุกปี ผลปรงก็น้อยลงด้วย เพราะคนที่ไม่เข้าใจระบบนิเวศของป่าและต้นปรงเห็นว่าต้นปรงป่าต้นไหนสวยก็ขุดไปขายทำเป็นไม้ประดับสวน ต้นปรงเป็นต้นไม้แยกเพศ ต้นตัวผู้จะผลิตเกสรตัวผู้รอให้ธรรมชาติลมฟ้าช่วยพาเกสรไปผสมกับต้นตัวเมียซึ่งรออยู่ไกลๆ เมื่อผสมกันแล้วก็จะออกผล และกว่าจะโตเป็นต้นก็ใช้เวลานาน

ต้นปรงที่ถูกขุดไปขายส่วนใหญ่จะเป็นต้นตัวผู้ ทำให้ระบบตามธรรมชาติเริ่มขาดหาย ผลปรงและขนมปรงก็อาจลดลงด้วย

'เก็บต้นปรงไว้มีประโยชน์กว่าขุดไปขายค่ะ เพราะว่าขุดไปขายมันก็จะลดลงๆ แต่นำมาทำขนมมันก็ยังอยู่ที่เดิมแล้วมันก็ออกผลเยอะ ด้วยค่ะ' น้องเนย ด.ญ.พัษวดี พรมมี กล่าวด้วยความเสียดายต้นไม้ที่เด็กๆ ผูกพัน

เด็กๆ และคุณครูโรงเรียนเชิงคีรี (สุวิชานวรวุฒิ) เห็นค่าภูมิปัญญาท้องถิ่นในการนำลูกปรงไปแปรรูปทำขนม จึงชวนกันไปเรียนรู้ทั้งในป่า และไปบ้านครูภูมิปัญญาในชุมชน ลุงป้าคนไหนทำขนมจากแป้งปรงก็ไปขอเรียนรู้ด้วย จนได้รู้ว่าในผลปรงมีเนื้อในเป็นแป้ง สามารถนำมาทำเป็นขนมกวนสำหรับเทศกาลเข้าพรรษา แต่ต้องรู้วิธีทำ ไม่เช่นนั้นจะมีพิษกินแล้วเบื่อเมาได้

เด็กๆ และคุณครูจึงนำไปประยุกต์ทำขนม อร่อยๆ ได้อีกหลายอย่าง กลายเป็นห้องเรียนภูมิปัญญาท้องถิ่นที่แสนสนุกและอร่อย

อยากรู้จักหน้าตาของต้นปรงและผลของ ต้นปรงว่านำมาทำขนมแสนอร่อยได้อย่างไร ติดตามในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอนขนมแป้งปรง เสาร์ที่ 25 ส.ค.นี้ ทางช่อง 3 //www.payai.com

หน้า 24

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
สดจากเยาวชน
คุณมัณฑนา ชอุ่มผล

สิริสวัสดิ์ศุกรวารค่ะ

Create Date : 24 สิงหาคม 2555
Last Update : 24 สิงหาคม 2555 11:58:45 น.		0 comments
Counter : 2976 Pageviews.
Share Tweet