ทุกหลักสูตรการศึกษามักจะต้องมี ‘หลักการ’ และ ‘จุดหมาย’ เพื่อกำหนดหลักการที่ผู้สอน ต้องยึดเป็นหลักในการสอนเด็ก และเพื่อเป็นการกำหนดจุดหมายที่ต้องการให้เด็กไปถึงนั่นเอง โดยทั้งสองสิ่งนี้ที่กำหนดไว้นั้นจะต้องอยู่ในพื้นฐานของการพัฒนาทุกด้านของเด็กปกติเช่น ด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม สติปัญญา รวมทั้งการสื่อสารเรียนรู้ หรือสำหรับเด็กที่มีการทุพพลภาพหรือผู้ที่ไม่สามารถพึ่งตนเองได้จะต้องมีการพัฒนาในด้านดังกล่าว ราวกับเด็กปกติเช่นกัน แต่หลักการและจุดหมายที่จะสอนเด็กเหล่านี้จะปรับให้เหมาะสมโดยเฉพาะ เพื่อเป็นการให้พวกเขาได้พัฒนาและใช้ชีวิตให้ได้คล้ายคนปกติให้ได้ที่สุดนั่นเอง 

สำหรับ หลักการและจุดหมายของหลักสูตรปฐมวัย ปี 2560 จะเป็นเช่นไร วันนี้ ‘รัฐกุล’ ได้รวบรวมและสรุปตรงส่วนนี้ให้คุณแล้ว สามารถอ่านเพื่อทำความเข้าใจในบทความนี้ได้เลย 

หลักการของหลักสูตรปฐมวัย ปี 2560 

หลักการคือสิ่งสำคัญที่ผู้สอนต้องทำความเข้าใจและยึดเป็นหลักควบคู่กับการอบรมสอนเด็กปฐมวัย โดยหลักการนั้นจะเน้นการสอนผ่านประสบการณ์ที่ได้ลงมือทำจริง ให้เด็กได้ลองฝึกประสาทสัมผัสทั้ง 5 โดยที่หลักการสอนนั้นจะไม่ละเว้นแม้เด็กจะเป็นปกติหรือเด็กที่ไม่สามารถพึ่งพาตนเองได้ ซึ่งตรงจุดนี้ในกรณีที่ครูผู้สอนต้องเจอเด็กประเภทหลังอาจจะต้องทบทวนและปรับหลักการให้เหมาะกับตัวเขาโดยที่ต้องให้เขาได้เริ่มลงมือทำด้วยเช่นกัน เพื่อเปิดโอกาสให้พวกเขาได้พัฒนาตนเอง ตามลำดับขั้นตอนเพื่อให้ไปถึงการพัฒนาของศักยภาพในจุดสูงสุด และให้เขาสามารถนำการพัฒนานี้ไปใช้ในชีวิตประจำวันได้แบบมีความสุข เป็นคนดีที่สอดคล้องกับลักษณะสังคม

โดยหลักการของหลักสูตรปฐมวัยหลัก ๆ มีด้วยกันดังนี้ 

1) ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้ให้เด็กปฐมวัย ‘ทุกคน’

2) ยึดหลักการในการเลี้ยงดูและการให้การศึกษา โดยเน้นหลักที่ ‘ตัวเด็ก’  ให้เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด โดยคำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคลและการใช้ชีวิต สังคมของเด็ก 

3) ให้การพัฒนาการของเด็กในองค์รวมเพิ่มขึ้นอย่างมีจุดหมาย ผ่าน ‘การเล่น’ ของเด็ก ให้เด็กได้ลองลงมือทำในกิจกรรมที่หลากหลาย ซึ่งกิจกรรมนั้นจะต้องสอดคล้องต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม 

4) จัดประสบการณ์ให้เด็กได้เรียนรู้ ให้เด็กได้มี ‘ทักษะในการใช้ชีวิต’ และสามารถปฏิบัติตนตามหลักวิถีเศรษฐกิจพอเพียง เป็นคนดี มีวินัย และมีความสุข 

5) สร้างความรู้ ความเข้าใจ และการ ‘ประสานให้ความร่วมมือ’ ระหว่างผู้สอน ตัวเด็ก และผู้เกี่ยวข้องกับตัวเด็ก เพื่อให้เข้าใจว่าควรจะดูแลและสั่งสอนเขาในทิศทางไหนถึงจะเหมาะสมอย่างควร 

จุดหมายหลักสูตรปฐมวัย ปี 2560 

จุดหมายของหลักสูตรปฐมวัย ปี 2560 เป็นการจุดความคาดหวังที่เกิดขึ้นกับตัวเด็กหลังจบการศึกษาภาคปฐมวัย  โดยทั้งนี้จุดหมายของหลักสูตรจะขึ้นอยู่กับพื้นฐานการพัฒนาทั้ง 4 ด้าน ซึ่งได้แก่ ด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคมและสติปัญญา ที่จะเปนตัวนำเข้าไปสู่การกำหนดมาตรฐานคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ตัวบ่งชี้ และ สภาพที่พึงประสงค์

โดยจุดหมายของหลักสูตรจะมีด้วยกันทั้งหมด ดังนี้… 

1) ด้านร่างกาย ให้ร่างกายเจริญเติบโตไปในทางที่ดี ตัวเด็กมีสุขภาพที่ดีในทุกด้าน 

2) ด้านจิตใจ ให้เด็กมีสุขภาพจิตที่ดี ร่าเริงแจ่มใส มีสุนทรียภาพ คุณธรรม และจริยธรรมที่ดีงาม 

3) ด้านสังคม ให้เด็กมีทักษะในการใช้ชีวิตร่วมกับคนในสังคมได้ และสามารถเข้าใจและยืนอยู่ในหลักการของวิถีเศรษฐกิจพอเพียง 

4) ด้านสติปัญญา มีทักษะในการคิด การใช้ภาษาในการสื่อสาร และการเสาะแสวงหาความรู้ให้เหมาะสมแก่วัย

เพราะหลักการคือสิ่งที่ผู้สอนจำเป็นต้อง ‘ยึดมั่น’ ดังนั้นการทำตามหลักการของหลักสูตรจะต้องเป็นไปตามที่กำหนดไว้ เพื่อให้ตัวเด็กได้รับการพัฒนาและเรียนรู้ในทุกด้าน เพื่อให้ตรงกับจุดหมายที่คาดหวังให้ตัวเด็กเป็น ซึ่งทั้งนี้นอกจากตัวผู้สอนแล้ว บุคคลที่เกี่ยวข้องกับเด็ก อย่างเช่น ผู้ปกครอง ก็ต้องมีส่วนร่วมเช่นกัน เพราะทุกการพัฒนานั้น หากไม่ได้สังคมและสิ่งแวดล้อมรอบข้างที่ดี การพัฒนาก็อาจจะส่งผลช้าเป็นได้ ดังนั้นครูผู้สอนนอกจากจะดูแลตัวเด็กแล้ว ยังต้องขอความร่วมมือกับผู้เกี่ยวข้องของเด็กให้ได้ และโดยเฉพาะเด็กทุพพลภาพ ผู้สอนต้องใส่ใจและทำให้เขาได้ใช้ชีวิตเหมือนเด็กปกติให้ได้มากที่สุด เพื่อการให้เขาสามารถเข้าสังคมกับเด็กปกติได้ และให้เติบโตแบบที่ไม่มีแผลภายในจิตใจนั่นเอง ซึ่งนั่นแหละค่ะคือจุดหมายสูงสุดของการพัฒนาตัวเด็กทุก ๆ คน