พูดจาภาษาคน

เทคนิคในการเขียนบทความ
(ก็ไม่เชิงเป็นเทคนิคที่สมบูรณ์อะไรนัก แต่ลองแล้วมันใช้ได้พอสมควร)


1. คำถามแรกคือ จำเป็นต้องเก่งหรือเปล่าในการสอนคนอื่น?
ไม่จำเป็นครับ รู้เรื่องไหน ก็สอนเรื่องนั้น ไม่ต้องเก่งไปหมด
หรือรู้บ้างบางส่วน ก็สอนส่วนที่เรารู้ให้คนอื่น ส่วนไหนที่ไม่รู้ ก็ปล่อยให้คนที่รู้จริงมาบอกเอาเอง
คิดซะว่ายังไงส่วนที่เรารู้ ก็ต้องมีบางคนไม่รู้แน่ๆ (และมีบางคนที่รู้ดีกว่าชัวร์ๆ )
บอกเล่าไป เท่าที่รู้ให้คนที่ไม่รู้ ได้มีความรู้เพิ่มขึ้น ยั่วให้คนที่รู้ดีกว่า ออกมาตอบก็พอใจแล้ว

2. อย่าโลภมาก 1 กระทู้ 1 ประเด็นเท่านั้น
เอาน่า... ผมเข้าใจดี ว่ามีความรู้ในเรื่องนั้น แต่ว่าการเสนอหลายหัวข้อเกินไป จะทำให้คนอ่านสับสน
เสนอประเด็นเดียว ให้ครบ และชัดเจน
เรื่องที่เกี่ยวพันกัน แต่ไม่สำคัญ ยกไปกระทู้หน้าก็ได้ อย่ากลัวว่าจะเล่าไม่ครบ
คิดซะว่า เล่าไม่ครบ คราวหน้ายังมี
แต่ถ้าเล่ามากเกินไป คนอ่านจะพาลสับสน ไม่รู้เรื่องซะเปล่าๆ

3. รูป ครับ รูป
มีรูปด้วย นับเป็นสิ่งประเสริฐ ในการอธิบายให้คนอื่นรู้เรื่องเป็นอย่างยิ่ง
ใส่รูปไปเยอะๆ จะรู้เรื่องกว่าใส่เนื้อหาเยอะๆ
(แต่อันนี้ผมก็ทำไม่ค่อยได้บ่อยๆ เน็ตมันช้าเหลือทน)

4. ภาษามนุษย์
ใช่แล้ว ศัพท์วิชาการยกเอาไปคุยกันในระหว่างคนรู้เรื่องแล้วกันครับ
ถ้าจะสอนมือใหม่ ต้องใช้ภาษามนุษย์เดินดิน หรือวงเล็บศัพท์วิชาการไว้ก็พอได้
แม้ว่าศัพท์ที่เราใช้ จะไม่ตรงเป๊ะตามความหมาย แต่ก็พอให้มือใหม่นึกตามได้ ก็ถือว่าใช้ได้แล้ว
เว้นว่าศัพท์นั้นเป็นศัพท์ที่จำเป็นต้องรู้

5. ภาษา 12 ขวบ
บรรณาธิการหนังสือพิมพ์อะไรหว่าสักฉบับหนึ่ง นิวยอร์กไทม์มั้ง จำไม่ค่อยได้
บอกไว้ว่า ถ้าบทความของคุณยากเกินกว่าเด็ก 12 ขวบจะอ่านรู้เรื่อง ก็แสดงว่ายากเกินไปสำหรับคนทั่วไปด้วยเช่นกัน

6. ระวังยาขม
หมอเด็ก (แปลว่าหมอที่รักษาเด็ก ไม่ได้แปลว่าเด็กที่เป็นหมอ) เคยบอกผม ตอนเข้าไปเสนอขายยาว่า
"หมอรู้นะว่ายาคุณดี แต่มันขมน่ะ เด็กไม่กินหรอก หมอใช้ยาไม่ต้องดีมากก็ได้ ขอให้เด็กกินก็แล้วกัน ดีกว่ายาดี แต่ขม แล้วเด็กไม่กินเลย"
คำพูดนี้ติดหัวผมมาตั้งแต่ปีแรกที่ทำงานขาย มาจนวันนี้
ดังนั้น ระวังบทความจะเป็นยาขม อย่าทำให้บทความอ่านยากครับ ทำให้ง่ายๆ เข้าไว้ เป็นดี

7. KISS
Keep it Small, Simple. (เอาเถอะ มันอาจจะมีคำแปลอื่นก็ตาม)
สั้น และ ง่าย สองคำจำไว้ให้มั่น

8. ดนตรีคือ ช่องว่างระหว่างตัวโน้ต
เอ... ศิลปินระดับโลกคนไหนพูดไว้นะ จำไม่ค่อยได้
เอาเป็นว่า ช่องว่างในบทความ สำคัญไม่แพ้เนื้อหา
ทั้งการเว้นวรรค จบประโยค เว้นบรรทัด ขึ้นบรรทัดใหม่
ผมแนะนำให้เขียนบรรทัดสั้นๆ อย่ายาว
จบหนึ่งประโยคยาวๆ หรือสองสามประโยคสั้นๆ ขึ้นบรรทัดใหม่ทีนึง
จบหัวข้อนึง เว้นบรรทัดอีกทีนึง
อย่าเขียนติดกันเป็นพรืด มันไม่ชวนอ่านเอามากๆ
จบหัวเรื่องนึง ขึ้นหัวเรื่องใหม่ในความคิดเห็นต่อไป อย่าใส่ไว้ในความคิดเห็นเดียวกันทั้งหมด ปล่อยจังหวะให้คนอ่านพักสายตา พักหายใจบ้าง

9. สร้างจังหวะ
เครื่องหมายกำกับจังหวะการอ่าน เช่นวงเล็บ จุดจุดจุด คอมม่า จุด เครื่องหมายตกใจ คำถาม เครื่องหมายนำหัวข้อ ตัวเลข หรืออื่นๆ
ให้งัดเอามาใช้ตามสมควร เพื่อให้อ่านได้ง่ายๆ ลื่นตา
มี Emoticon ก็ใช้ได้ เพื่อแสดงอารมณ์ เพราะการสื่อสารด้วยตัวอักษรอย่างเดียว โดยไม่รับรู้อารมณ์ มันอาจทำให้เข้าใจผิดกันได้

10. อย่าลืมขัน
ไม่ได้ให้เป็นไก่ครับ แต่ว่าอย่าลืมอารมณ์ขัน สนุกสนานบ้างตามสมควร มาก-น้อย แค่ไหน ประสบการณ์จะสอนเองครับ
ไม่จำเป็นต้องฮากลิ้ง แค่ไม่เครียด ก็ถือว่ายอดเยี่ยมแล้ว
เทคนิคคือเวลาเขียนบทความอย่าเครียด ยิ้มไว้หน่อย มันจะออกมาทางบทความเอง

11. อย่าชาตินิยม
ห้ามใช้เลขไทยในบทความลักษณะนี้ มันอ่านยาก ชวนสับสนมากกับฟ้อนท์บางแบบ และเราก็ไม่มีทางไปรู้ได้ว่าคนอ่านใช้ฟอนท์แบบนั้นหรือเปล่า
ให้ใช้ตัวเลขอารบิกเท่านั้น ความลื่นในการอ่านจะมากกว่าเลขไทย สำหรับมนุษย์เน็ตทั่วไป

12. ชาตินิยม
แต่สำหรับการสะกดคำ ต้องพยายามให้ถูกต้องเป๊ะตามมาตรฐานภาษาไทย อย่าใช้ภาษาแช็ท เพราะไม่ใช่มนุษย์เน็ตทุกคนจะเป็นนักแช็ท
และการอ่านบทความยาวๆ เรามักจะจำ "รูป" ของคำ มากกว่าสะกดเสียง ดังนั้นต้องสะกดให้ถูกตามมาตรฐาน ให้ "รูป" ของคำ ตรงกับคำนั้นในสมอง
คนอ่านจะอ่านได้ไว ไม่เสียเวลาสะกด

13. ภาษาอังกฤษ
สำหรับการเขียนศัพท์ภาษาอังกฤษ พยายามทับศัพท์ หรือทับรูปเสียง ด้วยภาษาไทยเท่าที่เป็นไปได้ จะทำให้อ่านได้ง่าย และลื่นกว่าใช้ศัพท์ภาษาอังกฤษเอง
เช่น ใช้ "โฟกัส" แทน "Focus" หรือ เลนส์ แทน "Lens" เป็นต้น
ถ้าต้องเขียน ให้ขึ้นต้นด้วยตัวพิมพ์ใหญ่ ตามด้วยตัวพิมพ์เล็ก จะอ่านง่ายกว่าตัวพิมพ์เล็ก หรือพิมพ์ใหญ่ทั้งคำ
Telephoto Lens จะดีกว่า telephoto lens หรือ TELEPHOTO LENS
สาเหตุก็เหมือนเดิมคือ สมองของเราจำ "รูป" ของคำมากกว่าจะไปสะกดคำนั้นจริงๆ แม้จะเป็นภาษาที่สองก็เถอะ

14. เขียนเสร็จแล้ว อ่านซ้ำในใจ
อ่านประโยค เว้นวรรค พักตามจังหวะเครื่องหมายกำกับการอ่าน ดูซิว่าสะดุดตรงไหน ติดกันเกินไปหรือเปล่า เว้นบรรทัดเหมาะหรือยัง
สำคัญที่สุดคือ อ่านแล้วรู้เรื่องไหม เล่าตามลำดับ อย่าโดดไปโดดมา ทำใจให้เป็นคนที่ถ่ายรูปไม่เป็นแล้วลองอ่านดู จะเข้าใจหรือเปล่า
ถ้าไม่ดี ก็ให้แก้จนกว่าจะอ่านแล้วรู้เรื่อง อย่าเสียดายสิ่งที่เขียน ตัดทิ้งได้ให้ตัด จนกว่าจะสั้น และกระชับ อ่านง่าย รู้เรื่อง
อาจจะต้องมีการแก้ หรือปรับปรุงคำเชื่อม คำขึ้นต้น ลงท้ายประโยคให้กลมกลืนกันทั้งย่อหน้า
ถ้ายังไม่ดีก็ไม่เป็นไร ค่อยๆ เขียนไป แก้ไป มันก็จะดีขึ้นเรื่อยๆ

15. พูด
ใช้ภาษาเหมือนกำลังพูด หรือเล่าให้คนอื่นฟัง ไม่ใช่อ่านบทความวิชาการให้คนอื่นฟัง

16. อย่าออกตัว
ไม่ต้องขึ้นต้นว่า "บทความนี้อาจจะไม่ดีนัก..."
หรือลงท้ายว่า "...เขียนมานี่ไม่รู้ว่าจะรู้เรื่องหรือเปล่า"
คนอ่านตัดสินได้เองครับ ไม่ต้องออกตัว ไม่ต้องขออภัย
นี่อีกอย่างที่ควรหลีกเลี่ยง
"..ที่เล่าให้ฟังคงได้ประโยชน์บ้าง ไม่มากก็น้อย..."
(เออสิวะ ถ้าไม่มาก มันก็ต้องน้อยแหละ จะมาบอกตูทำไม)

17. ขันอย่างเหมาะสม
จะมีอารมณ์ขัน ก็อย่าใช้อารมณ์ขันแบบทับถม ล้อเลียนปมด้อย คนอื่น หรือล่อแหลมเกินไปนัก (แต่ผมก็เผลอออกบ่อย)
การใช้อารมณ์ขันทางบวกมีเยอะแยะไป
หรือถ้าหยอกล้อแบบไม่เสียหาย ก็ยังพอไหว
ถ้าไม่รู้จะล้อเลียนใคร ก็ล้อตัวเองนี้แหละ ไม่มีใครเสียหาย
(ตอนไม่รู้จะล้อใคร น้าอะธีลาส มันยังล้อตัวเองประจำเลย)

18. ขาขึ้น
การขึ้นต้นบทความ (โทษที เพิ่งนึกได้เลยเพิ่งเขียน) อย่าหักโหมจู่โจมด้วยกำลัง ฉุดผู้อ่านเข้าเรื่องโดยเร่งร้อน
ขนาดดนตรียังมีอินโทรเลย
ดังนั้นเกริ่นซักนิด ปรับอารมณ์ให้นุ่มนวลก่อน แล้วค่อยพาเข้าเรื่อง

19. ขาลง
อย่ามองข้ามท่อนจบ เพราะท่อนจบนี่แหละที่เป็นไม้ตายของผู้เขียนแต่ละคน
ท่อนจบมีส่วนสำคัญมาก ว่าบทความยาวยืดนั้น จะถูกฝังไว้ในสมองคนอ่าน หรือในถังขยะ
ดังนั้นจบให้ดี หาลูกเล่นที่จะทำให้คนอ่านจำเรื่องที่เราเล่าให้ได้ ตามสไตล์ของเราเอง ไม่จำเป็นต้องเหมือนใคร

20. ระวังพาดพิง
ถ้าจะต้องพาดพิงถึงบุคคลอื่น ต้องแน่ใจอย่างเต็มที่ว่า ไม่ทำให้ใครเสียหาย
แต่เพื่อความมั่นใจก็พูดกลางๆ พอให้นึกได้
หากจะยกเป็นแบบอย่าง ก็ออกชื่อได้ ไม่เป็นไร
แต่ถ้าจะยกเป็นเยี่ยงอย่าง ในทางไม่ดี
เช่น มุบมิบผลงานของคนอื่น......
อันนี้ไม่ควรออกชื่อ อย่างมากก็พูดเป็นเหตุการณ์ ไม่พูดถึงบุคคล
หรือไม่พูดให้นึกออกว่าใคร

21. หัวใจทองคำ
ข้อนี้ กากบาท ทำเครื่องหมายดอกจันทร์ไว้ 5 อันเลย
"หัวใจทองคำ" (สำนวนของ เจนภพ จบกระบวนวรรณ เจ้าพ่อเสื้อลายดอก ในวงการลูกทุ่ง)
คือการรัก หวังดี และให้เกียรติผู้อ่าน ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกคน

***ห้ามดูถูกคนอ่านเด็ดขาด***

นึกเสมอว่าบทความที่เขียนนี้ ก็เพราะเราหวังดี อยากให้คนอื่นได้ดีกว่าเรา
ถ้ามีเรื่องอะไรที่เราสามารถทำ หรือช่วยให้เขาพัฒนาได้ ก็ต้องช่วยเท่าที่ช่วยได้
อย่ากั๊ก อย่าหวงวิชา ถ้าช่วยให้เขาเก่ง
วันหนึ่งเขาอาจจะเก่งกว่าเรา แล้วกลับมาช่วยสอนเรามั่งก็ได้
สำหรับผู้เกี่ยวข้องคนอื่น การจะเอาบทความ รูปภาพ คำพูดของคนอื่นมาอ้างได้ ไม่ใช่เรื่องผิด เป็นเรื่องที่สมควรทำด้วยซ้ำ ถ้าทำให้ผู้อ่านได้ประโยชน์
แต่เอาของใครมาก็ต้องบอก ถ้าจำไม่ได้ หรือไม่รู้ก็ต้องบอกว่าจำไม่ได้ อย่าอ้างว่าคิดเอง

Create Date : 27 กุมภาพันธ์ 2549 Last Update : 27 กุมภาพันธ์ 2549 10:19:02 น. Counter : 1199 Pageviews.		4 comments
Share Tweet