ประเพณีกองข้าว.
..........
เป็นประเพณีโบราณเก่าแก่ของคนทะเล
ที่ตั้งบ้านเรือนอาศัยอยู่ริมทะเล
ตั้งแต่เราเกิดมาเราก็เห็นประเพณีกองข้าวแล้ว
เพราะเราคนทะเล บ้านเราศรีราชานั้น
หลังจากประเพณีสงกรานต์ผ่านไปแล้ว
เราก็จะเริ่มประเพณีกองข้าวต่อ
ซึ่งประเพณีนี้มีที่มาที่ไปตามที่แม่เราได้เล่าขานไว้
ให้เราลูกหลานได้รับรู้ ดังนี้
เราชาวประมงทำมาหากินกับทะเลมาโดยตลอด
ตลอดระยะเวลาหนึ่งปีนั้น ทะเลมีอะไรหลายๆอย่าง
ที่คนบกไม่อาจจะรับรู้ได้
ทะเลนั้นนอกจากจะให้อาหารทะเลแก่เราแล้ว
ทุกปีทะเลยังกลืนชีวิตของคนไปหลายศพ
ก็แล้วแต่ว่าปีไหนจะแรงจะรับกี่ศพ
สมัยเราเด็กๆนั้น สิ่งที่เห็นเป็นประจำก็คือ
เด็กเล็กที่กำลังหัดเดินถ้าพ่อแม่เผลอ
เขาก็จะออกมาเดินแถวสะพาน
ซึ่งก็ไม่ได้แน่นหนาอะไรนัก
เพราะสะพานก็เป็นสะพานไม้ธรรมดา
การต่อเติมส่วนมากไม่ได้ใช้ไม้ดีสักเท่าไร
เพราะชาวประมงส่วนมากยากจน
หาเช้ากินค่ำกันแทบทั้งนั้น
สะพานจึงเต็มไปด้วยไม้ผุบ้างไม้ดีบ้าง มีรูรอดมากมาย
เราก็เคยเดินตกร่องสะพานมาตั้งแต่เด็ก เป็นประจำ
เมื่อเด็กเล็กออกมาเดินถ้าลอดสายตาจากผู้ใหญ่
หรือช่วงเวลานั้นไม่มีใครเดินบนสะพาน
เด็กก็อาจจะตกทะเลได้
และเมื่อตกลงไปโดยไม่มีใครเห็น
ก็แน่นอนไม่เคยมีใครรอด
จะรู้กันอีกทีก็ลอยบนน้ำเสียแล้ว
อย่าว่าแต่เด็กเลย คนโตก็ไม่เว้น
โดยเฉพาะพวกขี้เมาทั้งหลาย เมาแล้วเดินโซเซ
ตกน้ำตกท่าถ้ารู้สึกตัวก็ว่ายน้ำขึ้นได้
แต่ถ้าเมามากๆก็คิดว่าทะเลนั้นเป็นบ้านติดแอร์เย็นสบาย
เลยนอนหลับสบายในน้ำทะเลซะงั้น
กว่าจะรู้สึกตัวอีกครั้งก็ลอยผลุบๆโผล่ๆ
ตามกระแสคลื่นซะแล้ว
เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมาแถวบ้านเราก็เพิ่งพบลอยอืดเหม็น
มาติดหาดหนึ่งคน ขนาดเป็นชายวัยหนุ่มแท้ๆ ยังตาย
นี่ไง เห็นหรือยังว่าผีที่ตายในทะเลนั้นก็มีไม่น้อย
ดังนั้น คนทะเลจึงต้องมีประเพณีกองข้าว
ซึ่งประเพณีนี้ก็เป็นประเพณ๊ไหว้ผีที่ตกทะเลตายนั่นเอง
ไม่ว่าผีนั้นจะมีญาติหรือไม่มีญาติเราก็ไหว้ทั้งหมด
ประเพณีนี้สมัยโบราณชาวบ้านริมทะเล
เขาจะนิมนต์พระมาสวดมนต์เย็นริมชายหาด
แล้วพระก็จะมาฉันภัตราหารเช้าอีกครั้ง
และทำการบังสุกุลให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว
ปัจจุบันได้ตัดทอนลง
โดยนิมนต์พระมาสวดมนต์ตอนสาย
แล้วก็เลี้ยงเพลพระ เสร็จแล้วก็บังสุกุล
อุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่คนที่ตายในทะเล
พอตกเย็นชาวบ้านทุกบ้านก็จะนำอาหารใส่หม้อ
ใส่ปิ่นโตมาร่วมประเพณีกองข้าวริมทะเลอีกครั้ง
ชาวบ้านจะเอาเสื่อมาปูกันริมทะเล
จากนั้นก็นำอาหารคาวหวาน ผลไม้ออกมาวาง
จัดการกลัดกระทงทำด้วยใบตองใบใหญ่
แล้วตักอาหารทุกชนิดใส่ ลงไปในกะทง
นำไปวางไว้ชายทะเล
แล้วก็จุดธูปอัญเชิญดวงวิญญาณที่ตายในทะเล
มารับประทานอาหารที่พวกชาวบ้านนำมาเซ่นไหว้
เสร็จแล้วก็จะขอให้เขาเหล่านั้นช่วยคุ้มครองให้ชาวทะเล
ได้ทำมาหากินกันอย่างปลอดภัย
จากนั้นชาวบ้านก็จะร่วมวงกันสังสันต์เฮฮากันไปพลาง
ล้อมวงกินอาหารร่วมกันไปพลาง เป็นที่สนุกสนาน
เมากลิ้งกันทั้งผีทั้งคนไปเลยละ
เรื่องนี้เราไม่คิดจะเขียนหรอกนะ
แต่บังเอิญเมื่อสองวันก่อนดูทีวี
มีการกองข้าวที่นาเกลือ
ทีวีบอกว่าเป็นการไหว้เทวดาฟ้าดิน
ไม่รู้ไปถามจากใครมา
เด็กๆมันขำกลิ้งกันไปเลย
เพราะประเพณีนี้มีมาเป็นร้อยปีแล้ว
เขาไหว้ผีที่ตายในทะเลต่างหาก เชื่อกันว่า
ไหว้ให้ผีเหล่านั้นได้กินอาหาร อิ่มหนำสำราญ
พร้อมๆกับคนไหว้นั่นแหละ แล้วก็จะพูดอย่างกันเองว่า
เมื่ออิ่มแล้วก็ช่วยกันหาปู หาปลาด้วยนะ
ปีหน้าฟ้าใหม่จะได้กินของดีๆกว่านี้
นั่นแน่มีการต่อรองซะอีก
ไม่รู้ว่าใครว่าอย่างไรแต่ที่พูดน่ะเราพูดเอง
ตามอย่างพ่อแม่เราที่เขาไหว้เขาพูดแบบนี้
เราก็เลยพูดตามมาจนทุกวันนี้
สำหรับใครจะขออะไรก็เป็นเรืองของเขาเหล่านั้นเอง
และประเพณีกองข้าวนี้เขาจะเริ่มก็ต่อเมื่อ
สงกรานต์น้ำไหลผ่านไปแล้ว วันรุ่งขึ้นก็เริ่มกองข้าวกัน
ซึ่งไม่ได้ตรงกันทุกที่ สำหรับศรีราชาดั้งเดิมนั้น
หลังจากพระทรายน้ำไหลวันที่ 17 เมษายน แล้ว
วันรุ่งขึ้นก็จะเริ่มกองข้าวเริ่มจากชายทะเลตำรวจน้ำก่อน
วันต่อมาก็ชุมชนชายทะเลในตลาดฝั่งถนนเจิมจอมพล
และก็ต่อๆมาเรื่อยๆจนวันสุดท้าย
ก็ที่บ้านเราแหลมท้าวเทวานี่แหละ
ปัจจุบันศรีราชาเปลี่ยนไป
เพราะเทศบาลเขานำประเพณีนี้มาโปรโมท
เขามีการแห่ และมีการนำเสนอประเพณีกองข้าว
เป็นงานใหญ่ มีการละเล่น
มีการออกร้านค้าชุมชนมากมาย
ก็แปลกไปตามสมัยนิยม
สำหรับเราคนแก่ก็ได้แต่เล่าเรื่องเก่าไปเท่านั้นเอง
จะได้ไม่ลืมความเป็นมาของประเพณีกองข้าวนี้
ผู้ติดตามบล็อก : 55 คน [