หัวใจพุทธศาสน์..โอวาทปาฏิโมกข์

หัวใจพุทธศาสน์ ..โอวาทปาฏิโมกข์

พระพุทธรูปปางแสดงโอวาทปาฏิโมกข์
อยู่ในอิริยาบถประทับ ( นั่ง ) ขัดสมาธิ พระหัตถ์ทั้งสองยกขึ้น จีบนิ้วพระหัตถ์ไว้เสมอพระอุระ ( อก ) เป็นสัญลักษณ์ ในการแสดงธรรมโอวาทปาฏิโมกข์ แก่พระอรหันต์๑,๒๕๐ องค์ ที่ทรงอุปสมบทให้ ด้วยพระวาจาของพระองค์เอง เรียกกันภายหลังว่า บวชโดยพิธีเอหิภิกขุ อุปสัมปทา

พระพุทธรูปปางประทานเอหิภิกขุอุปสัมปทา

พระพุทธรูปอยู่ในพระอิริยาบถประทับ (นั่ง) ขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายวางหงายบนพระเพลา (ตัก) พระหัตถ์ขวายกตั้งขึ้น ฝ่าพระหัตถ์แบ นิ้วพระหัตถ์งองุ้มลงเล็กน้อย เป็นสัญลักษณ์ ในการอุปสมบทด้วยพระวาจา ว่า"เอหิภิกขุอุปสัมปทา" อันมีความหมายว่า"เธอจงเป็นภิกษุมาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว เธอจงประพฤติพรหมจรรย์ เพื่อทำที่สุดแห่งทุกข์โดยชอบเถิด" ซึ่งในวาระแห่งวัน "จาตุรงคสันนิบาต" หรือวันมาฆบูชา พระพุทธองค์ ได้ทรงแสดง "โอวาทปาฏิโมกข์" เป็นภาษาบาลีว่า

แปลตามพยัญชนะ ได้ดังนี้

๑ สพฺพปาปสฺส อกรณํ การไม่ทำบาปทั้งปวง ระดับชาวบ้านทั่วไป ก็ใช้หลักมนุษย์ธรรม ๕ หรือที่เราเรียกว่าศีล๕ เป็นมาตรฐานใช้วัด บาปคือการ ล่วงละเมิดศีล๕ ง่ายดี

๒ กุสลสฺสูปสมฺปทา การบำเพ็ญ กุศลให้ถึงพร้อม ระดับปุถุชนตนทั่วๆไป ก็ใช้หลักเบญจ ธรรม๕(เมตตา,สัมมาอาชีวะ,กามสังวร,สัจจะ,สติสัมปชัญญะ) บุญกุศล ก็คือการสร้างธรรมทั้ง๕ ให้เกิดขึ้นในจิตสำนึกของตนเองให้ได้

๓.สจิตฺตปริโยทปนํ การทำจิตของตนให้ผ่องใส ระดับชาวบ้าน ก็คือฝึกสร้างความสุขด้วยความสงบนิ่ง

เอตํ พุทธานสาสนํ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย หมายความง่ายๆว่า ในยุคใดสมัยใด ถ้ามีองค์ศาสดาใด มาแนะนำพร่ำสอน ถึงหลักการปฏิบัติพัฒนาคุณภาพชีวิตและจิตวิญญาณ ด้วยหลัก๓ประการนี้ ถือว่าเป็นคำสอนอันเดียวกัน ของพระพุทธเจ้าทุกพระองค์ ๓ ข้อปฏิบัตินี้แหละที่ปราชญ์ผู้รู้ ถือว่า เป็นหัวใจพระพุทธศาสนา แบบพุทธแท้ๆ

ส่วนพระพุทธพจน์ ที่ทรงตรัสต่อ น่าจะถือได้ว่า เป็นอุดมการณ์ ของพุทธสาวก(๔คู่๘บุรุษจะถือโอกาสอธิบายขยายความอีกครั้ง) ถอดความตามพยัญชนะได้ดังนี้

ขนฺตี ปรมํ ตโป ตีติกฺขา ขันติ คือความอดกลั้น เป็นตบะอย่างยิ่ง
นิพฺพานํ ปรมํ วทนฺติ พุทฺธา พระพุทธเจ้าทั้งหลายกล่าวว่า นิพพานเป็นบรมธรรม
น หิ ปพฺพชิโต ปรูปฆาตี ผู้ทำร้ายคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นบรรพชิต
สมโณ โหติ ปรํ วิเหฐยนฺโตฯ ผู้เบียดเบียนคนอื่น ไม่ชื่อว่าเป็นสมณะ

และลักษณะอันพึงประสงค์ หรือจะเรียกว่าเป็นบุคลิกภาพ ของพุทธสาวกนั่น จะต้อง

อนูปวาโท อนูปฆาโต การไม่กล่าวร้าย ๑ การไม่ทำร้าย ๑

ปาติโมกฺเข จ สํวโร ความสำรวมในปาฏิโมกข์ ๑

มตฺตญฺญุตา จ ภตฺตสฺมึ ความเป็นผู้รู้จักประมาณในอาหาร ๑

ปนฺตญฺจ สยนาสนํ ที่นั่งนอนอันสงัด ๑

อธิจิตฺเต จ อาโยโค ความเพียรในอธิจิต๑

เอตํ พุทฺธาน สาสนํ นี้เป็นคำสอนของพระพุทธเจ้าทั้งหลาย

ท่านญาปู่ครูบาธรรม โยคีอริยธาตุ ได้ประพันธ์เป็นคำกลอน ใช้สวดเป็นประจำไว้ว่า

...พึงตระหนักร่วมกัน ตรงนี้ว่า พุทธะ เป็นวิธีชีวิต เป็นเรื่องของการปฏิบัติขัดเกลาตัวเอง ไม่ใช่เอาไว้ถือ เอาไว้บูชา หรือเอาไว้ให้ครุ่นคิดเชิงตรรกะ ด้นเดาคาดคะเน หรือใช้ถกเถียงเพื่ออวดภูมิรู้ ความรู้ใด ที่ไม่นำพาไปสู่การปฏิบัติขัดเกลากายและจิตวิญญาณของตน ความรู้นั้นไม่ใช่ของพุทธะ พึงขยันตรวจสอบตัวเองให้ดี ว่ามีพฤติกรรมประจำชีวิตอะไร ที่พอจะบอกยืนยันกับตัวเองได้ว่า เป็นชาวพุทธที่แท้จริง..

Create Date : 23 กุมภาพันธ์ 2551		0 comments
Last Update : 23 กุมภาพันธ์ 2551 7:11:31 น.
Counter : 1165 Pageviews.
Share Tweet