ประมงชายฝั่งจับกุ้งเคย
เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ย่าไปบ้านพักที่ระยอง
นำกล้องติดตัวไปด้วยได้ภาพชุดนี้นำมาให้ชมกันเล่น
เคยเห็นเขาจับกุ้งเคยกันไหมคะ
ภาพไม่เรียงนะคะ ต้องขออภัย
รูปนี้จับขึ้นมาแล้วค่ะ เห็นกองอยู่ตรงกลางไหมคะ
นั่นแหละค่ะกุ้งเคย
เที่ยวนี้ได้เยอะทีเดียว วิ่งไปเอาถังมาใส่ดีกว่า
มีปลากระเบนติดมาด้วยค่ะ ชาวประมงกำลังจะเอาโยนคืนทะเล
เขี่ยกุ้งออกให้หมดก่อน
สองแรงแข็งขัน
ทบอวนตาถี่ด้วยความชำนาญ
เตรียมอวนสำหรับอีกรอบ
เริ่มงานกันตั้งแต่เช้าตรู่
กุ้งเคยที่ลากอวนมาได้
เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม สองคนต่อหนึ่งงาน
กระเบนตัวที่ติดร่างแหมาด้วย ก่อนคืนสู่ทะเลย่าขอถ่ายรูปสักหน่อย
หนุ่มคนนี้สนใจมากนั่งลงพิจารณาดูอย่างสนใจ
ได้กุ้งมาแล้ว ก็นำกระชอนมาตัก เพื่อนำไปล้างน้ำให้สะอาด
จุ่มล้างทำความสะอาดสัก3-4 ที
คลีอวนเตรียมลากอีกครั้ง
เมื่อล้างเสร็จแล้วก็นำไปใส่ถังรวมกันไว้
เจ้านี้ลงเพียงครั้งเดียวได้มาเยอะทีเดียว
ล้างน้ำแล้วจะสวยใสแบบนี้
ลุงคนนี้ สะพายอวน ดูแล้วเท่ห์เหมือนขุนศึกออกรบเชียว อิอิ
ปลาดาบติดมากับกุ้งเคยด้วย
สุขใจวันนี้กุ้งเคยเยอะมาก
....
กุ้ยเคย ขอบคุณภาพจากอินเตอร์เนท
ขออภัย ที่ไม่มีภาพ ช่วงลงอวน การจับชาวประมงจะถืออวนกันคนละข้าง
แล้วเดินผ่านน้ำ กุ้งที่ว่ายอยู่จะปะทะกับหน้าขาทำให้เขาทราบว่ากุ้งมีอยู่
ตรงไหน
ทำภาพมาเพิ่มอีกสองภาพค่ะ
สองคนชุดดำ กำลังจะลงอวนอีกรอบ ส่วนทางซ้ายมือ
กำลังได้แจ๊คพอด ครั้งเดียวกองโตเชียว
ท่ามกลางเสียงฮือฮาจากผู้เฝ้าดู(ชาวบ้านริมหาด และคนกรุงเทพที่มาเล่นน้ำ)
คู่นี้ลงอวนครั้งเดียวพอเลยทีเดียวรีบนำขึ้นฝั่ง เพราะมีคนคอยรับซื้อ
อยู่แล้ว
โอ้วหนักไม่เบาเลยนะ
ย่าขอเอาบทความเกี่ยวกับกุ้งเคยมาลงไว้ด้วย
เห็นว่าน่าสนใจดี
---------
กุ้งเคย - ที่มาของกะปิรสเลิศ
กุ้งเคยเป็นสัตว์เศรษฐกิจซึ่งได้จากธรรมชาติ ให้คุณค่าทางโภชนาการ
สูง มีประโยชน์ต่อ ร่างกายมนุษย์ คนไทยใช้กุ้งเคย ทำกะปิหรือกุ้งแห้ง
มาช้านานแล้ว
กุ้งเคยจัดเป็นครัสเตเชียนขนาดเล็ก รูปร่างคล้ายกุ้ง แต่ตัวเล็กกว่า และ
ไม่มีกรีแหลมๆที่บริเวณหัว เหมือนกุ้ง ตัวสีขาวใส มีตาสีดำ มีขนาดยาว
ประมาณ 1.5 เซนติเมตร มีเปลือกบางและนิ่ม
อาศัยอยู่ตามบริเวณรากไม้ตามป่าชายเลน เช่น ต้น โกงกาง แสม ลำพู
ชาวบ้านมักจะออกช้อน ตัวเคยกันในเวลาเช้า ช้อนกันได้ทุกวัน เพราะมี
อยู่มากทุกฤดูกาล จะดำรงชีวิตอยู่ใกล้ผิวทะเลโดยไม่จมลงไป ซึ่งอาจ
จะอยู่ในน้ำลึกประมาณหน้าแข้งถึงระดับหน้าอก
ในแถบขั้วโลกใต้จะเป็นแพลงก์ตอน ที่มีขนาดใหญ่ มันจะเป็นอาหาร
ที่สำคัญ ของปลาวาฬ ส่วนในอ่าวไทย เป็นแพลงก์ตอนที่มีขนาดเล็ก
อยู่ตามชายฝั่ง ในนากุ้งและบ่อปลา ลักษณะที่สำคัญคือ ในตัวเมียจะ
มีถุงไข่ ติดอยู่กับท้องตั้งแต่เกิด จึงมีชื่อเรียกว่า กุ้งโอปอสซั่ม
(opossum shrimp)
ชนิดของกุ้งเคยที่ใช้ทำกะปิ
กุ้งเคยที่ใช้ทำกะปิ มี ๒ ชนิด คือ เคยละเอียด กับเคยหยาบ ต่างกัน
ตรงขนาดเล็กใหญ่กว่ากัน เคย ละเอียดมีลักษณะนุ่มและตัวเล็กกว่า
สำหรับสกุลทางวิทยาศาสตร์ของตัวกุ้งเคยที่ใช้ทำกะปิ มีอยู่ 5 สกุลคือ
สกุล Acetes. (Order Decapoda; Family Sergestidae)
เคยในสกุล Acetes มีชื่อเรียกต่างๆ กัน ตามขนาดของลำตัว ตามสี
ของอวัยวะต่างๆ ที่มองเห็นและตามลักษณะของการรวมกันอยู่ เช่น
ถ้าเรียกตามขนาดของลำตัว หากลำตัวมีขนาดใหญ่จะเรียก
เคยโกร่ง เคยหยาบ เคยใหญ่ ถ้าเรียกตามสีเช่น สีของหนวดจะเรียก
เคยสายไหม ซึ่งนิยมเรียกทางภาคใต้ สีของลำตัวเรียก เคยดอกเลา
สีของหางเรียก เคยหางแดง ส่วนการเรียกตามลักษณะของการรวม
กันอยู่เรียก เคยฝูง เคยประดา เคยในสกุลนี้มีขนาดใหญ่ ขนาดที่
พบคือ 7.0-32.9 มม. พบชุกชุมตามชายทะเลที่มีหาดเป็นทราย
เคยในสกุลนี้มีลักษณะแตกต่างจากกุ้งทั่วๆ ไปคือ กรีสั้น เกือบจะ
มองไม่เห็น ส่วนเป็นกรีส่วนหัวแคบ ขาเดินและขาว่ายน้ำยาว ขาเดิน
มีเพียง 3 คู่และมองเห็นก้ามหนีบไม่ชัดเจนเหมือนกุ้ง ส่วนปลายของ
ขาเดิน ถ้ามองด้วยกล้องจุลทัศน์จะเห็นมีลักษณะคล้ายปากคีบ
ขนาดเล็ก ปล้องท้องอันสุดท้ายจะแบนมากกว่ากุ้งทั่วๆ ไป โคน
หางจะมีจุดสีชมพูปนแดง เคยในสกุลนี้นอกจากจะใช้ทำกะปิ
แล้วยังใช้ทำเป็นกุ้งแห้งได้อีกด้วย
สกุล Lucifer. (Order Decapoda; Family Sergestidae)
เคยในสกุล Lucifer ได้แก่ เคยน้ำข้าว เคยเส้นด้าย เคยสำลี เคยนุ่น
เคยในสกุลนี้ลำตัวเล็กยาว และแบนข้าง ส่วนที่เป็นหัวยาวมาก
ซึ่งเป็นจุดเด่นของเคยในสกุลนี้ ขนาดที่พบยาวสูงสุดประมาณ 8.0
มม. สามารถพบได้ตามชายทะเลที่มีพื้นที่เป็นทรายหรือโคลน จาก
การจำแนกชนิดพบว่า มีเพียงชนิดเดียว คือ Lucifer hanseni Nobili
โดยทั่วไปไม่ค่อยนิยมทำกะปิ เพราะลำตัวมีเนื้อน้อย เมื่อนำมาทำ
กะปิ ก็จะได้น้ำหนักน้อย พบในท้องที่จังหวัดฉะเชิงเทรา และสมุทรสาคร
สกุล Mesopodopsis (Order Mysidacea; Family Mysidae)
เคยในสกุล Mesopodopsis ได้แก่ เคยตาดำ เคยละเอียด เคยตาดำ
หวาน เคยคายไม้ไผ่ ลักษณะของเคยในสกุลนี้คือ ขาตรง บริเวณส่วน
อกยาว ขาตรงบริเวณปล้องท้อง มีขนาดเล็กมองเกือบไม่เห็น ยกเว้น
เพศผู้ขาคู่ที่ 4 จะยาว ปล้องของลำตัวยาวเกือบเท่ากัน ตรงโคนแพน
หางอันในมีลักษณะคล้ายฟองอากาศ เคยชนิดนี้พบในบริเวณน้ำกร่อย
ที่มีพื้นเป็นเลน ซึ่งพบเพียงชนิดเดียวคือ Mesopodopsis orientalis
ลักษณะของเคยชนิดนี้คือ นัยน์ตาชี้ไปข้างหน้า ก้านตาเรียงจากปลายมา
ทางโคน ด้านล่างของปล้องท้องปล้องที่ 1-5 จะมีขีดสีดำเป็นทางยาว และ
ตรงด้านล่างของโคนแพนหางจะจุดสีดำข้างลำตัว 1 จุด ตรงด้านข้างของ
หางจะมีหนามอยู่ 4 คู่ ส่วนปลายหางแคบ และมีหนามเล็กๆ ล้อมรอบ
โดยทั่วไปพบเพศเมียมีถุงไข่อยู่ตลอดเวลา และมีปริมาณมากกว่าเพศผู้
ขนาดที่พบเพศผู้มีความยาวประมาณ 6.0-11.9 มม. เพศเมีย 6.0- 12.9 มม
พบในท้องที่จังหวัด จันทบุรี ชลบุรี ฉะเชิงเทรา สมุทรปราการ
สมุทรสงคราม เพชรบุรี และสุราษฏร์ธานี
สกุล Acanthomysis (Order Mysidae; Family Mysidae)
เคยในสกุล Acanthomysis ได้แก่ เคยหน้าสนิม เคยขี้เท่า เคยตาดำเล็ก
พบเพียงชนิดเดียวคือ Acanthomysis hodgarti W.M.Tattersal ลักษณะ
ของเคยชนิดนี้คือ ปลายของแพนหนวดมนกลม ด้านล่างของปล้องท้องจะ
มีจุดสีดำกลมทุกปล้อง หางเรียวยาว ด้านข้างมีหนาม 28 คู่ ส่วนปลายจะมี
หนามยาว 2 คู่ ขนาดที่พบ เพศผู้ และเพศเมียมีความยาวอยู่ระหว่าง 5.0-9.9
มม. พบในท้องที่จังหวัด ชลบุรี ฉะเชิงเทรา เพชรบุรี
สกุล Rhopalophthalmus (Order Mysidacea; Family Mysidae)
เคยในสกุล Rhopalophthalmus เป็นเคยตาดำที่มีขนาดใหญ่ พบปะปนอยู่กับ
เคยตาดำเล็ก เพศผู้มีขนาด 9.0- 10.9 มม. เพศเมีย 9.0- 14.9 มม. พบเพียง
จังหวัดสุราษฏร์ธานีเพียงแห่งเดียว และพบเพียงชนิดเดียวเท่านั้น มีลักษณะ
คือนัยน์ตาและก้านตา จะมีขนาดใหญ่กว่าเคยตาดำชนิดอื่นๆ ด้านล่างของ
ปล้องท้องจะไม่มีจุดสี และขาที่ปล้องท้องจะยาวกว่าเคยตาดำอื่นๆ ขาเรียวยาว
ด้านข้างมีหนาม 14 คู่ ส่วนปลายมีหนามยาว 2 คู่ และมีขนเล็ก ๆล้อมรอบ
หางมีจุดสีแดง 2 จุด อยู่ตรงใกล้ๆ กับส่วนบนและส่วนปลายหาง ซึ่งมองเห็น
ได้ชัดเจน
สุจิตรา จันทร์เมือง
สงวนลิขสิทธิ์ 2547 ศูนย์เครือข่ายความรู้วัฒนธรรม : BUU Knowledge Center
of Culture สถาบันศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยบูรพา
169 ถนนลงหาดบางแสน ตำบลแสนสุข อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี 20131
โทรศัพท์ 0 3874 5900 ต่อ 4609-4612
t โทรสาร 0 3874 5807
//www.siamculture.org
paipan40@yahoo.com
//www.nectec.or.th/courseware/siamculture/knowledge/sme001.htmlอาชีพประมงชายฝั่งและจับกุ้งเคยเพื่อนำมาผลิตเป็นกะปิอาหารยอดนิยม
ดูผลงานของย่าชิ้นแรกที่นี่ดูผลงานของย่าชิ้นที่สองที่นี่