คาราวานสานใจซ่อม สร้าง 'บ้านไม่กลัวน้ำ'

คาราวานสานใจซ่อมสร้าง'บ้านไม่กลัวน้ำ':คลินินคนรักบ้าน โดย... ดร.ภัทรพล

เมื่อวันเสาร์ที่ 17 ธันวาคม ที่ผ่านมา ได้ฤกษ์เดินสายของคาราวานให้ความรู้เกี่ยวกับการซ่อม สร้าง อาคารบ้านเรือนที่ประสบภัยน้ำท่วม โดยผมได้จัดขึ้นที่ห้องประชุมของมหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม พิษณุโลก มีผู้สนใจเข้าร่วมเกือบ 200 ท่านครับ หลายท่านอุตส่าห์เดินทางมาไกลจากพิจิตร อุตรดิตถ์ นครสรรค์ น่าชื่นใจครับที่อย่างน้อยสังคมไทยก็ยังคงเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ และเมื่อวันศุกร์ที่ 23 ธันวาคม ที่ผ่านมา ผมได้เดินสายไปบรรยายอีกรอบที่ทำการ อบต.บางรักพัฒนา อ.บางบัวทอง จะว่าไปแล้วในบริเวณย่านนี้แหละครับ ที่ทำสถิติน้ำท่วมฉับพลัน จนเตรียมตัวรับมือกันไม่ทันภายในระยะเวลาสั้นๆ เพียง 6-7 ชั่วโมง ในบางพื้นที่น้ำท่วมสูงเกือบ 2 เมตร เป็นผลให้อาคารบ้านเรือนกว่า 1 หมื่นหลัง จมอยู่ในน้ำ ว่ากันว่ากว่า 30 ชีวิตของคนในย่านนี้ ต้องเสียชีวิตไปก่อนเวลาอันควร เพราะไฟฟ้าลัดวงจรเนื่องจากน้ำท่วม

การที่ได้มีโอกาสเดินทางไปให้ความรู้กับบรรดาแฟนๆ ชาว “คนรักบ้าน” ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรมความคิด (ทัศนคติ) เป็นเสมือนการปรับสมดุลของมุมมอง ก็เปรียบได้กับ “กบในกะลา” อย่างผม ที่ทั้งวันนั่งทำงานหน้าเครื่องคอมพิวเตอร์ในห้องประชุมนั่นแหละครับ พอได้มีโอกาสกลายร่างเป็น “กบนอกกะลา” เดินสายออกไปในโลกกว้างก็ได้รับรู้รับทราบความเป็นจริง ทำให้รู้ว่าช่างเจ็บปวดและหนักหนาสาหัสกว่าที่คาดคิดไว้มากมายหลายเท่าครับ

คำถามคลาสสิกที่ผมถูกถามนับครั้งไม่ถ้วนว่า “ปีหน้า มหาวาตภัยจะหวนกลับคืนมาใหม่อีกครั้งหรือไม่ อีกทั้งยังจะรุนแรงและยาวนานกว่าเก่าหรือไม่” ผมตอบไปตามตรงว่า “ไม่แน่หรอกครับว่าปีหน้าจะมาอีกหรือเปล่า แต่ที่แน่ๆ อนาคตน้ำท่วมอีกแน่” ดังนั้น จึงจำเป็นต้องเตรียมการรับมือไว้โดยไม่ประมาท เหตุผลสำคัญที่ผมกล้าฟันธงลงไปเช่นนั้น เพราะผมยอมรับความจริงที่ว่ายิ่งสังคมไทยพัฒนาก้าวไปข้างหน้า โดยมีเป้าหมายที่จะมุ่งสู่ความทันสมัยแบบสากลมากเท่าใด ทรัพยากรธรรมชาติและความสมดุลของระบบนิเวศก็ยิ่งถูกทำลายล้างลงไปมากเท่านั้น

หลักฐานที่เห็นได้ชัดเจนคือ พื้นที่ป่าอันอุดมสมบูรณ์ที่เคยเป็นบริเวณซับน้ำ จากเดิมที่เคยมีพื้นที่ถึง 221,707 ตารางกิโลเมตร ในปี พ.ศ.2516 ได้ถูกทำลายอย่างรวดเร็วไปเกือบครึ่ง จนเหลือเพียง 129,722 ตารางกิโลเมตร ในปี พ.ศ.2541 บรรดาต้นไม้น้อยใหญ่หลากพันธุ์หลายร้อยล้านต้นถูกตัดทำลาย พื้นที่ป่าไม้อันอุดมถูกบุกรุก โดยมีกลุ่มนายทุนและนักการเมืองคอยหนุนหลังอยู่ เป็นผลให้รากของต้นไม้ที่ทำหน้าที่เปรียบเสมือนฟองน้ำที่คอยอุ้มซับน้ำในฤดูน้ำหลากก็พลอยถูกทำลายหายไปด้วย

ดังนั้นในหน้าน้ำหลาก เมื่อผืนดินไม่สามารถอุ้มน้ำได้ ก็ต้องอาศัยบรรดาเขื่อนต่างๆ เก็บกักน้ำเอาไว้ เอาเข้าจริงๆ เขื่อนก็กลับเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้น้ำท่วม เพราะเมื่อเก็บกักน้ำจนถึงขีดความสามารถแล้วก็จำเป็นต้องระบายน้ำออกไปอย่างรวดเร็ว มิฉะนั้นเขื่อนก็อาจจะพังพินาศเสียหายอย่างย่อยยับ เพราะไม่สามารถทนต่อแรงดันมหาศาลของน้ำได้

ผมจึงไม่แปลกใจเลยครับว่าทำไม นครสวรรค์ อยุธยา บางบัวทอง ดอนเมือง หรือเมืองเอก ฯลฯ ต่างพากันจมน้ำในระยะเวลาเพียง 6-7 ชั่วโมง เพราะมวลน้ำมหาศาลกว่าหมื่นล้านลูกบาศก์เมตรได้ไหลทะลักอย่างรวดเร็ว เมื่อรู้ความจริงเช่นนี้ก็คงต้องเร่งรัด ฟื้นฟูระบบนิเวศกันเป็นการใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งฟื้นฟูป่าไม้ให้ฟื้นคืนกลับสู่สภาพเดิม แต่ก็คงต้องใช้เวลาหลายสิบปีครับ เพราะกว่าต้นไม้จะโต แต่ในขณะเดียวกันก็มีข่าวคราวการตัดไม้ทำลายป่าอยู่อย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ก็เป็นเรื่องที่น่าเศร้าครับ เพราะจะว่าไปแล้วการทำลายล้างนั้นรวดเร็วกว่าการสร้างเสมอครับ

คำถามยอดฮิตอีกคำถามหนึ่งคือ เมื่อบ้านประสบภัยน้ำท่วมแล้วหากซ่อมสร้างขึ้นมาใหม่ พอน้ำท่วมอีกจะทำอย่างไร คำตอบคือ ซ่อมใหม่เหมือนเดิมอีก เมื่อรู้เช่นนี้ก็จะซ่อมไปทำไมละครับ เพราะในอนาคตมีโอกาสน้ำท่วมซ้ำซากอีกแน่ ดังนั้น ถ้าซ่อมแซมบ้านด้วยกรรมวิธีแบบเก่าๆ ก็อย่าซ่อมเสียดีกว่า ในความเห็นของผมแล้วหนทางเดียวในการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนน่าจะเป็นการหาวิธีซ่อม สร้าง “บ้านไม่กลัวน้ำ” ที่สามารถอยู่ร่วมกับน้ำท่วมขังได้อย่างน้อย 2-4 เดือน นับได้ว่าเป็นโจทย์ที่ท้าทายผมเป็นอย่างยิ่งครับ

นอกจากนี้ ในการเดินสายบรรยายในครั้งนี้ ผมยังได้แจกซีดีแบบบ้านต้านภัยน้ำท่วม ที่ผมได้พัฒนารูปแบบไว้แก่ทุกท่านเพื่อให้นำไปต่อยอดทางความคิด ไม่แน่นะครับอาจจะเป็นจุดเริ่มต้นของ “ทางเลือกอันเป็นทางรอด” ที่จะนำไปสู่ “บ้านไม่กลัวน้ำ” เพราะหากชาว “คนรักบ้าน” ไม่สามารถย้ายถิ่นฐานหนีน้ำได้ ก็ต้องเรียนรู้ที่จะอยู่ร่วมกับน้ำกันละครับ
...................
(หมายเหตุ คาราวานสานใจซ่อมสร้าง'บ้านไม่กลัวน้ำ':คลินินคนรักบ้าน โดย... ดร.ภัทรพล)

Create Date : 25 ธันวาคม 2554		0 comments
Last Update : 25 ธันวาคม 2554 18:00:25 น.
Counter : 748 Pageviews.
Share Tweet