เปลี่ยนแปลงใหญ่ๆ ..... จากคำถามเล็กๆ ที่สมองชอบ

          หัวข้อ ...เปลี่ยนแปลงใหญ่ๆ ....จากคำถามเล็กๆที่สมองชอบ .......บังเอิญได้หยิบหนังสือ “ก้าวเล็กๆ สู่ความยิ่งใหญ่ ด้วย วิถีไคเซน”   เขียนโดย ดร. Robert  Maurere  แปลโดย ศุภางค์ จิระรัตนวรรณะ สำนักพิมพ์ เนชั่ลบุ๊ค อินเตอร์เนชั่นแนล  หัวข้อนี้   สอดคล้องกับแนวคิดของ ดร.โมงิ ตามที่ได้กล่าวมาแล้ว   

          คนทั่วไป หากพบ เป้าหมายใหม่ๆ  ความท้าทายใหม่ๆ ที่ยาก  ความรู้กลัว กังวล เครียด ก็เกิดตามมา อย่างนักบินอวกาศ แซลลี ไรด์ กล่าว “การผจญภัยทั้งมวล โดยเฉพาะการไปดินแดนใหม่ ล้วนน่ากลัว”  เอะ...ที่เรากลัว เพราะเรา อาจทำพลาด ทำไม่สำเร็จ ทำไม่ได้ ล้มเหลว  แล้วจะขายขี้หน้า ละอายตัวเอง คนคาดหวังเสียใจ

          ดร. Robert  นักจิตวิทยา ของคณะแพทย์ UCLA นำแนวคิด ไคเซนมาช่วยแก้ไขปัญหาของผู้ป่วย โดยเฉพาะโรคที่เกิดจากพฤติกรรม   โดย ดร.Robert  มีสมมุติฐานว่า คนเราชอบถูกถาม หรือตั้งคำถามเพื่อให้สมองได้รับความท้าทาย ค้นหาคำตอบ หรือทำ  แต่คำถามต้องไม่ยากเกินไป เมื่อตอบได้ ทำได้ ก็เหมือนกับสมองได้รับชัยชนะ  ดังนั้นสิ่งแรกที่ ดร. Robert บอกแก่ผู้ป่วยคือ คำถามเล็กๆ

          เดิมการรักษาผู้ป่วยที่ UCLA หมอมักจะสั่งผู้ป่วยอย่างเดียว เช่น หากคนอ้วน หมอจะบอกให้ ควบคุมอาหาร กินลดลงให้เหลือ 3,000 แคลลอรี ต่อวัน พร้อม ออกกำลังกาย ครึ่งชั่วโมง อาทิตย์ละ 3 วัน   เดือนหน้าค่อยพบกันใหม่  ผลปรากฏว่า เหมือนเดิม เพราะผู้ป่วยรู้สึกต่อต้านในใจ ที่อ้วนเช่นนี้ เพราะเครียดงานหนัก ต้องเร่งหาเงิน ดูแลครอบครัว  ไม่มีเวลาที่จะเลือกของกิน และออกกำลังกาย  ที่สำคัญ...ผู้ป่วยไม่อยากไปพบหมอตามนัด  เพราะในใจคิดว่า ทำไม่สำเร็จ ล้มเหลว ผิดคำสัญญา

          ดร. Robert  จึงตั้งคำถามเล็กๆ เสนอคนไข้ ต่อหน้าหมอว่า  “ ในช่วงเวลาที่ดูTV ระหว่างพักโฆษณา คุณสามารถยกขาขึ้นลงเพื่อออกกำลังกาย 1 นาที ได้หรือเปล่า ? ”   หรือ “คุณสามารถเขี่ยเนื้อมัน 1 ชิ้น ออกจากจานอาหารวันละครั้งได้หรือไม่? ” .............  “แล้วเราค่อยมาคุยกันใหม่ในเดือนหน้า”   คนไข้ทุกคนตอบรับ และทำตาม ทั้งนี้เพราะคำถามเหล่านี้ เป็นคำถามเล็กๆ  ผู้ป่วยสามารถ ปฏิบัติได้ไม่ยาก ไม่รู้สึกต่อต้าน....และพวกเขาพร้อมที่จะบอกหมอว่าเขาทำได้  และสำเร็จแล้ว ในนัดถัดไป.

          สมองเราชอบ ชัยชนะ ..... คำถามเล็กๆ แบบนี้ ช่วยให้คนเราชิน กับนิสัยใหม่  พฤติกรรมใหม่   ดังนั้นในนัดครั้งถัดไป ดร.Robert ก็จะค่อยๆเพิ่มข้อเรียกร้องให้สูงขึ้น   โดยใช้คำถามเล็กๆ ที่เป้าหมายสูงขึ้น จนผู้ป่วยนำไปปฏิบัติเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม บรรเทาอาการของโรคได้  แต่ทั้งนี้อาจจะต้องใช้วิธีอื่นจากไคเซน ร่วมด้วย ซึ่งไม่กล่าวในตอนนี้

          อยากให้ทุกคนได้ลองตั้งคำถามง่ายๆ กับเพื่อน  เช่น ลองถามเพื่อนว่า “ ตอนเช้า... รถที่จอดข้างรถเพื่อนสีอะไร “ (เพื่อนคงคิดในใจว่าเราบ๊องส์)  ซึ่งในวันแรกเพื่อนอาจจะบอกไม่ได้  ลองถามซ้ำๆ ทุกวัน รับรองในวันที่ 3 หรือ 4 ถัดมา เพื่อนจะเดินตรงมาหาเรา แล้วบอกคำตอบว่า รถที่จอดข้างตนนั้นสีอะไร  โดยที่เราไม่ได้ถาม

          จากแนวคิดตั้งคำถามเล็กๆ แบบไคเซนนี้  น่าจะช่วยให้เราทำสิ่งใหม่ๆ ขึ้นมาได้ แต่ต้องใช้เวลากับมันพอสมควร เพื่อสมองได้รับชัยชนะ  สมองชอบ สมองชินกับนิสัยใหม่  พฤติกรรมใหม่ที่เกิดขึ้น  และจะเกิดขึ้นอย่างถาวร  ซึ่งก็ถือว่าคุ้มค่า 

หากโต๊ะทำงานรก....... ลองคำคำถามเล็กๆ คือ  “ในอาทิตย์นี้เราจะทิ้งของไม่ใช้บนโต๊ะ 1 ชิ้น ทุกวันได้หรือเปล่า?”  ลองกลับมาเล่าให้ฟังกันบ้างนะคับ