แนะนำสารคดีเรื่องเยี่ยมชุด “แก้วชิงดวง” 

จากปลายปากกาของ ลาวัณย์ โชตามระ

คุณลาวัณย์  โชตามระ นักเขียนสตรีผู้ถนัดเขียนเรื่องราวของบุคคลและเหตุการณ์

ในอดีตของเมืองไทยที่น่าสนใจอยู่ตรงที่ ท่านเขียนออกมา

ในเชิงประวัติความทรงจำค่ะ

รินเลือกหนังสือเล่มนี้จากร้าน siambook.net เจ้าเก่าเจ้าประจำที่คุ้นเคย แล้วก็ไม่ผิดหวัง สภาพหนังสือแม้กระดาษจะเปลี่ยนสีแล้ว และมีตำหนิเล็กน้อย โดยรวมยังถือว่าอยู่ในสภาพดี สามารถเปิดอ่านได้ทุกหน้าอย่างชัดเจน

ในส่วนของเนื้อหาที่น่าสนใจคือ เรื่องเกร็ดของบุคคลในช่วง 200 ปีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งหาผู้ล่วงรู้ได้ยาก ท่านได้อ่านและฟังเรื่องราวมาจากหนังสือหรือปากคำของท่านผู้ใหญ่ที่เชื่อถือได้ (ข้อนี้แหละสำคัญ ที่ทำให้อยากจะได้เล่มนี้มาไว้ในครอบครอง) แต่ละเรื่องนั้นนำมาเขียนเป็นสารคดีย่อยๆ ทำนองเล่าสู่กันฟัง เป็นเรื่องสั้นอ่านเพลินจนจบโดยไม่รู้ตัว

จากเรื่องทั้งหมด รินประทับใจเรื่อง “ผู้กล้าปฏิเสธรักเจ้าชีวิต”

(ในหน้า 316 – 327) มากที่สุดค่ะ เพราะเป็นเรื่องที่ไม่น่าจะเกิดขึ้นได้ กรณีที่

 เจ้าศรีพรหมาข้าหลวงที่งามที่สุดและเด่นที่สุดในสำนักของสมเด็จที่บน 

ไม่ยอมเป็นเจ้าจอม 

หมายเหตุ : สมเด็จที่บน คือสมเด็จพระนางเจ้าฯ เสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 5

อนึ่ง เจ้าศรีพรหมา เป็นที่พอพระราชหฤทัยในสมเด็จพระปิยมหาราชสมเด็จพระบรมราชินีนาถก็ทรงยกถวาย แต่การณ์ไม่ได้เป็นไปตามพระราชประสงค์

พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุไรรัตนศิริมาน ทรงเล่าประทานว่า

“เจ้าศรีพรหมานั้น ไม่ยอมเป็นเจ้าจอมเพราะหัวเธอเป็นฝรั่ง เธอกราบบังคมทูลว่า

‘I love and respect you as the King’

ก็เลยเลิกรากันไป สมเด็จพระพันปีทรงเคืองมากเพราะอยู่กับท่าน 

ท่านอยากจะให้ถวายตัว”

ความที่ทรงเป็นสุภาพบุรุษ แม้จะทรงเป็นเจ้าชีวิตแต่สมเด็จพระปิยมหาราชก็มิได้ทรงแตะต้องเจ้าศรีพรหมาแต่ประการใด เพียงแต่ว่าเจ้าศรีพรหมาจะต้องขึ้นเฝ้าทุกวัน พระองค์ได้ทรงฉายรูปเจ้าศรีพรหมาไว้รูปหนึ่ง โปรดให้ตั้งไว้ในห้องพระบรรทม บนพระที่นั่งอัมพรสถาน จนเสด็จสวรรคต

ภาพประกอบจาก วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

แม้จะไม่ได้รับราชการเป็นเจ้าจอมแต่เจ้าศรีพรหมาก็ต้องออกงานสำคัญๆ ร่วมกับเจ้าจอมอื่นๆ ที่โปรด

มีอยู่ครั้งหนึ่ง ในพระราชพิธีเฉลิมพระที่นั่งอัมพรในวันที่ 22 มีนาคม ในตอนค่ำ เมื่อขึ้นพระที่นั่งเจ้าศรีพรหมาก็เป็นท่านหนึ่งในเจ็ดท่านที่เชิญเครื่องตามเสด็จขึ้นพระแท่นพระที่นั่งโดยมีหน้าที่อุ้มแมว อันหมายถึงความรู้อยู่

ในอัตชีวประวัติของเจ้าศรีพรหมาท่านได้เล่าถึงหน้าที่ของท่านที่ต้องปฏิบัติถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถไว้ดังนี้

“ข้าพเจ้าผู้เขียนนี้ เป็นนางพระกำนัลรับใช้ใกล้ชิด สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรีมีหน้าที่ตามเสด็จเวลาเสด็จทรงเยี่ยมเจ้านายฝ่ายใน บางทีก็นอกพระราชฐานบ้างมีหน้าที่ตั้งเครื่องเสวยตามเวรและเวลา…”

และนี่คือบางส่วนของเนื้อหาที่รินได้หยิบยกมาให้อ่านค่ะ สำหรับผู้ที่ต้องการอ่านเพิ่มเติมหรือสนใจเรื่องอื่นๆ ในเล่ม ก็ลองตามหาเล่มนี้ตามร้านหนังสือเก่าดูนะคะ

แก้วชิงดวง โดย ลาวัณย์  โชตามระ

จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์แพร่พิทยา