เฉิ่ม... , คุณ"สมบัติ" อาจไม่ "ดีพร้อม"แต่ก็ดีเพียงพอ

สมบัติ ดีพร้อม ชายหนุ่มผู้เคลื่อนตัวไปไม่พร้อมกับโลกที่หมุนอยู่รอบตัว ท่ามกลางเพลงและดนตรีป๊อบหรือสตริง เขายังอยู่นิ่งกับดนตรีของสุนทราภรณ์ ท่ามกลางคลื่นวิทยุ FM หลายหลากสถานี เขายังฟังอยู่กับคลื่น AM และละครวิทยุ ท่ามกลางสถานท่องเที่ยวบันเทิงเริงรมย์ในโลกแห่งแสงสี ความสุขของเขาคือเข้าไปนั่งดูผู้คนเต้นลีลาศกันในร้านอาหาร

ผู้คนรอบตัวต่างสื่อสารและพูดคุยกันถึงโทรศัพท์มือถือ แต่เขาไม่มีเพียงเพราะไม่รู้ว่าจะโทรศัพท์ไปหาใคร เขาเลือกจะกินอาหารมื้อเดิมร้านเดิม เพราะเขาไม่มั่นใจว่า ถ้าเปลี่ยนแปลงสถานที่ ความสุขที่เคยมีหรือทุกสิ่งในชีวิตมันจะเปลี่ยนไปด้วยหรือไม่ ชีวิตที่เดินไปข้างหน้าแต่ไม่มีป้ายบอกที่หมายว่าจะไปยังที่ใด สิ่งยึดเหนี่ยวสิ่งเดียวที่เขามี ที่เขาระบายความรู้สึก และเป็นเหมือนเพื่อนในยามยากของเขา คือ ดีเจ ธำมรงค์ แต่ ดีเจ ธำมรงค์ก็ยังไม่ใช่คนที่ทำให้โลกสมบัติต้องเปลี่ยนไป จนเมื่อสมบัติมาเจอกับนวล

นวล ทำให้เขาเริ่มที่เคลื่อนตัวไปกับโลกใบนี้ (เขาตัดสินใจลงทุนทำธุรกิจ, เขากินแมคโดนัลด์ ฯลฯ)

นวล ทำให้เขามีเป้าหมายชีวิต มีปลายทางที่จะเดินไปให้ถึง

นวล คือ ใครบางคนที่ทำให้สมบัติรู้ว่าชีวิตในวันถัดไปเขาจะอยู่ไปเพื่ออะไร ทำให้เขารู้ว่าตัวเองอยากที่จะทำอะไร มากไปกว่าชีวิตที่หมุนรอบตัวเองอยู่ที่เดิมตลอดเวลา และผมเชื่อว่าถ้าสมบัติมีโทรศัพท์มือถือ ในตอนนี้เขาก็รู้แล้วว่าเขาจะโทรศัพท์ไปหาใคร

สมบัติ และ นวล ต่างก็เป็นคนเหงาในเมืองใหญ่ กรุงเทพดูไม่ใช่สถานที่ๆของเขาทั้งสองคน แต่ในซอกเล็กๆของเมืองนี้ การที่ทั้งคู่ได้เจอกัน มันก็แปรเปลี่ยนโลกของทั้งสองคน

โลกของทั้งคู่มีอาชีพที่มีเป้าหมายคล้ายคลึงกัน นั่นคือ การพาลูกค้าไปให้ถึงที่หมาย แต่ทั้งคู่ต่างมีชีวิตที่เหมือนๆกัน คือ ทั้งคู่กลับไม่รู้ว่าเป้าหมายตัวเอง อยู่ณ.จุดใดบนโลกใบนี้

จนเมื่อทั้งสองคน ค้นพบโลกที่มีทั้งเขาและเธอยืนอยู่ร่วมกัน ทั้งคู่ก็รู้ว่าเป้าหมายในแต่ละวัน คืออะไร ทั้งคู่รู้ว่าในแต่ละวันรอคอยอะไร การมีบางสิ่งให้รอคอย ถึงจะต้องผิดหวัง มันก็ยังดีเสียกว่า ชีวิตที่ไม่มีอะไรให้รอคอยในวันถัดไป

...(ญ.) พี่คอย น้องคอย ต่างคน ต่างคอย แต่บุญเราน้อยหนักหนา
(ช.) คอยเจ้า เจ้าไม่มา เจ้าหนีหน้า แก้วตาหนีพี่ไป
(ญ.) รักพี่สุดที่อาวรณ์ รักจรจำไกล
(ช.) อย่าเลย อย่าไป พี่หวง ดวงใจ ขอให้พี่ได้เคียงครอง
(ญ.) พี่ปอง น้องปอง ห้องหอ น้องจะไปรอคู่ครอง หอห้อง
(ช.) พี่ปอง น้องปอง ต่างคน ต่างปอง แล้วพี่จะครองคู่เอย ...

....คุณเคยเป็นบ้างไหม ใช้ชีวิตเช้าออกไปทำงาน เย็นกลับมากินข้าว ค่ำก็นอน แต่ไร้ซึ่งเป้าหมายในชีวิต (Purpose) คุณเคยเป็นบ้างไหม มีบางสิ่งที่เป็นโลกของคุณ(เช่น บางสิ่งในโลกของสมบัติ คือ สุนทราภรณ์ ,ลีลาศ ,โบตั๋น ,คลื่นAM ฯลฯ) แต่สิ่งเหล่านั้นไม่ใช่โลกของของคนรอบตัวคุณ คุณอาจชอบหรือหลงใหลบางสิ่ง บางสิ่งที่มันกลับกลายเป็นเรื่องตลกของคนรอบตัว สุนทราภรณ์เป็นตัวอย่างที่ดี เพราะรอบที่ผมดูเป็นตัวอย่างที่ชัดว่า มันไม่ใช่แค่สิ่งแปลกปลอมในโลกของสมบัติ แต่มันแปลกปลอมในโลกของคนดูด้วย เพราะในโรงก็มีเสียงหัวเราะเหมือนกับประหลาดใจในครั้งแรกที่ได้ยิน

....สมบัติ ดีพร้อม เป็นเหมือนตัวแทนส่วนหนึ่งของมนุษย์ในสังคมอย่างเราๆ คุณย่อมมีโลกตัวเองที่หมุนไปไม่พร้อมคนอื่น คุณย่อมมีความดี มีสิ่งที่ศรัทธาต่างจากคนอื่น คุณเองก็เคยมีความโกรธความรุนแรงที่อยากระบายออกมา คุณเองก็เคยมีความโลภความอยากได้ในสิ่งรอบตัว

สมบัติยอมเคลื่อนไหวไปกับโลกและมีเป้าหมายเพราะความรัก และ สมบัติสูญสลายความศรัทธากับความดีเพราะความโกรธและผิดหวัง

แต่อย่างน้อย สมบัติยังรู้จักตัวเองและมีโลกของตัวเอง สมบัติยังสามารถหาเป้าหมายในการใช้ชีวิตอยู่ แล้วคุณเองเคยรู้ตัวเองบ้างหรือยังว่า โลกของคุณจะเคลื่อนไหวไปอย่างไร จะเคลื่อนไปพร้อมกับโลกที่หมุนอยู่รอบตัวคุณ หรือ อยู่นิ่งไม่ไหวติง

คุณเคยหวนกลับมามองชีวิตบ้างหรือยัง ว่าเป้าหมายปลายทาง (Purpose) ในชีวิตคุณ นอกจากทำงานหาเงินไปในแต่ละวันคืออะไร?

...สังคมของเรามีความโหดร้ายอยู่เสมอ ตราบเท่าที่เราได้รู้เห็นเราก็จะพบมัน แต่หากเราไม่เห็นความเลวร้าย ก็ไม่ได้หมายความว่ามันไม่มี

สิ่งที่สวยงามหรือเลิศเลอที่เราเจอเพียงครั้งเดียวมันยังคงสวยงามอย่างนั้นตลอดไป แต่ไม่ได้หมายความว่ามันจะดีเช่นนั้นจีรังยั่งยืน เช่น ลุงเอื้อยังคงเป็นคนดีของสมบัติตลอดไปถ้าเพียงเขาเจอกันแค่ครั้งเดียว ดีเจธำมรงค์ยังคงเป็นใครบางคนที่สมบัติผูกพันและมั่นคงไปตลอด ถ้าเพียงเขาไม่พยายามไปเจอตัวจริง

...หนังไม่ได้บอกให้เราต้องหลอกตัวเองว่าโลกใบนี้สวยงาม แต่หนังเผยแง่มุมให้เห็นว่าอย่ายึดติดกับความงามของโลกที่เราเห็น แม้แต่ความดีที่เราเชื่อมั่นมันก็สั่นคลอนได้เสมอ เมื่อมันเข้ามาอยู่ในใจของคนซึ่งมันแปรปรวนได้ตลอดเวลา ดังคำพูดที่ว่า"ความดีนั้นยังคงทน ตราบที่ใจคนไม่อ่อนแอ”

...หนังพยายามแสดงความจริงของสังคมเราแต่ด้วยวิธีการเสียดสี ความเหนือจริง (Surreal) มากกว่าใช้ความสมจริง(Reality)

ตั้งแต่ชื่ออย่าง “สมบัติ ดีพร้อม”, “เอื้อ อาทร” ที่ทั้งให้และขอคืนทบต้นทบดอก , “Future Perfect” ที่ไม่ได้ perfect สมชื่อ , ละครวิทยุที่เสมือนกับการหลุดออกไปสู่โลกจินตนาการ (escape fantasy) ของสมบัติ, คนแก่ใจดีพร่ำบอกให้ทำดีกลายเป็นไซบอร์กเฒ่าใจบาป, ฉากที่เป็นส่วนจินตนาการทั้งหลายของสมบัติ, ความบังเอิญในตอนท้ายสุด ฯลฯ

...หนังเล่าเรื่องหลายส่วนที่ผมมองว่า พยายามถ่ายทอดสิ่งที่เป็นนามธรรมออกมาให้เป็นภาพบนจอ ทั้งพยายามยั่วล้อเปรียบเทียบความจริงในเชิงอุดมคติ (ทำดีได้ดี) กับ ความจริงแท้ที่เกิดขึ้นได้ในชีวิต (ทำดีแต่กลับโดนดี)ไปพร้อมๆกัน

ทำให้ผมหวนไปคิดถึงหนังไทยอีกเรื่องที่คล้ายคลึงกันอย่างหมานคร ในแง่ที่ว่า ตัวหนังพยายามสื่อทั้งเรื่องสังคมและความรักของตัวละครไปพร้อมๆกัน โดยใช้ความเหนือจริงมาเล่าเรื่องราวที่ค่อนข้างมีความเป็นนามธรรมอยู่สูง (เช่น ความดี ความศรัทธา ความรัก ฯลฯ) จะต่างก็ตรงที่ เฉิ่มเล่าเรื่องโดยขยับเข้าใกล้โลกของความจริง (reality) มากกว่า และถ่ายทอดในส่วนของอารมณ์ความรู้สึกออกมาได้ดีกว่าหมานคร

....ผมชอบเรื่องนี้มากกว่า สยิว ที่เป็นงานของผู้กำกับคนเดียวกัน ในแง่ที่มันลงตัวกว่าและเข้าถึงคนดูได้ง่ายกว่ามาก ผมชอบบทในเรื่องนี้มากกว่า The Letter ที่เขาเขียนเพราะมันฟูมฟายและจงใจบีบอารมณ์น้อยกว่า

การกำกับนักแสดงและเรื่องราว ,การใส่เพลงและดนตรีประกอบ และ สารที่อยากจะสื่ออกมา สิ่งเหล่านี้คลุกเคล้ามาได้อย่างกลมกล่อม เป็นงานที่เห็นรอยต่อหรือรอยสะดุดของเรื่องราวน้อยมาก หากจะมีก็คงเป็นฉากในม่านรูดตอนท้ายที่ดูหลุดออกจากภาพรวมของหนัง

ดังที่บอกข้างต้นหนังเรื่องนี้เลือกที่จะค่อนมาทาง reality มากกว่า fantasy ส่วนต่างๆของหนัง เช่น จินตนาการที่เป็นละครวิทยุยังพอรับได้ แต่ส่วนไซบอร์กเฒ่าที่ม่านรูดนี้ เป็นส่วนที่มันค่อนไปทาง fantasy มากเกินไปและหลุดจากภาพรวมของหนังมากพอดู หากฉากม่านรูดแบบนี้จะไปโผล่ในหมานคร คนดูจะรู้สึกตะขิดตะขวงน้อยกว่าเพราะเรื่องนั้นค่อนไปทาง fantasy หรือบางฉากที่ดูจงใจให้ตัวละครพูดมากเกินไป เช่น ฉากคนขับแทกซี่คุยกันเรื่องมือถือตอนต้นที่ผมว่ามันไม่เป็นธรรมชาติ และเหมือนจงใจยัดเยียดสิ่งที่ผู้สร้างอยากจะเล่าออกมา

สิ่งที่ชอบ

1.หม่ำ ..เป็นดาบสองคมสำหรับคนไทยทุกคนที่รู้จักหม่ำจากภาพนักแสดงตลก เพราะนั่นทำให้คนดูส่วนหนึ่งไม่เชื่อในสิ่งที่หม่ำเป็น พร้อมกับรอว่าเมื่อไหร่หม่ำจะตลก ในขณะที่อีกกลุ่มก็จะประทับใจในสิ่งที่หม่ำแสดงออกมา และชื่นชมเขามากยิ่งขึ้น แต่หากมองอย่างเป็นกลาง ถ้าคุณเป็นใครสักคนหรือเป็นชาวต่างชาติที่ไม่รู้จักหม่ำ จ๊กมก ผมคิดว่าการแสดงของหม่ำในเรื่องนี้เป็นการแสดงที่สมควรได้รับคำชม ทั้งสีหน้าแววตาของผู้ชายชื่อ สมบัติ ดีพร้อม ที่ยึดมั่นความเชื่อและศรัทธาของตัวเองในโลกใบที่หมุนเร็วดุจจรวด

ฉากใจสลายของสมบัติที่สถานีวิทยุ เป็นฉากที่ผมชอบมากที่สุดฉากหนึ่ง มันถ่ายทอดความรู้สึกของคนที่พบว่า ที่พึ่งสุดท้ายของชีวิต พังทลายลงอย่างยับเยินต่อหน้าต่อตาได้เป็นอย่างดี รวมไปถึง ฉากตอนท้ายที่วิ่งไปยืนกลางถนน มันแสดงความสับสนในใจของสมบัติ เมื่อสิ่งที่ศรัทธาและความดีที่เคยยึดมั่นแปรเปลี่ยนไป โลกที่เขายืนอยู่ตรงกลางสี่แยก ไม่ใช่ โลกใบเดียวกับที่เขาเคยอยู่ก่อนหน้านี้

2.นุ่น....ไม่เพียงกี่ฉากที่ออกมา แต่ทุกฉากที่ออกมา นุ่นเรียกความรู้สึกคนดูได้เป็นอย่างดี หลายฉากที่ไม่ได้มีองค์ประกอบในการดึงอารมณ์คนดู แต่นุ่นสามารถดึงคนดูให้มีอารมณ์ร่วมได้ เห็นชัดอย่างยิ่งกับฉากจบที่ละม้ายคล้ายคลึงกับเถียนมีมี่ ซึ่งผมเองก็อดเปรียบเทียบไปด้วยไม่ได้ ในฉากนี้เป็นฉากที่ทำให้ผมมีความรู้สึกร่วมไปกับทั้งบัติและนวล ได้ด้วยการแสดงของนุ่นเพียงคนเดียว และทำให้คนดูพร้อมที่จะให้อภัยในความคล้ายคลึงนี้

3.สุนทราภรณ์....คือตัวประกอบของหนังที่เด่นที่สุด จะมีสักกี่เรื่องที่นำเพลงสุนทราภรณ์มาใช้แล้วทำให้ตัวเพลงเองเข้าได้ถึงคนดู และทำให้หนังเรื่องนั้นเพิ่มความสมบูรณ์ของมันไปในตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฉากจบนอกจากนุ่นแล้ว เพลงนี่ละที่ทำให้เป็นตอนจบที่สมบูรณ์ในตัวมันเองมากขึ้น ทำให้เฉิ่ม...มีความเป็นเอกเทศแยกออกมาจากเถียนมีมี่ได้

4.การถ่ายภาพ....ภาพของหนังสวยงามเข้ากับเนื้อหาได้ดี ดัดแปลงและมีลูกเล่นแต่ไม่เด่นจนโดดออกมาเกินตัวหนัง เป็นหนังที่ถ่ายภาพกรุงเทพตอนกลางคืนและใกล้รุ่งได้ความรู้สึกเหงา อ้างว้าง และสวยงามตามความจริง

5.การเล่าเรื่อง....เป็นหนังไทยที่เล่าเรื่องได้เนียน มีร่องรอยการสะดุดน้อยอีกเรื่องหนึ่ง

สิ่งที่ไม่ชอบ

1.นวลรักบัติ....หนังใช้เวลาน้อยเกินไปในการทำให้คนดูเชื่อว่าเธอรักเขา กับการแค่ฟังเพลงและเห็นสติกเกอร์บนเบาะหน้า หากจะอธิบายว่าเป็นความรู้สึกไม่มีใครของเธอ กับการมาเจอใครสักคนเช่นบัติ ผมก็ยังรู้สึกสงสัยว่าเพราะอะไรเธอถึงผูกพันกับบัติในครั้งถัดมาได้เร็วขนาดนั้น

2.ฉากจบ...ผมชอบฉากจบ (คิดว่าจบแบบไหนไม่ว่าจะ happy หรือ ไม่ happy สำหรับผมคงไม่แตกต่างกันสำหรับเรื่องนี้ เพราะหากจบแบบไม่สมหวังก็สะท้อนความจริงที่สามารถเกิดขึ้นในสังคมได้ แต่ในขณะเดียวกันความเหนือจริงในหนังก็มีอยู่มากหากจะจบแบบสมหวังก็ยอมรับได้เช่นกัน)

แต่ความชอบของผมรู้สึกว่ามันเกิดผลลัพธ์ทางอารมณ์น้อยกว่าที่ควรจะเป็น ผมเป็นคนหนึ่งที่ได้ดูเถียนมีมี่มาก่อน เมื่อได้ดูฉากจบของเฉิ่ม... ก็เกิดความคิดแวบขึ้นมาโดยอัตโนมัติ ในส่วนของภาพและอารมณ์ที่คล้ายคลึงกัน มันไม่ได้เหมือนสักทีเดียว และผมก็ไม่ได้คิดว่าผู้กำกับเลียนแบบซ้ำยังก็ไม่รู้ว่าเป็นความบังเอิญหรือจงใจ (ถ้าจงใจถือว่าแย่/ถ้าบังเอิญถือว่าโชคร้าย) แต่มันเป็นจุดบอดของตอนจบในเรื่อง เพราะแทนที่ตอนจบคนดูจะมีส่วนร่วมและสมาธิกับภาพในหนัง แต่คนดูหลายคนกลับมามีภาพของหนังอีกเรื่อง คือ เถียนมีมี่ ทำให้ลดทอนความดื่มด่ำของตอนจบอย่างที่หนังอยากจะให้เป็น

3.ฉากแฟนตาซี (ละครวิทยุ) ของหม่ำในช่วงท้าย...มีช่วงแรกในการช่วยเล่าเรื่องและผ่อนคลายอารมณ์คนดูยังเป็นส่วนที่ดี แต่ตอนหลังผมเริ่มรู้สึกว่ามันมากไป มันไม่จำเป็นที่ต้องใช้ช่วงนี้ช่วยเล่าเรื่องแล้ว เพราะการหลุดไปสู่แฟนตาซีที่เป็นละครนั้น มันทำให้อารมณ์คนดูหลุดออกจากโลกความจริงในหนังมากเกินไป ที่เห็นชัดคือฉากช่วงท้ายที่หม่ำไปคอนโด ตัดสลับกับฉากละครที่นางเอกจะขึ้นรถออกจากคฤหาสถ์ มันทำให้ส่วนแฟนตาซีฉากนี้จะขำก็ไม่ขำ แถมยังลดทอนอารมณ์ความรู้สึกของสมบัติที่สื่อออกมาในฉากนั้นลงไปอีก

4.ความไม่ชัดเจนของบทในบางช่วง...ทั้งเรื่องยาบนรถหรือเรื่องตอนท้าย สมบัติติดคุก? ติดนานเท่าไหร่ ? ทำไมออกมาเหมือนเดิมทุกอย่างเพราะถ้าติดมันน่าจะนานกับคดีที่รุนแรงแบบนั้น (ตอนออกจากคุก ตัวสมบัติแตกต่างกับตอนเข้าคุก แค่มีเครื่องช่วยฟังกับแผลที่หน้าผากและเดินกะเผลก) หรือ ไม่ติดคุก? ถ้าไม่ติดทำไมถึงรอด? การขาดความชัดเจนในช่วงเวลามีผลอย่างมากในการทำความเข้าใจเรื่องราวและรู้สึกร่วมไปกับตัวละคร

ในบางเรื่องเช่นเถียนมีมี่ หนังทำให้คนดูรู้ว่ากี่ปีที่ผ่านไป และสุดท้ายเวลาที่ผ่านไป มันส่งผลให้ฉากสุดท้ายเกิดความรู้สึกที่มีอิทธิพลกับคนดู เพราะคนดูรู้สึกถึงความโหยหา ความพลัดพรากที่แสนนาน แต่กับเฉิ่มระยะเวลาที่หม่ำจากไปหนังไม่บอกให้รู้เลย มันต่างกันมากถ้าบอกว่าจากกันไปแค่ 1 สัปดาห์ 1 ปี หรือ 10 ปี แถมเมื่อออกมาจากคุกยังดูไม่ต่างจากก่อนเข้าคุกทุกประการ มันจึงไม่เกิดความรู้สึกที่โหยหากันของทั้งคู่ได้มากเท่าที่ควร)

สรุป...นี่เป็นหนังไทยที่อาจไม่ได้มี คุณสมบัติ ดีพร้อม ทุกอย่าง แต่มันมีดีเพียงพอ ที่น่าจะสนับสนุนเข้าไปดูในโรงและไม่เสียดายตังค์แต่อย่างใด (สำหรับผมกับเงิน 120 บาทในโรง SF MBK รอบ 17.20 น.เมื่อวานนี้) หากไม่คาดหวังไว้ก่อนว่าเป็นหนังรักกุ๊กกิ๊กโรแมนติก เพราะนี่คือหนังดราม่าที่เล่าเรื่องความรักและเล่าเรื่องสังคมไปด้วยกัน หนังทำได้ค่อนข้างลงตัวในส่วนที่หนังอยากจะเล่าและอารมณ์ที่หนังส่งให้คนดู

.....ผมคิดว่าหากจะสนับสนุนให้หนังไทยก้าวไปได้ไกลขึ้นต้องอาศัยความร่วมมือของทั้งผู้สร้างและคนดู คนดูน่าจะให้โอกาสหนังไทยที่ดีๆโดยการไปดูในโรงมากขึ้น ผมสงสัยหลายหนที่หนังไทยบางเรื่อง คนดูส่วนหนึ่งจะรอฟังคำวิจารณ์ก่อนแล้วพอมีข้อบกพร่องอยู่บ้าง หนังจะถูกมองข้ามไป ในขณะที่หนังฝรั่งหลายเรื่องที่มีข้อบกพร่องกว่ามากมาย กลับพร้อมเสียเงินไปดูทันทีโดยไม่รอคำวิจารณ์ ในอีกมุมหนึ่งผู้สร้างหนังไทยเอง ก็น่าที่จะสร้างงานดีๆที่ไม่ดูถูกคนดู ไม่ใช่ทำตามกระแสเพื่อโกยเงินเป็นช่วงๆไว้ต่อทุนเรื่องต่อไป หรือคิดแค่ว่าจะทำอย่างไรให้ได้เงินเข้ากระเป๋ามากที่สุด




ความเห็นของคุณมีประโยชน์กับผู้อ่านคนถัดมา คำทักทายของคุณเป็นกำลังใจให้ผู้เขียน คำติชมหรือคำแนะนำของคุณจะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพัฒนาหากคุณเข้ามาอ่านครั้งถัดไป

ตามอ่านบทความใหม่ๆ และ เรื่องเก่าๆที่น่าสนใจได้ที่ --> หน้าแรก


รวบรวมรายชื่อหนังเรื่องเก่าๆที่เคยเขียนไว้แล้วที่ ---> ห้องเก็บหนัง