ขยะอิเล็คทรอนิคส์: ความเลวร้ายที่อยู่บนความลำบาก
จากเหตุการณ์การลักลอบนำเข้าขยะมีพิษและชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิคส์จากต่างประเทศ ในตู้คอนเทนเนอร์ถูกกฎหมาย ผ่านกระบวนการขนส่งทางเรือ ที่กรมศุลกากรตรวจจับได้เมื่อเร็วๆ นี้ เป็นอีกเหตุการณ์หนึ่งที่เป็นประเด็นให้นำมาถกเถียงกันได้ว่า การลักลอบนำเข้า “ขยะ” มีพิษเหล่านั้น เกิดจากสาเหตุอะไรกันแน่ เพราะการกำจัดขยะเหล่านี้ คือ การเผาทำลาย และการเผาทำลายขยะอิเล็คทรอนิคส์ก็จะเกิดการปล่อยมลพิษซึ่งสร้างผลร้ายและอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมโดยรอบทั้งในเขตชุมชน บริเวณโรงเผาขยะ และระบบนิเวศน์โดยรวม ปัญหานี้ผลักดันให้ชุมชนและนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมต่างออกมาร่วมรณรงค์ต่อต้านโรงงานอุตสาหกรรมหลายๆ แห่ง เพิ่มมากขึ้น จุดเริ่มต้นแห่งหายนะเงียบนี้ไม่ได้เป็นแค่เพียงปัญหาเล็กๆ ที่เกิดขึ้นจากคนบางกลุ่ม และจะกระทบต่อคนเฉพาะกลุ่มเท่านั้น แต่ปัญหานี้เป็นปัญหาใหญ่ที่ทุกคน จำเป็นที่จะต้องร่วมมือป้องกัน ปรับปรุงและแก้ไข ร่วมกัน เพื่อจัดระเบียบใหม่ก่อนที่อะไรๆ จะสายเกินกาล เพราะเราทุกคนต่างมีความเสี่ยงที่จะได้รับสารพิษที่เกิดจากขยะอันตรายเหล่านั้นเท่าๆ กัน
หากมีการนำเข้าขยะ เพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ (Reuse) ขยะเหล่านั้น ก็ต้องผ่านการรับรองและตรวจสอบ แล้วว่า อยู่ในรอบอายุการใช้งานที่ยังสามารถใช้งานได้ แต่หากว่าขยะที่นำเข้ามานั้นไม่มีทางใช้ประโยชน์ได้ คำถามที่หลายคนสงสัยคือ “ทำไม?” ประเด็นหนึ่งที่ควรพิจารณาให้ดีคือ อาจมีนายทุนในประเทศรับเงินจากประเทศต้นทางเพื่อนำเข้าขยะมีพิษเหล่านี้เข้ามาทิ้ง เนื่องจากการกำจัดขยะอิเล็คทรอนิคส์ต้องเสียต้นทุนสูงมาก ทั้งต้นทุนที่เป็นตัวเงินและต้นทุนทางสิ่งแวดล้อม ดังนั้น เพื่อเป็นการลดต้นทุน ประเทศเหล่านั้นจึงหาวิธีที่ง่ายกว่า ประเทศที่เป็นเจ้าของขยะจึงยอม “จ่ายค่าทิ้งขยะ” และนำขยะมาทิ้งในประเทศของเรา หากเรายอมรับเงินสกปรกเหล่านั้น แน่นอนว่า ผลเสียไม่ได้ตกอยู่กับแค่บึงคลองหนองน้ำ หรือโรงงานที่เผาขยะ แต่มันหมายถึง “คุณภาพชีวิต ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมของคนทั้งประเทศ” ซึ่งวิธีป้องกันแก้ไขอาจจะต้องกลับไปเริ่มรื้อฟื้นตั้งแต่ “จิตสำนึก” ในความรักชาติและความไม่เห็นแก่ตัวของคน
ในขณะเดียวกัน ประชาชนคนไทยเองจำนวนไม่น้อยก็จับจ่ายใช้สอย ซื้อสินค้าที่มีบรรจุภัณฑ์เป็นวัสดุสังเคราะห์และสินค้าอิเล็คทรอนิคส์ต่างๆ ที่ออกสู่ตลาดมาไม่เว้นแต่ละวันมากมายนับไม่ถ้วน ซึ่งก็เท่ากับเป็นการสร้างขยะมีพิษในบ้านของเราเองด้วยเหมือนกัน ซึ่งแน่นอนว่าสัดส่วนขยะที่เราทิ้งกันเองนั้นมากมายมหาศาลหาใดเปรียบไม่ได้ ขยะเหล่านี้จะเกิดต้นทุน ซึ่งเป็นผลกระทบภายนอกด้านลบ ที่ไม่เพียงส่งผลกระทบต่อตราบชั่วลมหายใจของเรา แต่ยังกระทบไปตราบชั่วลมหายใจของรุ่นลูกหลาน ที่ไม่รู้อิโหน่อิเหน่ด้วย ดังนั้น วิธีที่ดีที่สุด ที่เราเริ่มต้นได้ตั้งแต่วินาทีนี้ คือ “เปลี่ยน” พฤติกรรมการใช้ชีวิตของตัวเราเอง ให้อยู่ในโหมดของ “Sustainability” ตั้งแต่วันนี้จะดีกว่า เพราะนอกจากจะไม่สิ้นเปลืองเงินทองของเราแล้ว ยังเป็นการช่วยสรรค์สร้างสิ่งแวดล้อมให้คงอยู่กับโลกอย่างสมบูรณ์พูนสุขตลอดกาลอีกด้วย

ภาพจาก nytimes.com