เมื่อวานลงไม่ทัน 7 เมษายน เป็น “วันอนามัยโลก”  และในปีนี้ องค์กรอนามัยโลก หรือ WHO ได้รณรงค์เรื่องโรคเบาหวาน เพราะปัจจุบันมีผู้ป่วยมากถึง 422 ล้านคนทั่วโลก และมีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นเกิน 2 เท่า ในอีก 20 ปีข้างหน้า แม้แต่ในประเทศไทยเอง สถิติเมื่อ 3 ปีที่แล้วก็พบว่ามีผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวานกว่า 3.5 ล้านคน และ 1 คนใน 3 คน ไม่รู้ว่าตนเองเป็นเบาหวานถือเป็นเรื่องใหญ่ทีเดียว

'เบาหวาน' เป็นโรคเรื้อรังที่ยังรักษาให้หายขาดไม่ได้ แต่สามารถควบคุมได้

หากผู้ป่วยและผู้ดูแลร่วมกันควบคุมได้ดี ผู้ป่วยจะใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข ไม่เกิดโรคแทรกซ้อนทั้งแบบเฉียบพลันและในระยะยาว

แนวทางการควบคุมคือ คุมน้ำหนักให้เหมาะสมกับวัย และคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงปกติมากที่สุด กล่าวคือ น้ำตาลในเลือดหลังอดอาหารเช้า (fasting blood glucose: FBG อยู่ระหว่าง 90-130 มิลลิกรัม/เดซิลิตร หรือค่าน้ำตาลสะสม (hemoglobin A1C < 7%) และดูแลป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนแบบเฉียบพลัน เช่น เลือดเป็นกรด การหมดสติจากน้ำตาลในเลือดสูง หรือภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ชะลอการเกิดภาวะแทรกซ้อนเรื้อรังใน ตา ไต หัวใจและหลอดเลือดปลายประสาท

วันนี้ พยาบาลจึงนำวิธีดูแลรักษาสุขภาพเบื้องต้นให้กับผู้ป่วยเบาหวานและผู้ดูแล ดังนี้

1. ควบคุมอาหาร โดยเฉพาะประเภทแป้งและของหวาน (ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ของ สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ตามลิงค์นี้ //www.diabassocthai.org/news_and_knowledge/1155)

2. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยรวมอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ ซึ่งอาจแบ่งเป็นครั้งละ 30 นาที x 5 ครั้งต่อสัปดาห์ก็ได้

3. ควบคุมน้ำหนักให้ใกล้เคียงกับเกณฑ์มาตรฐาน

4. ไม่สูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุรา

5. พักผ่อนให้เพียงพอ

6. กินยา หรือ ฉีดอินซูลินตามแผนการรักษาอย่างเคร่งครัด

7. รักษาโรคอื่นๆ ที่พบร่วมด้วย เช่น ความดันโลหิตสูง ไขมันในเส้นเลือดสูง หรือ อาการแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน เช่น ชาตามปลายมือ ปลายเท้า

8. พบแพทย์ตามนัด รวมถึงตรวจตากับจักษุแพทย์ ตรวจการทำงานของไต และตรวจเท้า ปีละหนึ่งครั้ง เพื่อประเมินภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดขนาดเล็กและระบบประสาท

นอกจากนั้น อย่าละเลยรายละเอียดการดูแลตัวเองในชีวิตประจำวัน เช่น การดูแลสุขภาพทั่วไป การดูแลสุขอนามัยเพราะผู้ที่เป็นเบาหวานอาจมีการติดเชื้อง่ายกว่าคนทั่วไป หมั่นดูแลสุขภาพเท้าทุกวันเนื่องจากหลอดเลือดและเส้นประสาทส่วนปลายเสื่อมจากโรคเบาหวาน ตลอดจนการดูแลตนเองในภาวะพิเศษ เช่น เมื่อต้องเดินทางไกลโดยเฉพาะเมื่อเดินทางข้ามเส้นแบ่งเวลา (time zone) เมื่อมีอาการเจ็บป่วยเฉียบพลัน การถือศีลอด หรือ การไปงานเลี้ยงสังสรรค์ ซึ่งสถานการณ์เหล่านี้ ควรศึกษาเพิ่มเติมและปรึกษาวิธีการปฏิบัติตัวจากแพทย์ พยาบาล หรือเภสัชกรเพื่อการปฏิบัติตัวให้ถูกต้อง ในผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานจะมีรายละเอียดเพิ่มเติมซึ่งต้องพิจารณาในแต่ละราย

พยาบาลได้พบผู้ป่วยเบาหวานและครอบครัวจำนวนไม่น้อยเลยที่รวมพลังกันปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตจนมีสุขภาพดี ใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข อย่าลืมนะคะว่าเราไม่ได้เปลี่ยนเพื่อใครแต่เปลี่ยนเพื่อมอบสิ่งดีๆ ให้ตัวเราเองในอนาคต

Power By I9 On this day