เอามาฝากจากคอร์ส Working with Translation ของ Cardiff University (เรียนผ่าน Futurelearn)

******************

คำถามเกี่ยวกับการล่าม

ถาม แพทย์คุยกับคนไข้ผู้หญิงผ่านล่ามภาษาอารบิกทำให้ทราบว่าคนไข้ไม่ค่อยรับประทานอาหาร ระหว่างคุยเพื่อปิดเคสกับล่ามโดยที่คนไข้ไม่อยู่ ล่ามบอกแพทย์ว่าที่คนไข้ไม่รับประทานอาหารก็เพราะเป็นช่วงรอมฎอน(ถือศีลอด) แต่ภายหลังปรากฏว่าตัวคนไข้นั้นไม่ได้ถือศีลอดแต่ไม่ค่อยรับประทานอาหารก็เพราะกำลังลดน้ำหนักเพราะรู้สึกว่าหุ่นไม่ดีหลังจากคลอดบุตร คำถามคือการที่ล่ามแทรกแซงในด้านวัฒนธรรมอย่างนี้ สมเหตุสมผลหรือไม่?

ตอบ ในกรณีนี้ถือว่ามีเหตุผลที่จะแบ่งปันความรู้ด้านวัฒนธรรมกับผู้ที่ไม่รู้แต่ล่ามควรสอบถามคนไข้เพื่อความชัดเจนก่อนจะบอกเรื่องนี้กับแพทย์

ถาม ระหว่างไต่สวนในศาลผู้เสียหายพยายามอธิบายว่าตนถูกประทุษร้ายทางเพศและรู้สึกว่าอับอายมากจนไม่สามารถพูดคำว่า ‘penis’ ออกมาได้ ล่ามรู้ว่าผู้เสียหายลำบากใจแต่ก็ขอให้ผู้เสียหายพูดออกมา คำถามคือล่ามทำอย่างนี้เหมาะสมหรือไม่?

ตอบ ไม่เหมาะสม ล่ามไม่ควรคะยั้นคะยอลูกความ  ลักษณะการอธิบายของลูกความเป็นส่วนหนึ่งของรูปคดี เคสนี้เป็นคดีที่เกิดขึ้นจริงทนายความของผู้เสียหายไม่พอใจการกระทำของล่าม

ถาม ในบางกรณีล่ามที่ทำหน้าที่ล่ามในการสัมภาษณ์คนไข้ ก็เป็นคนให้ข้อมูลและสรุปข้อมูลให้แพทย์แทนคนไข้เพื่อประหยัดเวลา ล่ามทำอย่างนี้ถูกต้องหรือไม่

ตอบ  ไม่ถูกต้อง เพราะล่ามอาจลืมหรือละข้อมูลบางอย่างซึ่งอาจกระทบต่อการวินิจฉัยโรคได้

******************

เมื่อล่ามทำพลาด  โรงพยาบาลต้องจ่าย 71 ล้านให้คนไข้

เคสนี้เกิดในปี1984ญาติของคนไข้บรรยายความเจ็บป่วยว่า 'intoxicado' ในภาษาสเปนโดยหมายถึงคนไข้มีอาการ nauseated  แต่ล่ามแปลคำนี้ว่า intoxicated แพทย์จึงให้การรักษาสำหรับ drug overdose ทั้งที่จริงแล้ว คนไข้เลือดออกในสมองและการรักษาที่ล่าช้าทำให้คนไข้เป็นอัมพาตทั้งตัว

อ่านต่อที่ CASES; When aPatient Is Lost in the Translation

https://www.nytimes.com/2003/04/08/health/cases-when-a-patient-is-lost-in-the-translation.html

ใช้ล่ามผิดภาษาพาเข้าคุก

เคสนี้เกิดขึ้นในปี 1981 จำเลยให้การรับสารภาพว่ากระทำความผิดในคดีที่ตนไม่ได้กระทำเพราะไม่เข้าใจภาษาที่ใช้ในกระบวนการศาล  ล่ามของจำเลยไม่ใช่ล่ามที่ผ่านการอบรมและเป็นล่ามภาษาคุชราตที่มีความรู้ภาษาอูรดูอยู่บ้างซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ในอินเดีย แต่ภาษาแม่ของจำเลยนั้นคือภาษาปัญจาบผสมกับอูรดูซึ่งก็เป็นภาษาที่ใช้ในอินเดียเช่นกัน ผลก็คือจำเลยสับสนระหว่างภาษาต่างๆ จึงให้การผิด

อ่านต่อที่ Iqbal Begum {R. v. Iqbal Begum; Court ofAppeal: 22 April 1985 {1991} 93 Cr. App. R. 96}

https://publications.parliament.uk/pa/cm201213/cmselect/cmjust/645/645vw52.htm

******************

จะหาคำแปลศัพท์เฉพาะทางได้จากที่ไหน

- ค้นจากพจนานุกรมศัพท์เฉพาะทาง ราชบัณฑิตมีให้ค้นในเว็บศัพท์บัญญัติราชบัณฑิตยสถานอังกฤษ-ไทย และ ไทย-อังกฤษ https://rirs3.royin.go.th/coinages/webcoinage.php มีหลายสาขาเช่น ศัพท์การเชื่อม ศัพท์ประชากรศาสตร์ ศัพท์ปรับอากาศศัพท์ธรณีวิทยา 

ศัพท์พฤกษศาสตร์ ฝั่งยุโรปก็มีเว็บให้ค้นคำศัพท์ของภาษายุโรป https://iate.europa.eu/SearchByQueryLoad.do;jsessionid=-xj5Ji_Dok1JSIo0T7QWS2v0TeidznF-HE6sk1Cf0A5lepMJko7N!270433065?method=load

- อ่านเอกสารในสาขาที่เกี่ยวข้องทั้งต้นฉบับและฉบับแปลเพื่อหาคำแปลศัพท์ที่มีอยู่แล้วโดยเฉพาะเอกสารของหน่วยงานราชการ เช่น ศัพท์การแพทย์ สามารถดูจากงานวิจัยของกระทรวงสาธารณสุข จะมีแทรกคำศัพท์เป็นช่วงๆ

- สอบถามผู้เชี่ยวชาญและเพื่อนนักแปลด้วยกันหรือโพสต์คำถามในกระดานสอบถามเกี่ยวกับการแปล

- บางโปรเจ็กต์มีเอกสารเก่าที่แปลไว้แล้ว (authoritative translations) ให้ใช้คำศัพท์เดิมเพื่อคำแปลจะได้สอดคล้องกัน

- ค้นคำศัพท์จากฐานข้อมูลคำศัพท์ออนไลน์ เช่น UN’s UNTERM, EU’s IATE และ Canadian’s Government’s Termium Plus (Olohan 2016: 43)

- อีกแหล่งหนึ่งที่ช่วยได้คือ translation memories (TM) ซึ่งรวบรวมคำศัพท์พร้อมคำแปลของงานที่ผ่านๆ มาเก็บไว้ใน CAT tool บางบริษัทเรียกว่า Workbench ข้อเสียคือ ถ้าฐานข้อมูลเก็บคำแปลที่ผิดไว้ เวลาเรียกขึ้นมา มันก็จะผิดเหมือนเดิม