นครวัดจำลอง

นครวัดนครธมโด่งดังมากในเขมร แต่ที่วัดพระแก้วมีนครวัดจำลอง ที่มาที่ไปเป็นอย่างไรกัน

ว่ากันว่าในสมัยรัชกาลที่ 4 ขณะนั้นเมืองเสียมราฐอยู่ในการปกครองไทย แต่ทว่ามีกลิ่นทะแม่ง ๆ ด้วยต่างชาติทั้งอังกฤษฝรั่งเศสหวังมาฮุบแผ่นดินแถบเอเซียอาคเนย์ทั้งหมด ให้บังเอิญไทยอยู่ตรงกลางเลยให้เป็นดินแดนกันชน

ถึงกระนั้นฝั่งฝรั่งเศสที่ยึดเขมรยังบังอาจมาฮุบบางส่วนไปในรัชกาลต่อมา

คำว่าเสียมราฐมาจากคำว่าสยามราบ แปลว่า ตอนนั้นไทยแพ้ เลยต้องอพยพหนีกลับไทยมายังปราจีนบุรี

เจ้าเมืองเสียมราฐในขณะนั้น คือ เจ้าพระยาอภัยวงศ์ ปัจจุบันบ้านพักของท่านที่ปราจีนบุรีเป็นโรงพยาบาลอภัยบูเบศร์ ต้นกำเนิดตำรับยาแผนไทยที่รู้จักกันดีในสมัยนี้

ปัจจุบันนครวัดที่เขมรกลายเป็นมรดกโลกไปซะแล้ว แสดงว่าตอนนั้น รัชกาลที่ 4 ทรงเล็งเห็นว่า สมบัติของชาติอาจตกไปเป็นของชาติอื่น จึงมีพระประสงค์ให้ขนย้ายนครวัดกลับมายังไทย

มันใหญ่โตเสียขนาดนั้น ขุนนางจึงเสนอว่า น่าจะเกินกำลัง ถ้าตอนนั้นทำได้ ป่านฉะนี้ ไทยคงได้ครอบครองนครวัด เป็นมรดกโลก

เรื่องที่เล่ามานี่มีเค้ารางความจริง จากพระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) ตอนแรกได้ให้พระสุพรรณพิศาล ขุนชาติวิชาไปสำรวจ แต่ได้รับรายงานว่า มีแต่ปราสาทใหญ่ๆ ทั้งนั้น จะรื้อเอาเข้ามาเห็นจะไม่ได้ แต่ มีปราสาทไผทตาพรหม อยู่ ๒ หลัง

อ้าว เมื่อไม่ได้จะทำอย่างไรดี บางคนเสนอว่า เอาปราสาทไผทตาพรหมที่เมืองเสียมราฐน่าจะดีกว่า สูงแค่ 6 วา ได้ส่งคน 4 ผลัด ๆ ละ 500 คน ตั้งพลีกรรมบวงสรวง ได้ลงมือรื้อปราสาท พ.ศ. 2410

อุปสรรคโผล่มาทันที มีกลุ่มเขมรรักชาติ 300 คนมาดักซุ่มโจมตี ขัดขวางแลฆ่าขุนนางที่ควบคุมงานตาย พระสุพรรณพิศาล พระวัง บุตรพระสุพรรณพิศาล ส่วนพระมหาดไทย พระยกกระบัตรบาดเจ็บ ส่วนไพร่ไม่ได้ทำร้าย

เมื่อรัชกาลที่ 4 ทรงทราบ ได้รับสั่งให้พระยาอภัยภูเบศร์ และพระยาอานุภาพไตรภพ รื้อปราสาทคนละหลังเข้ามาให้จงได้ พร้อมทั้งสืบหาผู้ร้ายรายนี้ให้ได้ด้วย

เหล่าบรรดาเสนาบดีได้เข้าชื่อ ทำเรื่องกราบบังคมทูลว่า ปราสาทหินที่เมืองเขมรนั้น กษัตริย์แต่โบราณได้สร้างไว้ มีอายุเป็นร้อยเป็นพันปีมาแล้ว เพื่อจะให้เป็นเกียรติยศติดแผ่นดิน

หากไปรื้อ คนสมัยนี้คงไม่มีปัญญาจะยกหินก้อนใหญ่ขนาดนั้นได้ และจะสร้างใหม่ให้เหมือนเดิมคงยาก อีกทั้งจะเป็นการเสียพระเกียรติยศ ขอพระราชทานให้รับสั่งงดเสียดีกว่า แต่สำหรับผู้ร้ายนั้นให้สืบสวนเอาตัวให้จงได้

ด้วยเหตุนี้รัชกาลที่ 4 จึงให้สร้างนครวัดจำลองแล้วประดิษฐานที่วัดพระแก้วแทนของจริงที่ขนย้ายมาไม่ได้