Selaginella erythropus (ชื่อ erythropus มากจากคำว่า erythros แปลว่า สีแดง)

กนกนารีแดง มีลำต้นยาวได้ถึง 15-22 ซ.ม. แตกกิ่งสาขาแบบขนนก 2 ชั้น ใบด้านบนสีเขียวอ่อน ใบด้านล่างแดงเข้มและสะท้อนขึ้นมาถึงผิวข้างบน



วันนี้นำพรรณไม้ญาติๆกับเฟินบ้านๆอีกชนิดหนึ่งมาให้ชมนะครับ เป็นสมาชิกไม้ในกลุ่ม กนกนารี หลังจากผมแนะนำ กนกนารีสีฟ้า ไปให้ชมแล้ว วันนี้มาชมเวอร์ชั่นสีแดงสะใจกันบ้างนะครับ



กนกนารีแดง ต้นนี้เพิ่งได้มาไม่นานหรอกครับ แต่ว่าสีถูกใจมากๆ โดยเฉพาะยามเมื่อสีแดงๆต้องแสงตะวัน แดงได้ใจจริงๆครับ จัดว่าเป็นสีหายากสำหรับไม้ในกลุ่มนี้เลย



สีแดงสดใสนั้นปรากฏอยู่ใต้ใบ ซึ่งก็ไม่ทราบว่ามีไว้เพื่ออะไร คงไม่ใช่ไว้ล่ออะไรแน่ๆ แต่ให้เดาๆ คิดว่าอาจจะเหมือนไม้หลายชนิดที่ท้องใบมีสีแดงนะครับ คือว่าพืชจะมีรงควัตถุสำหรับใช้ในกระบวนการสังเคราะห์แสงหลายชนิด อย่างคลอโรฟิลล์จะมีสีเขียวสามารถรับพลังงานจากแสงสีม่วง น้ำเงินและแดงได้ดี หรือแคโรทีนอยด์จะมีสีแดง แคโรทีนอยด์จะรับพลังงานจากแสงสีน้ำเงินและเขียวได้ดี ซึ่งแสงสีน้ำเงินนั้นเอง มีอำนาจในการทะลุทะลวงได้ดี ไม้ใบในร่มหลายชนิดจึงมีสีออกแดง และใต้ใบไม้หลายชนิดจึงมีแดง เพื่อดักจับพลังงานของแสงสีน้ำเงินที่ส่องทะลุผิวใบไม้ลงมาอีกชั้นหนึ่ง



เรื่องการดูแลกนกนารีสีแดง นับว่าเป็นเฟินที่เลี้ยงยากมากชนิดหนึ่ง ชอบที่เย็นๆ แบบถ้าอยู่บนดอยได้จะชอบมากเลยครับ จัดเป็นเฟินเกาะหินที่ชอบอยู่ในที่อับลม และไม่ชอบน้ำเยอะ ชอบแค่ชื้นๆ เท่านั้น รดน้ำแฉะไป มันก็จะเน่า เรื่องแสงก็รำไรๆครับ



และเพื่อไม่ให้พื้นที่บล๊อกว่างๆจนเกินเหตุ เอาสาระเกี่ยวกับการจำแนกเฟินมาบอกเล่าแล้วกันนะครับ เรื่องการจำแนกตามวงศ์และสกุล ดูจะยุ่งยากและมากมายจนไม่น่าจะจดจำได้ เอาว่า มาจำแนกเฟินตามลักษณ์ถิ่นที่อยู่และนิเวศวิทยาการอยู่อาศัยกันนะครับ



1. กลุ่มเฟินดิน-ทนแดด (Terrestial-Sun-Ferns)
ชอบความชื้นในอากาศสูง และได้รับแสงแดดจัดเต็มที่ทั้งวัน เช่น โชน, เฟินสามร้อยยอด, กูดดอย



2. กลุ่มเฟินดิน-ชอบร่มเงา (Terrestial-Shade-Ferns)
ชอบ บริเวณที่ได้รับแสงน้อย แต่อากาศมีความชื่นสูง เช่น เฟินนาคราช หรือพวกเฟินพวกเกาะหิน เฟินน้ำตกต่างๆ

3. กลุ่มเฟินเถาเลื้อย (Climbing Ferns)
เฟินกลุ่มนี้ จะพบมีหง้าเลื้อยพันเกาะอยู่ตามต้นไม้ เฟินกลุ่มนี้เช่น ย่านลิเภา



4. กลุ่มเฟินเกาะอาศัย หรือไม้อากาศ (Epiphytes)
เฟินกลุ่มนี้ เจริญเติบโตอยู่บนต้นไม้ แต่ไม่ได้เป็นประเภทกาฝาก (parasite) เพราะอาศัยเกาะอยู่ตามกิ่งตามลำต้นของต้นไม้ รากจะเกาะอยู่เฉพาะที่ผิวหรือเปลือกไม้เท่านั้น แร่ธาตุอาหาร ก็ได้จากเศษเปลือกไม้ผุ หรือใบไม้ที่หล่นทับถมลงมา

5. กลุ่มเฟินผา (Lithophytic Ferns หรือ Rock Ferns)
จะเป็นกลุ่มที่เจิรญเติบโตเฉพาะบนหิน โขดหิน หรือตามหน้าผา เท่านั้น เฟินปีกแมลงทับไทย (Eglenolfia appendiculata)

6. กลุ่มเฟินน้ำ (Aquatic Ferns)
อาศัยอยู่ในน้ำ หลายๆชนิดเราคิดไม่ถึงว่าเป็นกลุ่มเฟิน เช่น แหนแดง จอกหูหนู ซึ่งจัดเป็นเฟินน้ำ

7. กลุ่มเฟินภูเขา (Mountain Fern)



ซึ่งเรามักจะปลูกเฟินกันโดยเข้าใจว่า เฟินทั้งหมดชอบอยู่ในร่ม รดน้ำธรรมดา เช้า-เย็น ซึ่งบางชนิดก็เจริญเติบโตดี บางชนิดก็ตายไป โดยไม่รู้จะแก้ปัญหาอย่างไร



เมื่อได้ศึกษาหาความรู้เรื่องเฟินมากขึ้น ก็จะเข้าใจว่า สาเหตุหนึ่งที่ทำให้เฟินที่ซื้อมาปลูกต้องตายไปอย่างน่าเสียดายนั้น เพราะเราขาดความรู้ความเข้าใจว่า เฟินแต่ละต้นนั้นเป็นเฟินกลุ่มไหน บางต้นเป็นเฟินเกาะอาศัย แต่เรานำไปปลูกลงดิน บางต้นที่ซื้อมา เขาเลี้ยงในกระถางแขวน เราก็นึกว่าเป็นเฟินเกาะอาศัย ก็ถอดออกจากกระถาง ไปผูกติดกับต้นไม้ใหญ่ มารู้ทีหลังว่าเป็นเฟินดิน บางชนิดเป็นเฟินชอบแดด ก็นำไปเลี้ยงอยู่ใต้ร่มเงา ไม่ได้แดด ซึ่งไม่ตรงกับนิสัยในธรรมชาติของเขา สุดท้ายก็ตาย



คนที่มือเย็น ปลูกต้นไม้งาม ไม่ได้มีอะไรพิเศษไปหรอกครับ ก็เพียงแค่เราศึกษาลักษณะความต้องการพืชที่จะปลูกให้ดี ปลูกและดูแลเขาอย่างเหมาะสม ก็เท่านั้นเองครับ ถ้าทำได้ก็จะเป็นคนมือเย็น ปลูกต้นไม้งามทุกคนละครับ



กนกนารีชนิดนี้ ซ่อนความร้อนแรงไว้ใต้ใบ คุณละครับ แอบซ่อนไว้บ้างหรือเปล่า ถ้าถามผมละก็ เพียบ...ครับ ชีวิตของคนเรา บางครั้งเราก็เป็นตัวของเราเองทั้งหมดไม่ได้หรอกครับ ก็เลยต้องมีบ้างในบางมุม ที่เราเก็บซ่อนเอาไว้ ไม่ใช่อำพลางเป็นความลับไม่ให้ใครรับรู้เลย แต่ถ้าใครที่สนใจที่จะมองเราในทุกมุม ก็คงจะได้เห็นเอง ใครที่ใส่ใจและเห็นคุณค่าของเรา... ใครที่หันมามองดูไม้ติดดินต้นน้อยนี้อย่างพิจารณา