Bloggang.com : คิดถึงกันนานๆ : เทคนิคการจำ ต้องเริ่มตั้งแต่การรับข้อมูล

เทคนิคการจำ ต้องเริ่มตั้งแต่การรับข้อมูล

เทคนิคการจำ ต้องเริ่มตั้งแต่การรับข้อมูล

โดย สรวงมณฑ์ สิทธิสมาน

“บางสิ่งที่อยากจำเรากลับลืม บางสิ่งที่อยากลืมเรากลับจำ คนเรานี้คิดให้ดีก็น่าขัน อยากจำกลับลืม อยากลืมกลับจำ”

เป็นท่อนฮุกของบทเพลงของ เดอะฮอท เปปเปอร์ ซิงเกอร์
นักร้องสาวดูโอที่เคยโด่งดังมากในอดีตเมื่อสมัยดิฉันเป็นวัยรุ่น
เชื่อว่าหลายๆ ท่านก็เคยโดนใจและเห็นด้วยกับประโยคที่ว่านั่นกันมาบ้างแล้ว

       ตอนฟังบทเพลงๆ นั้นยังจำได้ว่าเห็นด้วยและชื่นชอบจัง

       และนั่นก็เป็นเหตุผลที่ทำให้ “จำ” บทเพลงนั้นได้จนถึงทุกวันนี้

       เพียงแต่วันนี้เข้าใจแล้วว่าทำไมคนเราอยากจำกลับลืม อยากลืมกลับจำ...!!

       เพราะมันเกี่ยวข้องกับสมองโดยตรงของเรานั่นเอง

       สมองคนเรามีความจำแบบไหน ?

       แบบที่มีการจำอัตโนมัติ มีทั้งการจำผ่านการท่องซ้ำๆ และมีการจำแบบมีเรื่องราว เหตุการณ์ รวมถึงจำแบบมีการเชื่อมโยง

       ส่วนเรื่องที่คนเรามักจะจดจำมีเรื่องอะไร แบ่งคร่าวๆ ในเรื่องหลักๆ ได้ดังนี้
- จำภาษา คำพูด

       - จำบุคคล สถานที่ ตัวเลข

       - จำเหตุการณ์เรื่องราว

       แต่...ก่อนที่คนเราจะเกิดความจำขึ้นมาได้ ต้องมีการรับข้อมูลต่างๆ ก่อน

       เริ่มจากเมื่อมีข้อมูลผ่านเข้ามาในสมอง
ข้อมูลจะถูกส่งไปที่สมองส่วนกลาง (ธาลามัส)
ซึ่งทำหน้าที่เป็นโอเปอร์เรเตอร์ในสมอง
และจะคอยส่งข้อมูลไปยังสมองส่วนต่างๆ เช่น ถ้ามองเห็นภาพ
ก็จะส่งไปยังสมองส่วนรับภาพ และถ้าเป็นการฟัง
ก็จะส่งต่อไปยังส่วนการรับฟัง ฯลฯ

       และเมื่อกระบวนการส่งข้อมูลถูกต้องครบถ้วน
สมองที่ทำหน้าที่หลักเกี่ยวกับความจำคือ ฮิปโปแคมปัส และอะมิกดาลา
จะรับช่วงต่อว่าจะจัดการข้อมูลนั้นๆ อย่างไร

       ถ้าข้อมูลที่เป็นเรื่องราวปกติ
ฮิปโปแคมปัสจะเก็บไว้จนกว่าจะถูกลำเลียงเข้าไปอยู่ในความทรงจำระยะยาวบริเวณ
สมองส่วนหน้า และจัดเข้าไปอย่างเป็นระเบียบเพื่อจะนำไปใช้ในอนาคต

       แต่ถ้าเป็นข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ เป็นหน้าที่ของอะมิกดาลา

ฮิปโปแคมปัส
(Hippocampus) อยู่ลึกเข้าไปในสมองส่วนขมับ
ทำหน้าที่จัดกระบวนความรู้ที่ปรากฏจริงรอบๆ ตัวเรา
มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการจัดเก็บข้อมูลจากความทรงจำระยะสั้น
เข้าไปเก็บไว้ระบบ ความทรงจำระยะยาว
ซึ่งเป็นพื้นฐานการเรียนรู้ที่จะนำไปใช้ตลอดชีวิต

       การจัดเก็บความทรงจำในเด็กอายุก่อน 10 ปี จะเกิดขึ้นในขณะเด็กหลับ
จึงเป็นเหตุผลว่าเด็กควรได้นอนเต็มที่อย่างน้อย 9-10 ชั่วโมงต่อวัน

อะมิกดาลา
(Amygdala) อยู่บริเวณสมองส่วนกลาง เป็นศูนย์กลางของอารมณ์
โดยเฉพาะความรู้สึกพื้นฐาน เช่น ความกลัว ความก้าวร้าว
ทำหน้าที่จัดระบบด้วยความรู้สึก

       ในช่วงวัยรุ่นจะใช้สมองส่วนนี้มาก จึงไม่แปลกถ้าวัยรุ่นจะใช้อารมณ์มากกว่าเหตุผล

       และนั่นหมายรวมไปถึงว่า เหตุใดเวลามีเรื่องราวประทับใจ
หรือมีเรื่องเศร้ากระทบกระเทือนจิตใจ เราจึงสามารถจดจำได้ดี
ก็เพราะสมองส่วนนี้ทำงานนั่นเอง

       ฉะนั้น การที่จะทำให้เด็กมีความจำที่ดี
พ่อแม่ต้องเข้าใจก่อนว่ามีส่วนสัมพันธ์กับสมอง เด็กจะมีความจำดีได้
ต้องเริ่มจากการรับข้อมูล และมีกระบวนการเรียนรู้เบื้องต้นที่ดีก่อน

และ...การรับข้อมูลที่ดีที่สุด คือ รับผ่านประสาทสัมผัส

       การเรียนรู้จะเกิดได้ดีที่สุดก็ต่อเมื่อมีการใช้ประสาทสัมผัสต่างๆ
เพื่อให้เซลล์ประสาทในสมองรับความรู้สึกต่างๆ ทั้งการมองเห็นภาพ
ได้ยินเสียง รับรู้กลิ่น ได้รับความรู้สึกทางผิวหนัง
ความรู้สึกที่ได้รับจะถูกส่งไปยังเซลล์ประสาทที่อยู่ในสมอง

       เมื่อสมองทำการกรองจัดลำดับความสำคัญแล้วก็จะถูกบันทึกไปยังส่วนความจำ

       ฉะนั้น การให้เด็กได้เรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสอย่างสม่ำเสมอ
ด้วยอารมณ์และความรู้สึกในขณะที่เรียนรู้เป็นด้านบวก
ก็จะยิ่งทำให้ความทรงจำที่ดีเข้าไปประทับอยู่ในสมองเด็กมากขึ้น

       ยิ่งถ้าวัยขวบปีแรก
เด็กได้รับการรับข้อมูลผ่านประสาทสัมผัสในด้านบวกอย่างสม่ำเสมอ
ก็จะทำให้เด็กทีแนวโน้มมีความจำที่ดีเมื่อโตขึ้น

       การมีความจำที่ดี
นอกจากผู้ใหญ่ต้องส่งเสริมให้เด็กได้ประสบการณ์ต่างๆ แล้ว
ยังต้องขึ้นกับสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์ด้วย
เด็กควรได้รับสารอาหารที่เป็นประโยชน์อย่างเพียงพอเหมาะกับวัย
และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเรียนรู้
รวมถึงสภาวะจิตใจที่พร้อมด้วย

       แต่ปัญหาส่วนใหญ่ของคนเป็นพ่อแม่ที่มีลูกเล็กมักจะมีคำถามเรื่องความ
จำที่เอนไปเกี่ยวข้องกับเรื่องการเรียนเป็นส่วนใหญ่ เช่น
ลูกเรียนหนังสือแล้วมักจำไม่ค่อยได้ ต้องท่องจำซ้ำๆ บ่อยๆ
ทั้งที่ในความเป็นจริงต้องฝึกเรื่องการจำโดยการรับข้อมูลตั้งแต่วัยทารก
ไม่ใช่ฝึกเมื่อตอนเข้าโรงเรียน

ที่
สำคัญ คนเป็นพ่อแม่ต้องเข้าใจด้วยว่า เด็กบางคนเรียนวิชาท่องจำ ทำได้ดี
ในขณะที่เด็กบางคนไม่ถนัดเรื่องการท่องจำ แต่ชอบเรื่องการทำความเข้าใจ
ก็เพราะมีความแตกต่างในเรื่องของสมอง แต่ถ้าเด็กบางคน
ขยันหมั่นท่องจำบ่อยๆ ซ้ำๆ ท้ายสุดก็สามารถจำได้

       และนั่นหมายความว่า ต้องกลับไปดูตั้งแต่การรับข้อมูลของเด็กด้วยว่า
เป็นอย่างไร แล้วเหตุใดต้องมีเทคนิคเกี่ยวกับความจำ
โดยสังเกตดูว่าลูกเราเรามีความถนัดในเรื่องใด
การจะเสริมให้ลูกมีความจำที่ดีก็สามารถทำได้

เทคนิคเสริมสร้างความจำให้ลูก ?

หนึ่ง – ให้ลูกรับข้อมูลผ่านประสาทสัมผัสให้ได้มากที่สุด และเร็วที่สุด เพื่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้

สอง
– ฝึกฝนการจำแบบท่องจำ เพราะบางเรื่องราวต้องอาศัยการท่องจำ
ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องการเรียน การทำงาน โดยเฉพาะบรรดาสูตรต่างๆ
ที่ต้องอาศัยการท่องจำซ้ำๆ บ่อยๆ

สาม
– ฝึกให้ลูกจดจำเรื่องราวเป็นเหตุการณ์ จะทำให้จดจำง่ายกว่าการจำเป็นท่อนๆ
แต่ให้จำด้วยเรื่องราวที่เชื่อมโยงกับเหตุการณ์ เช่น “ลูกจำได้ไหม
เราเคยไปในสถานที่นี้ด้วยกัน แล้วตอนนั้นลูกทำอะไรนะ
ที่ทำให้ลูกได้ขนมเป็นรางวัล”

       ข้อนี้อาจจะต้องใส่รายละเอียดให้จดจำเรื่องราวดีๆ ในทางบวก จะช่วยกระตุ้นความจำได้ดีขึ้น

สี่
– จำแบบซับซ้อนมากขึ้น ด้วยการสังเกตว่าลูกถนัดในเรื่องใด เช่น
ลูกจำตัวเลขเก่ง ก็พยายามเชื่อมโยงเรื่องราวนั้นๆ ด้วยตัวเลข
ก็จะทำให้ลูกจดจำเรื่องนั้นๆ ได้ดียิ่งขึ้น

       การสอนให้ลูกมีความจำที่ดี ต้องเริ่มสร้างตั้งแต่เล็ก
เพราะเป็นการช่วยกระตุ้นสมองแห่งการเรียนรู้ของลูก
โดยจะเชื่อมต่อมาจากการรับรู้ ถ้าการรับรู้ในเบื้องต้นดีแล้ว
กระบวนการเรียนรู้ที่เชื่อมโยงไปสู่สมองก็จะเป็นระเบียบ
และทำให้เด็กสามารถจดจำเรื่องราวต่างๆ ได้เป็นอย่างดี

       จริงๆ เรื่องสอนให้ลูกมีความจำที่ดีไม่ใช่เรื่องยาก

เรื่องที่ยากกว่าคือเรื่องที่อยากลบบางเรื่องราวออกจากสมองต่างหาก ที่ยากกว่า จริงไหมคะ..!!

เครดิต : Manager Online : พ่อแม่ลูกปลูกรัก

Original Link Post กรกฎาคม 2552

Create Date : 28 ตุลาคม 2552

Last Update : 28 ตุลาคม 2552 12:47:14 น.

0 comments

Counter : 304 Pageviews.