เลือดกำเดาไหลเป็นอาการที่หลายคนเคยเจอ จู่ ๆ เลือดก็ไหลออกจากจมูกโดยไม่รู้สาเหตุ บางครั้งไหลเพียงนิดเดียวก็หยุด แต่บางครั้งกลับหยุดยากจนน่าตกใจ แม้จะดูไม่อันตราย แต่หากเกิดซ้ำบ่อยหรือไหลไม่หยุด อาจเป็นสัญญาณของปัญหาสุขภาพบางอย่างได้

เลือดกำเดาไหลคืออะไร?

เลือดกำเดาไหล (Epistaxis) คือ ภาวะที่มีเลือดไหลออกจากโพรงจมูก มักเกิดจากเส้นเลือดฝอยในเยื่อบุจมูกด้านหน้าแตก ซึ่งเป็นบริเวณที่เส้นเลือดบอบบางและอยู่ตื้น เมื่อถูกกระตุ้นจากอากาศแห้ง แรงกระแทก หรือการระคายเคือง ก็อาจทำให้เลือดไหลได้

สาเหตุหลักของเลือดกำเดาไหล

• อากาศแห้ง หรือเยื่อบุจมูกแตก
  ความร้อนจากแอร์ ฝุ่น หรืออากาศแห้งทำให้จมูกแห้งและเลือดออกง่าย

• ความดันโลหิตสูง
  โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ เส้นเลือดเปราะแตกง่าย หากความดันสูงจัดอาจทำให้เลือดหยุดยาก

• ภูมิแพ้ ไซนัสอักเสบ หรือยาพ่นจมูก
  จามแรง สั่งน้ำมูกบ่อย หรือใช้ยาพ่นจมูกต่อเนื่องอาจทำให้เส้นเลือดในจมูกบาดเจ็บ

• อุบัติเหตุหรือกระแทกจมูก
  เช่น การเกาจมูก แคะจมูก หรือหลังการทำหัตถการ (เช่น ผ่าตัด ร้อยไหม)

• ผลข้างเคียงจากยา
  เช่น ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (aspirin, warfarin) หรือยาสเตียรอยด์ชนิดพ่น

ทำไมบางครั้งเลือดกำเดาไหลไม่หยุด?

โดยปกติเลือดจะหยุดเองภายใน 5–15 นาที แต่ถ้าไหลไม่หยุด อาจมีสาเหตุดังนี้:

• มีภาวะเลือดออกง่าย เช่น เกล็ดเลือดต่ำ หรือโรคฮีโมฟีเลีย

• ใช้ยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด

• เส้นเลือดเสียหายลึกหรือรุนแรง

• ความดันโลหิตสูงจัดในช่วงที่เลือดออก

สัญญาณที่ควรรีบพบแพทย์

• เลือดไหลต่อเนื่องเกิน 20 นาที

• เลือดไหลแรงหรือมีลิ่มเลือดจำนวนมาก

• วิงเวียน หน้ามืด ซีด

• เลือดกำเดาไหลทุกวัน หรือหลังตื่นนอนบ่อยครั้ง

วิธีหยุดเลือดกำเดาไหลเบื้องต้น

1. นั่งตัวตรง และ โน้มตัวไปข้างหน้าเล็กน้อย เพื่อป้องกันการสำลัก

2. ใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้ บีบจมูกบริเวณสันกลาง ค้างไว้ 5–10 นาที

3. หายใจทางปาก และหลีกเลี่ยงการพูดหรือกลืนน้ำลาย

4. หากยังไม่หยุด ประคบเย็น บริเวณจมูกหรือหน้าผาก