Bloggang.com : ดอกหญ้าในดงผู้ดี :

...โรคปลายประสาทอักเสบ

..ปลายประสาทอักเสบ .. Polyneuritis / Peripheral neuropathy
..หมายถึง.. ความผิดปกติของประสาทส่วนปลาย
(นอกเหนือจากสมอง และไขสันหลัง) ซึ่งอาจเกิดขึ้นพร้อมกันหลายแห่ง ทำให้ส่วนปลายของแขนขามีอาการชา
และอ่อนแรง โรคนี้พบมากในคนวัยกลางคน ที่เป็นเบาหวาน หรือดื่มสุราจัด ตลอดจน พวกเรา ๆ บางท่าน
ที่ได้รับผลข้างเคียง จากยาต้านไวรัส

..สาเหตุ...เกิดจาก ประสาทส่วนปลายเสื่อม ซึ่งอาจมีสาเหตุจากการขาดอาหาร (เช่น โรคเหน็บชา โรคพิษสุราเรื้อรัง)
โรคเบาหวาน , จากพิษของยา (เช่น ไอเอ็นเอช) พิษของสารเคมี (เช่น ตะกั่ว สารหนู ยาฆ่าแมลง)
โรคติดเชื้อ (เช่น โรคเรื้อน, คอตีบ, โปลิโอ, บาดทะยัก) โรคเอสเอล หรือมะเร็ง (เช่น มะเร็งปอด, มะเร็งต่อมน้ำเหลือง)

ระบบประสาทจำแนกได้เป็น 2 ระบบใหญ่ๆ คือ

1. ระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System)
ประกอบไปด้วยสมองและไขสันหลัง บรรจุอยู่ในช่องกะโหลกศรีษะ ( Cranial Cavity )
และช่องกระดูกสันหลัง ( Vertebral Cannal )

*2.ระบบประสาทส่วนปลาย ( Peripheral Nervous System )
เป็นระบบที่ติดต่อเชื่อมโยง ระบบประสาทส่วนกลางกับส่วนต่างๆ ของร่างกาย ประกอบด้วย
- เส้นประสาทสมอง ( Cranial Nerve ) จำนวน 12 คู่
- เส้นประสาทไขสันหลัง ( Spinal Nerve ) จำนวน 31 คู่
- ปมประสาท ( Ganglia ) เป็นกลุ่มเซลล์ประสาทที่อยู่นอกระบบประสาทส่วนกลาง

*- ปลายประสาท ( Nerve Ending ) เซลล์ประสาท ของระบบประสาทส่วนปลาย
- ทำหน้าที่เป็นเซลล์ประสาทรับความรู้สึก ( Sensory Neurons )
และเซลล์ประสาท สั่งการ ( Motor Neurons )
ซึ่งนำสัญญาณประสาท เข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง ( Afferent )
และออกจากระบบประสาทส่วนกลาง ( Efferent )

* .หน้าที่ ของระบบประสาทส่วนปลาย
2.1.Somatic nervous system ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ
* Afferent division นำสัญญาณจากประสาทผิวหนัง กล้ามเนื้อลาย เอ็น ข้อต่อ ตา ลิ้น จมูก และหู
เข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง โดยผ่านทาง Spinal nerve และ Cranial nerve
* Efferent division นำสัญญาณออกจากระบบประสาทส่วนกลาง กระตุ้นเซลล์ประสาท
ในระดับล่าง ( Lower motor neurons ) ของ spinal nerve และcranial never
ควมคุมการทำงานของกล้ามเนื้อลาย

2.2. .Visceral nervous system ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ
* Afferent division รับสัญญาณประสาท จากอวัยวะในระบบหัวใจ และหลอดเลือด
ระบบหายใจ ระบบย่อยอาหาร ระบบขับถ่ายปัสสาวะ และระบบสืบพันธุ์
* Efferent division นำสัญญาณประสาท จากสมอง และไขสันหลัง ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบ
กล้ามเนื้อหัวใจ รวททั้งต่อมของผิวหนัง และต่อมของอวัยวะภายใน
สำหรับระบบประสาทอัตโนมัติ ( Autonomic nervous system )
จัดเป็น efferent division ของ visceral nervous system ประกอบด้วย
ระบบประสาท ซิมพาเทติก ( Sympathetic nervous system )
และระบบประสาท พาราซิมพาเทติก ( Parasympathetic nervous system )

...อาการ..มักค่อย ๆ เกิดขึ้น ช้า ๆ กินเวลาเป็นเดือนๆ หรือเป็นปี โดยมีอาการชา รู้สึกซูซ่า หรือปวดแสบปวดร้อน
ตามปลาย มือปลายเท้า ซึ่งมักจะเป็นมากตอนกลางคืน หรือเวลาสัมผัสถูก ถ้าเป็นมากจะรู้สึกชา
เข็มแทงไม่เจ็บ โดยกินบริเวณคล้าย กับการใส่ถุงมือถุงเท้า ผู้ป่วยอาจมีอาการปลายมือ ปลายเท้าอ่อนแรง
ถ้าเป็นมาก อาจเป็นอัมพาต (เช่น มือตก เท้าตก หรือแขนขาเป็นอัมพาต) กล้ามเนื้อลีบ เดินเซ
บางรายอาจมีอาการกลั้นอุจจาระ ปัสสาวะไม่ได้ ท้องเดิน ไม่มีความรู้สึกทางเพศ หรือความดันตก เวลาลุกขึ้นยืน

การนั่งที่ไม่ถูกสุขลักษณะ ก็อาจเป็นอีกหนึ่งสาเหตุ
ที่ทำให้เกิดอาการปวดหลัง และปลายประสาทอักเสบ

..สิ่งตรวจพบ ..มีอาการชา เข็มแทงไม่เจ็บ หรือเจ็บน้อยกว่าปกติที่ส่วนปลายแขนขา มือตก เท้าตก
การตรวจรของ ข้อ เอ็น ,เส้นเอ็น ( tendon reflex ) อาการเคลื่อนไหว ที่เกอดจากปฏิกอรอยา
สนองตอบโดยอัตโนมัต มักจะลดลงหรือไม่มี

...อาการแทรกซ้อน..อาจทำให้เกิดบาดแผลได้ง่าย เนื่องจากไม่มีความรู้สึก
ถ้าเป็นรุนแรง อาจทำให้แขนขาเป็นอัมพาต

...การรักษา ...ควรส่งโรงพยาบาล เพื่อตรวจหาสาเหตุ อาจต้องตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ เอกซเรย์
หรือตรวจพิเศษอื่นๆ แล้ว ให้การรักษาตามสาเหตุที่พบ เช่น รักษาเบาหวาน , ตะกั่วเป็นพิษ , โรคเหน็บชา ,
โรคพิษสุราเรื้อรัง เป็นต้น ถ้าแขนขาอ่อนแรง อาจให้การรักษาทางกายภาพบำบัดร่วมด้วย ผลการรักษา
ถ้าสามารถแก้ไขสาเหตุ ที่ทำให้เกิดโรคนี้ได้ ก็มีทางรักษาให้หายขาดได้ บางรายอาจใช้เวลา
ค่อย ๆ ฟื้นตัว 6 - 12 เดือน อาการชา จะหายก่อน ส่วนอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงจะหายทีหลัง

..ข้อแนะนำ..1. ผู้ป่วย ที่เป็นโรคปลายประสาทอักเสบ ควรระมัดระวังการเกิดบาดแผลที่ปลายมือ ปลายเท้า
ถ้าพบว่ามีบาดแผล หรือฟกช้ำ ที่ปลายมือปลายเท้า ควรพบแพทย์เพื่อให้การรักษาเสียแต่เนิ่น ๆ
ถ้าปล่อยไว้ แผลอาจลุกลามและ รักษายาก

2. ในรายที่ มีสาเหตุจากโรคพิษสุรา ควรให้ผู้ป่วยเลิกเหล้าเสีย

3. และฉีดวิตามินบีรวม 50 มิลลิกรัม หรือ วิตามินบี 1 ขนาด 100 มิลลิกรัม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
วันละครั้ง นาน 5 - 7 วัน ถ้ามีอาการหงุดหงิด ให้ไดอะซีแพม 5 - 10 มก. กินทุก 6 - 8 ชั่วโมง

..รายละเอียดเสริม ..คนที่มีอาการชาปลายมือ ปลายเท้า เมื่อกินวิตามินบีรวม แล้วยังไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์

** ข้อมูลเพิ่มเติม ..ชนิดของปลายประสาทอักเสบ

//www.siamhealth.net/public_html/Disease/endocrine/DM/neuropathy.htm

** ขอบคุณที่มา บางส่วน จากคุณ : ใบไม้ในกำมือ
** กายวิภาคศาสตร์ เครือข่ายการศึกษาพยาบาลและสาธารณสุขภาคใต้
** ภาพประกอบโดย (จขบ.) จาก กายวิภาคศาสตร์, กายภาพบำบัด

ด้วยความปราถนาดี จขบ. ขอให้ทุกท่านมีสุขภาพดีกันถ้วนหน้านะค่ะ

Create Date : 12 ธันวาคม 2551

0 comments

Last Update : 12 ธันวาคม 2554 0:49:26 น.

Counter : 15770 Pageviews.