เปลี่ยนจาก Angsana มาใช้ ฟอนท์แห่งชาติได้แล้วนะครับ

คณะรัฐมนตรีมีมติเมื่อวันที่ ๗ กันยายน ๒๕๕๓ ให้หน่วยงานภาครัฐทุกหน่วยใช้แบบอักษร "สารบัญ" (TH Saraban PSK) เป็นแบบอักษรมาตรฐานของราชการไทย แทนแบบอักษรหลากหลายที่ใช้อยู่

(ส่วนใหญ่เราใช้ Angsana กันใช่มั้ย?)

และให้ติดตั้งฟอนท์แห่งชาติ ทั้งหมดรวม ๑๓ แบบ ซึ่งแต่ละ แบบ (Family) จะมีแบบย่อยอีก 4 แบบ คือตัวปกติ ตัวเอน (Italic) ตัวหนา (Bold) และตัวเอนหนา (Bold Italic) เพื่อใช้ทดแทนฟอนท์เดิมที่เคยใช้อยู่

ฟอนท์แห่งชาติทั้ง ๑๓ แบบนี้ สามารถใช้ได้ฟรี ไม่มีปัญหาลิขสิทธิ์ และสามารถเอาไปดัดแปลงได้ (หากมีความสามารถทางการสร้างฟอนท์) เป็นฟอนท์แบบ TTF ใช้ได้ทั้ง Microsoft Windows, Mac OS X และ Linux

จะเลือกดาว์นโหลดเฉพาะตัวฟอนท์ แล้วใช้โปรแกรม Fonts ที่ใช้จัดการฟอนท์ของ Windows หรือแอพพลิเคชั่น Font Book ของแมค (ของ Linux ชื่อโปรแกรมอะไรหว่าจำไม่ได้) จัดการ Import เข้าระบบก็ได้

หรือจะดาว์นโหลดเป็นโปรแกรมสำเร็จรูป ที่จะติดตั้งฟอนท์เข้าระบบให้เองโดยอัตโนมัติก็ได้

และ..

ครม. กำหนดให้ใช้ "ตัวเลขไทย" ในเอกสารของราชการด้วยนะครับ

ดาว์นโหลดฟอนท์แห่งชาติทั้ง ๑๓ แบบได้ที่เว็บของ SIPA

หรือที่เว็บนักออกแบบฟอนต์ f0nt.com

คำแนะนำในการติดตั้งฟอนท์บน Microsoft Windows XP แบบติดตั้งเอง (ผมแนะนำวิธีนี้)

โปรแกรมสำหรับติดตั้งฟอนท์บน Microsoft Windows แบบอัตโนมัติ

ทำไมต้องใช้ฟอนต์ Saraban ด้วย ใช้ Angsana ญาติที่บ้านจะป่วยรึไง?

ตอบได้แบบนี้ครับคือ

เราอาจจะไม่รู้ แต่แบบฟ้อนท์ "อังษณา" มันไม่ใช่ของฟรีนะ
จริงอยู่ที่อักษร ตัวเลข ไม่มีใครสามารถเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ได้ เราจะพิมพ์ "ก" ลงไปในเอกสาร ก็ไม่มีใครมาฟ้องร้องเรียกค่าลิขสิทธิ์อักษร "ก" ได้

แต่การแสดงผลบนหน้าจอคอมพิวเตอร์ มันต้องใช้ชุดคำสั่งในการวาดอักษร "ก" ลงบนหน้าจอ และลงบนกระดาษ ซึ่งชุดคำสั่งนี้ ไม่ฟรี ครับ

ราคาขายของชุดคำสั่งที่ใช้สร้างแบบอักษร Angsana มีราคา ๔๙ เหรียญสหรัฐอเมริกา ต่ออักษร ๑ แบบ Angsana Family มีอักษรทั้งหมด ๔ แบบ คือ ตัวปกติ ตัวหนา ตัวเอน ตัวเอนหนา ถ้าซื้อครบ ๔ แบบ ผู้เขียนโปรแกรมใจดี ลดราคาเหลือ ๑๗๙ เหรียญ (เท่านั้น)

อักษรอื่นที่เราใช้กันอยู่ในวินโดวส์ ก็ราคาเท่านี้เหมือนกัน ไปไล่ดูกันเองว่ามีกี่แบบ รวมเป็นเงินกี่บาท

ซึ่งผู้ที่ซื้อโปรแกรม Microsoft Word หรือชุด Microsoft Office ไม่ต้องจ่ายค่าฟอนต์นี้ครับ ไมโครซอฟท์เหมาจ่ายให้กับผู้สร้างฟอนต์นี้ไปแล้ว (แล้วคิดเงินรวมไปในค่าซอฟท์แวร์)
แต่หากใช้ระบบปฎิบัติการอื่น เช่น Linux หรือ Mac OS ซึ่งไม่มีฟอนต์นี้มาให้ ผู้ใช้ต้องจ่ายค่าฟอนต์เอง จะก็อปมาใช้เฉยๆ ไม่ได้นะ ผิดกฎหมายลิขสิทธิ์
แมคยังดีที่มีชุด Microsoft Office for Mac ที่มีฟอนต์นี้มาด้วย แต่หากไม่ได้ใช้ Office for Mac ไปใช้ NeoOffice, OpenOffice.org หรือ Page ก็ต้องซื้อฟอนต์ด้วย
ถ้าใช้ Linux ยิ่งแล้วใหญ่ ไม่มี MS Office ให้ใช้ได้เลย ต้องซื้อฟอนต์สถานเดียว

การบังคับ หรือยอมรับให้ใช้ Angsana ทั้งทางตรง หรือทางอ้อม เท่ากับว่าเป็นการบังคับกลายๆ ให้ผู้ใช้คอมพิวเตอร์ในไทย ซื้อ Microsoft Windows และ Microsoft Office นั่นเอง

ไม่เช่นนั้นก็จะผิดกฎหมายลิขสิทธิ์ หรือไม่ก็ต้องซื้อฟอนต์ Angsana มาใช้ เรียกได้ว่าเป็นการเอื้อประโยชน์ให้กับไมโครซอฟท์ และ Ascender (เจ้าของ Angsana)

ในขณะที่ฟอนต์แห่งชาติของ Sipa มันฟรี ไม่มีใครต้องจ่ายเงินเพื่อใช้

นี่เป็นเหตุผลที่ว่าทำไม ครม. ถึงจำเป็นต้องประกาศให้ใช้ Saraban เป็นฟอนต์มาตรฐาน

เรื่องอื่นที่น่าสนใจคือ

มีแนวโน้มว่าราชการไทย อาจจะส่งเสริมให้ใช้ ThaiOS ด้วยตามการผลักดันของซิป้า

เรื่องนี้ผมว่ายังคงอีกนานเพราะ ThaiOS ยังไม่ mature ขนาดตัว Ubuntu ที่ใช้เป็นฐานการพัฒนาไทยโอเอสเอง ก็ยังไม่สมบูรณ์พอสำหรับผู้ใช้ทั่วไป

ที่สำคัญมันจะเอายังไงกันแน่ ระหว่าง
ThaiOS กับ Suriyan ของ SIPA (จะทำมาทำไมหลายตัว งบเหลือเยอะนักรึไง)
LinuxTLE ของ NECTEC (เฮ้ย.. มันยังไม่ตายว่ะ)
และบอกตรงๆ ว่า ทั้ง ๓ ตัว ไม่มีอันไหนเจ๋งสู้ Ubuntu Prompt Edition ที่ ชุมชนผู้ใช้ Ubuntu ไทย ทำใช้กันเองได้เลย

ที่จริงประเด็นเรื่องฟอนต์เองก็ยังไม่ค่อยสมบูรณ์นัก ในแง่นักพัฒนา ถึงผู้ใช้จะไม่มีปัญหาก็เถอะ แต่ก็ยังมีการอภิปรายกันเล็กน้อยเกี่ยวกับเรื่องลิขสิทธิ์ของนักพัฒนาฟอนต์เกี่ยวกับฟอนต์ชุดนี้

และทราบหรือไม่ NECTEC ก็ทำฟอนต์แห่งชาติออกมานานมากแล้ว มีฟอนต์หลัก ๓ แบบ ได้ชื่อพระราชทานจากสมเด็จพระเทพฯ คือ กินรี, นรสีห์, ครุฑ และฟอนต์อื่นอีก ๗ แบบ แต่ไม่เคยมีการประกาศใช้เป็นฟอนต์มาตรฐาน

ในความคิดเห็นส่วนตัว ผมว่า กินรี สวยกว่า สารบัญ และในบรรดาฟอนต์ทั้ง ๒๓ แบบ จากทั้งสองหน่วยงาน ครุฑ (Garuda) ดูดีที่สุด

เอาเป็นว่า ยกนี้ SIPA ชนะ NECTEC ทั้งการผลักดัน Font และเรื่อง OS
NECTEC ทำมานานทั้ง OS แห่งชาติ Font แห่งชาติ แต่ไม่มีปัญญาทำให้สำเร็จได้ ก็ยกความดีความชอบให้ SIPA เค้าไปเถอะ