1. Exploring Past Tense in the Present Time

‘อยู่ท่ามกลางเมืองเก่า เราไม่ได้ทวนอดีตของบ้านเมืองเท่านั้น แต่ยังทวนอดีตของตนเองด้วย’

ช่องก่อนสงกรานต์ ฉันไปทำงานที่อ.กงไกรลาส เป็นชุมชนเล็กๆริมน้ำยมอยู่ห่างจากตัวเมืองพิษณุโลกและสุโขทัยอย่างละ 30 กม เท่ากัน

ทริปนี้ฉันทำสถิติขับจากกทม.มาพิษณุโลกด้วยเวลา 4 ชม เพื่อให้ทันภารกิจ สำหรับคนอื่นเวลาเท่านี้อาจไม่แปลก แต่สำหรับฉันซึ่งไม่ชินเส้นทางแถมสะบักสะบอมกับประชุมมาตลอดเช้า นับเป็นการขับรถทางไกลที่สนุก เหนื่อย และลุ้นมาก(อีกเดือนนึงนับจากนี้ได้แต่ลุ้นว่าไอ้ที่เหยียบฝุ่นตลบมาจะโดนใบสั่งจากพี่ตำรวจตามไปทักทายที่บ้านไหม)

หลังเสร็จงาน ฉันบ่ายหน้าไปเมืองสุโขทัยและตั้งใจจะพักสักคืนสองคืนที่นั่น เพราะลางานล่วงหน้ามาครึ่งเดือนแล้ว ภาษากฏหมายเขาคงว่าเป็นการลางานแบบไตร่ตรองไว้ก่อน ฉันเที่ยวคนเดียวจนชินแต่การมาเที่ยวโบราณสถานคนเดียว ทำใจไว้แล้วว่าจะได้สันโดษกับซากอิฐปูนชนิดหนำใจไม่ต้องพยายามปลีกวิเวกเป็นแน่

ฉันเคยมาเที่ยวสุโขทัยกับพ่อเมื่อยังเล็กมาก และหมายใจไว้เสมอว่าสักวันอยากกลับไปเที่ยวสุโขทัยอีก ฉันคิดเพียงว่าจะมาย้อนอดีตสมัยเด็ก แต่เมื่อได้มาถึงเมืองเก่าอีกครั้งเข้าจริงๆ… ฉันรู้สึกลึกๆว่านี่อาจไม่ใช่แค่ฉันเคยมา แต่ฉันเคยอยู่หรือผูกพันกับที่นี่มาก่อนด้วยซ้ำ…

2.The half face behind the wall  เสี้ยวพักตร์ในรอยจำ

Phra Atchana Buddha image at Sri Chum temple, Sukhothai , Thailand

‘เพียงเสี้ยวของศรัทธา ก็เพียงพอแล้วให้เราค้นหา และเติมเต็มด้วยการปฏิบัติ’

พระพุทธรูปองค์ใหญ่ เห็นเพียงเสี้ยวพระพักตร์จากกำแพงโบสถ์วัดศรีชุมเป็นหนึ่งในภาพจำสีจางวัยเด็กที่ตรึงใจฉันมาก เคยแหงนมองคอตั้งบ่ามองหน้าพระอจนะเนิ่นนาน จำได้กระทั่งคำถามแสนเปิ่นที่เคยถามพ่อเมื่อครั้งมาวัดศรีชุมครั้งแรกว่า ‘พ่อคะ เขาเอาพระเบ้อเร่อใส่เข้าไปในโบสถ์ได้ยังไง’

หลายสิบปีผ่านไป ฉันกลับมาอีกครั้งโดยตั้งใจมุ่งมาวัดศรีชุมเป็นที่แรกก่อนโดยไม่แวะที่อื่น บริเวณลานวัดมีกลุ่มเจ้าหน้าที่มาจัดเตรียมสถานที่งานสรงน้ำพระในวันสงกรานต์ที่จะถึง ทำให้บรรยากาศครึกครื้นไม่วังเวง แม้จะบ่ายคล้อยแล้วแต่พระอจนะในโบสถ์ยังงดงามไม่เปลี่ยน แดดบ่ายส่องกระทบฉาบปูนและมุมอิฐเป็นแสงเงาสวยงามเหมือนจิตรกรรมสามมิติ

จากทางเข้าถึงตัวโบสถ์ แต่ละก้าวที่เดินทำให้พระอจนะใกล้สายตาขึ้นเรื่อยๆ  ฉันได้ยินเสียงกลองเพลตีตึกตักเป็นจังหวะ หันไปหาต้นเสียงอยู่ชั่วอึดใจจึงได้รู้ว่าเสียงกลองนั้นมาจากอกซ้ายของตัวเอง

3.  Eternity  อกาลิโก

‘การเปลี่ยนแปลงของชีวิตผู้คนที่มากราบไหว้ ตัววัด กระทั่งพระพุทธรูปเองเกิดขึ้นตลอดเวลา แต่ความศักดิ์สิทธิ์ของพระอจนะจะยังคงอยู่ตลอดไป’

ที่หน้าโบสถ์ฉันพบชายคนหนึ่งกำลังคุมงานเตรียมกิจกรรมสรงน้ำพระ เขาแนะนำตัวว่าชื่อคเณศ อยู่มา เป็นคนตำบลเมืองเก่าและไม่เคยห่างจากวัดศรีชุมเลยตลอดชีวิตของเขา จำความได้ก็เห็นวัดมาตั้งแต่ปี 2496 วัดเคยถูกฟ้าผ่า ผนังโบสถ์ถล่มและบูรณะใหม่เมื่อปี 2535 เรียกได้ว่าอยู่ร่วมทุกเหตุการณ์ของวัดนี้ แต่ละวันมีผู้คนมากราบไหว้ขอพรด้วยความเคารพจากทุกสารทิศ ‘อยากได้อะไรขอท่านนะครับ – เขาว่า – ผมเห็นเรื่องอัศจรรย์มากมายที่วัดนี้ พระอจนะอายุกว่า700ปี คงได้ฟังคำขอของใครต่อใครเป็นล้านๆเรื่อง อย่างว่าครับ ชีวิตผู้คน วัด โบสถ์ หรือพระพุทธรูปเองเปลี่ยนแปลงตลอด แต่ความศักดิ์สิทธิ์ของพระอจนะจะยังคงอยู่ตลอดไป’

(คำพูดจริงจากคุณคเณศ คำต่อคำแบบไม่เติมแต่งใดๆ )