เที่ยวหัวใจใหม่เมืองไทยยั่งยืน เรียนรู้ประวัติและความเป็นมาของงานถือศีลกินผักจ.ตรัง ตอนที่ 3
หลังจากย่าเทรกเรื่องความสวยความงานไปกันแล้ว เรากลับมาต่อทริบตรังกันค่ะ
ก้านจากที่ชาวบ้านเฉาะเอาใบอ่อนไปใช้งานแล้วทิ้งไว้ริมฝั่ง ทำให้เรารู้ว่าถึงชุมชนย่านซื่อ
วิถีชุมชนคนกับจาก
หมู่บ้านย่านซื่อ ชุมชนที่ผู้คนราว ๕๐ ครัวเรือนมีวิถีชีวิตผูกพันกับป่าจากมายาวนาน แทบทุกบ้าน
จะยกพื้นสูง ใต้ถุนบ้านเป็นจุดรวมของสมาชิกทุกวัย ตลอดทั้งวันมีกิจกรรมหมุนเวียนตั้งแต่การสับ
ยอดจาก ตัดใบจาก ลอกใบจาก บรรจุใบยาสูบลงห่อ ใครเหนื่อยก็นอนพักบนกองใบจากที่วางทับถม
อยู่ปีแล้วปีเล่า สืบทอดกิจการใต้ถุนเรือนจากรุ่นสู่อีกหลายรุ่น เพราแว่วๆว่าผลิตเท่าไรก็ไม่พอขาย
(ในภาพช่วงที่พวกเราไปกันเป็นช่วงที่ต้นย่านดาโอ๊ะกำลังผลิใบสีทองอยู่พอดี)
ก้านจากเก่าๆที่ทิ้งไว้ริมฝั่งผิวน้ำสะท้อนสีฟ้าของท้องฟ้า
วิถีชุมชนริมน้ำ
ลูกคือความรื่นรมย์แห่งชีวิตแม่ลูกที่ตำบลย่านซื่อ
คุณยายกำลังนั่งลอกใบจาก ย่าถ่ายได้รูปเดียวโดยเลนส์ซูม จากนั้นคุณยายก็ลุกหนี
ไม่ให้ถ่ายอีก บ่นกระปอดกระแปดว่ามาถ่ายทำไมบ่อยๆไม่เห็นบอกเลยว่าจะเอารูป
ไปทำอะไร โถๆ... คุณยายขาก็เอารูปไปโปรโมทชุมชนย่านซื่อไงเจ้าคะ
รูปคุณยายสวยดีขอเอาลงหน่อยนะ
ใบจากทำอะไรได้หลายอย่างกว่าที่คิด ตามไปชมกันเลยค่ะ
ส่วนคุณลุงคนนี้ยิ้มหวานต้อนรับคณะเราและลงมาทำงานต่ออย่างแคล่วคล่อง
ส่วนพวกเราก็ทำหน้าที่ถ่ายทอดการทำงานของคุณลุงอย่างตั้งใจ
ก้านจากที่มีใบอ่อน นำมาเฉาะ แล้วก็ดึงออก
อีกมีอหนึ่งเฉาะ อีกมือหนึ่งดึง แป๊ปเดียวก็ได้ใบจากอ่อนเต็มกำมือ
ตากปลา วิถึชีวิตแบบพอเพียง
มาเข้าเรื่องชุมชนชาวย่านซื่อต่อ
คุณยายลอกใบจากอ่อนเพื่อที่จะนำไปแปรรูปทำเป็นใบมวนยาสูบ
สองแรงแข็งขัน
เหมียวแถวนั้นตัวนี้ถูกหนูหนุ่ยจับแต่งองค์ทรงเครื่องด้วยสายมัดจาก คงตี้ต่าง
ว่าเป็นสายสะพายนางงาม หรือไม่ก็แกล้งแมวเล่น มาเฉลยเลยตอนนั้นคิดอะไรอยู่
แคนดิทคุณป้าขนมัดจาก
อีกหนึ่งคุณป้าในชุมชนย่านซื่อ
ยอดจากอ่อนที่ตัดใบเอาปเข้ากระบวนการทำใบจากจนถึงใบมวนยาสูบ ส่วน
ปลายยอดที่เหลืออยู่นำมาใช้ทำภาชนะไว้ตักน้ำบ่อ วิดน้ำเรือ ฯลฯ เรียกว่าติหมา
อาจจะใช้ได้ไม่นานนัก แต่เมื่อชำรุดแล้วก็ทิ้งให้เปื่อยย่อยสลาย ไม่มีมลพิษย้อนกลับคืน
ขั้นตอนการทำหรือที่เรียกว่า ขอดติหมาจาก คือนำปลายยอดจากอ่อนมาตัดเป็นใบ ๆ
สับปลายออกให้เหลือความยาวเสมอกัน นำไปผึ่งแดดสักครู่ใหญ่ๆ ให้อ่อนตัว
หลังจากนั้นนำแต่ละใบมาพับ
ทบตามแนวก้าน แล้วสอดตามรอยทบสลับโคนปลาย เพื่อให้มีความแข็งสม่ำเสมอ
เมื่อได้เป็นแผ่นใหญ่พอสมควร ก็รวบปลายทั้งสองด้านเป็นขั้ว จับโค้งเขาหากัน
แบ่งครึ่งแต่ละขั้ว สอดไขว้สับหว่างกัน
ผูกให้แน่นไว้เป็นที่จับหรือผูกเชือกตักน้ำต่อไป เท่านี้ก็ได้ติหมารูปขอดโค้งสวยงามน่าใช้
ขั้นตอนที่ 2
ขั้นตอนที่ 3
จับโค้งแบบนี้
แบ่งครึ่งแต่ละขั้ว สอดไขว้สับหว่างกัน
ผูกให้แน่นไว้เป็นที่จับหรือผูกเชือกตักน้ำต่อไป
เท่านี้ก็เสร็จแล้ว เสียดายย่าไปถ่ายไม่ทันขั้นตอนแรก คือเรียงใบจากซ้อนสลับกัน
ติหมาแห้งสำหรับจำหน่ายส่วนของสดมีคนจองแล้ว น่าทึ่งตรงที่เอาใบจากมาเรียงซ้อนกัน ดัดเป็นรูปทรง
ทำเสร็จแล้วใช้ตักน้ำได้โดยไม่รั่ว ฝีมือจริงๆ
หนูหนุ่ยเหมามาพวงใหญ่พวงหนึ่ง รู้สึกจะใบละ 20 บาท บอกกับย่าว่าเอาไปเป็นพร๊อบแต่บ้านเป็น
แจกันเก๋ๆได้เลย คิดเหมือนกันจ๊ะหนูหนุ่ย ไอเดียบรรเจิดจริงๆ
โมบายของคุณลุงทำจากจุกน้ำ,ฝาเบียร์หลากสีแจ่มไหมหล่ะ
ว่าแล้วก็ให้ลุงเป็นpresenterของดีพื้นบ้านซะเลย
บ้านโบบายของคุณลุง ใครจะลอกไอเดียไปใช้คุณลุงคงไม่ว่าอะไร หน้าตาคุณลุงใจดี้ใจดี
แล้วเราก็เข้าไปชมบ้านด้านในกันต่อ ใบจากเยอะแยะมากมายจริงๆ
เส้นสายจากอ่อนเหมือนม่านไหมทองคำ
ทำกันเป็นลั่นเป็นสันทุกครัวเรือนจริงๆ
หนูอุ้มได้มุมถ่ายพรอตเทรดเก๋ๆอีกแล้ว
และแล้วเราก็ลาคุณป้าผู้สาธิตวิธีทำติหมา ขอบคุณคุณป้าเป็นอย่างยิ่งค่ะ
ภาพนี้จะเห็นว่าแสงมันโอเว่อร์ปรับกล้องไม่ได้เนื่องจากเลนส์มีปัญหาหนัก