ไทรอยด์เป็นพิษ ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ที่ไม่ควรมองข้าม

ไทรอยด์เป็นพิษ ภาวะความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ที่มักจะแสดงอาการอย่างช้า ๆ ทำให้หลายคนอาจมองข้ามได้ บทความนี้จะมาบอกอาการ สาเหตุ และวิธีการรักษา

คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมบางครั้งหัวใจเต้นเร็วผิดปกติ รู้สึกร้อนตลอดเวลา หรือน้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็วโดยไม่ทราบสาเหตุ อาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณเตือนของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ ซึ่งเป็นโรคที่หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมอาจส่งผลกระทบต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกายได้อย่างรุนแรง การรู้จักและเข้าใจโรคนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราดูแลสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ

บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับโรคไทรอยด์เป็นพิษอย่างครบถ้วน ตั้งแต่ความหมายและสาเหตุของโรค ไปจนถึงอาการไทรอยด์เป็นพิษที่ควรสังเกต รวมถึงวิธีการรักษาไทรอยด์เป็นพิษที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยให้คุณมีความรู้ความเข้าใจที่จำเป็นในการดูแลสุขภาพของตนเองและครอบครัวได้อย่างถูกต้อง

ไทรอยด์เป็นพิษคืออะไร อันตรายไหม?

ก่อนที่จะทำความเข้าใจกับไทรอยด์เป็นพิษ เราต้องรู้จักกับต่อมไทรอยด์เสียก่อน ต่อมไทรอยด์เป็นต่อมที่มีรูปร่างคล้ายผีเสื้อ ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าของลำคอ ใต้กล่องเสียง ต่อมนี้มีหน้าที่สำคัญในการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ ได้แก่ T3 (Triiodothyronine) และ T4 (Thyroxine) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ควบคุมการเผาผลาญของร่างกาย การทำงานของหัวใจ อุณหภูมิร่างกาย และระบบประสาทของเรา

ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ หรือที่เรียกในทางการแพทย์ว่า Thyrotoxicosis เป็นภาวะที่เกิดจากการมีฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดมากเกินไป ทำให้ระบบการเผาผลาญของร่างกายทำงานเร็วกว่าปกติ สภาวะนี้อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป การรับประทานยาไทรอยด์มากเกินขนาด หรือการอักเสบของต่อมไทรอยด์

ภาวะไทรอยด์เป็นพิษแตกต่างจากภาวะไทรอยด์ทำงานเกิน (Hyperthyroidism) เล็กน้อย โดยที่ไทรอยด์เป็นพิษเป็นคำที่ใช้เรียกภาวะที่มีฮอร์โมนไทรอยด์สูงโดยรวม ไม่ว่าจะเกิดจากสาเหตุใดก็ตาม ในขณะที่ไทรอยด์ทำงานเกินมักหมายถึงการที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนมากเกินไปเท่านั้น การเข้าใจความแตกต่างนี้จะช่วยให้การวินิจฉัยและการรักษาไทรอยด์เป็นพิษเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ไทรอยด์เป็นพิษ อาการเป็นอย่างไร

การรู้จักอาการไทรอยด์เป็นพิษเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราสามารถตรวจพบปัญหาได้ตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อเข้ารับการรักษาที่เหมาะสม อาการของภาวะไทรอยด์เป็นพิษมักจะเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป และอาจคล้ายกับอาการของโรคอื่น ๆ ทำให้บางครั้งอาจถูกมองข้ามไป 

อาการของต่อมไทรอยด์เป็นพิษ ได้แก่

• อาการเกี่ยวกับหัวใจและการไหลเวียนโลหิต - หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ (มากกว่า 100 ครั้งต่อนาที) หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิตสูง และอาจรู้สึกเหนื่อยง่ายจากการออกแรงเพียงเล็กน้อย
• อาการเกี่ยวกับการเผาผลาญและน้ำหนัก - น้ำหนักลดลงอย่างรวดเร็วแม้จะกินอาหารปกติหรือมากกว่าปกติ เนื่องจากร่างกายเผาผลาญพลังงานเร็วเกินไป รู้สึกหิวบ่อยและกินมากขึ้น
• อาการเกี่ยวกับระบบประสาทและอารมณ์ - วิตกกังวล หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน นอนไม่หลับ สั่นเทาเล็กน้อย และสมาธิสั้นลง ความจำเสื่อม
• อาการเกี่ยวกับอุณหภูมิร่างกาย - รู้สึกร้อนตลอดเวลา เหงื่อออกมาก แม้ในสภาพอากาศที่เย็น ไม่สามารถทนความร้อนได้เหมือนเดิม
• อาการเกี่ยวกับผิวหนังและเส้นผม - ผิวหนังชื้น เส้นผมบางลงและหลุดร่วงง่าย เล็บเปราะและแตกง่าย ผิวหนังอาจมีสีแดงกว่าปกติ
• อาการเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร - ท้องเสียบ่อย การขับถ่ายผิดปกติ คลื่นไส้ อาเจียน และในบางรายอาจมีอาการปวดท้อง
• อาการเกี่ยวกับกล้ามเนื้อและกระดูก - กล้ามเนื้ออ่อนแรง โดยเฉพาะบริเวณต้นแขนและต้นขา เดินขึ้นบันไดหรือลุกจากเก้าอี้ยาก และอาจมีอาการปวดกล้ามเนื้อ

ไทรอยด์เป็นพิษ สาเหตุเกิดจากอะไรบ้าง

หากเรารู้ว่าต่อมไทรอยด์เป็นพิษสาเหตุเกิดจากอะไรจะช่วยให้เราสามารถป้องกันไทรอยด์เป็นพิษหรือเสี่ยงไทรอยด์เป็นพิษได้อย่างมีประสิทธิภาพ สาเหตุของโรคไทรอยด์เป็นพิษมีหลากหลาย ตั้งแต่ปัจจัยทางพันธุกรรม ไปจนถึงปัจจัยภายนอกที่เราสามารถควบคุมได้ การรู้และเข้าใจสาเหตุเหล่านี้จะช่วยให้การวินิจฉัยและวิธีการรักษาโรคไทรอยด์เป็นพิษเป็นไปอย่างถูกต้องและเหมาะสม

สาเหตุหลักของต่อมไทรอยด์เป็นพิษเกิดจาก

• โรคเกรฟส์ (Graves' Disease) - เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายผิดปกติ ทำให้เกิดแอนติบอดี้ที่ไปกระตุ้นต่อมไทรอยด์ให้ทำงานมากเกินไป มักพบในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์
• ก้อนพิษในต่อมไทรอยด์ (Toxic Nodule) - เกิดจากมีก้อนเนื้องอกในต่อมไทรอยด์ที่สร้างฮอร์โมนมากเกินไป อาจเป็นก้อนเดี่ยวหรือหลายก้อน สาเหตุนี้พบมากในผู้สูงอายุ
• การอักเสบของต่อมไทรอยด์ (Thyroiditis) - อาจเกิดจากการติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ ทำให้ฮอร์โมนไทรอยด์ที่สะสมอยู่ในต่อมหลุดออกมาสู่เลือดมากเกินไป
• การได้รับยาไทรอยด์มากเกินขนาด - การรับประทานยารักษาไทรอยด์เป็นพิษหรือยาทดแทนฮอร์โมนไทรอยด์ในขนาดที่มากเกินไป ทั้งจากการสั่งยาผิดขนาดหรือการไม่ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์
• การได้รับไอโอดีนมากเกินไป - จากการรับประทานอาหารเสริมที่มีไอโอดีนสูง ยาบางชนิด หรือสารทึบรังสีที่ใช้ในการถ่ายภาพรังสี ซึ่งอาจกระตุ้นให้ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป
• ปัจจัยทางพันธุกรรมและครอบครัว - มีประวัติครอบครัวเป็นโรคต่อมไทรอยด์ โดยเฉพาะโรคเกรฟส์ ทำให้เสี่ยงต่อการป่วยเป็นไทรอยด์มากขึ้น
• ปัจจัยด้านเพศและอายุ - ผู้หญิงมีความเสี่ยงสูงกว่าผู้ชายประมาณ 5-10 เท่า โดยเฉพาะช่วงวัยเจริญพันธุ์ การตั้งครรภ์ และหลังคลอด
• ความเครียดทางร่างกายและจิตใจ - ความเครียดรุนแรงหรือต่อเนื่องเป็นเวลานาน การผ่าตัดใหญ่ การติดเชื้อรุนแรง อาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดภาวะไทรอยด์สูงได้

ไทรอยด์เป็นพิษ การรักษามีวิธีใดบ้าง

การรักษาไทรอยด์เป็นพิษในปัจจุบันมีความก้าวหน้าและมีประสิทธิภาพสูง โดยแพทย์จะเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมกับแต่ละคนตามสาเหตุ ความรุนแรงของอาการ อายุ และสภาพสุขภาพโดยรวม 

วิธีการรักษาโรคไทรอยด์เป็นพิษ มีดังนี้

• การรักษาด้วยยาต้านไทรอยด์ (Antithyroid Drugs) - เป็นการรักษาขั้นแรกที่นิยมใช้มากที่สุด ยาเช่น Methimazole และ Propylthiouracil จะช่วยลดการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ ต้องรับประทานต่อเนื่อง 12-18 เดือน และต้องตรวจเลือดติดตามเป็นระยะ
• การรักษาด้วยไอโอดีนกัมมันตรังสี (Radioactive Iodine) - เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อยา หรือมีอาการกำเริบซ้ำ ไอโอดีนกัมมันตรังสีจะเข้าไปทำลายเซลล์ต่อมไทรอยด์ที่ทำงานมากเกินไป วิธีนี้มีประสิทธิภาพสูงแต่อาจทำให้ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไปในภายหลัง
• การผ่าตัดเอาต่อมไทรอยด์ออก (Thyroidectomy) - พิจารณาใช้เมื่อมีก้อนเนื้องอกขนาดใหญ่ ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยวิธีอื่น หรือมีความเสี่ยงต่อมะเร็ง การผ่าตัดอาจเป็นการเอาทั้งหมดหรือบางส่วนของต่อมไทรอยด์
• การรักษาอาการเฉพาะหน้า (Symptomatic Treatment) - ใช้ยา Beta-blockers เช่นPropranolol เพื่อลดอาการหัวใจเต้นเร็ว ลดการสั่น และบรรเทาความวิตกกังวล ยาเหล่านี้ช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายขึ้นระหว่างรอให้การรักษาหลักออกฤทธิ์
• การรักษาแบบผสมผสาน (Combination Therapy) - ในบางกรณีอาจต้องใช้การรักษาหลายวิธีร่วมกัน เช่น ยาต้านไทรอยด์ร่วมกับ Beta-blockers หรือการรักษาด้วยยาก่อนการผ่าตัดเพื่อลดความเสี่ยงจากการผ่าตัด

ไทรอยด์เป็นพิษ ต้องรีบรักษา

ไทรอยด์เป็นพิษเป็นภาวะที่มีความสำคัญและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยอย่างมาก หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมและทันท่วงที อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายได้ อย่างไรก็ตาม ด้วยความก้าวหน้าทางการแพทย์ในปัจจุบัน การรักษาไทรอยด์เป็นพิษมีประสิทธิภาพสูงและสามารถควบคุมอาการได้ดี หากผู้ป่วยให้ความร่วมมือในการรักษาและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์