รู๊จ บัด ทา ตะเร็ย ร็อฮฺ บาน ต่อง อ็อฮฺ ทา ตูจ

หลุดหายไป ว่าได้ปลาช่อนตัวใหญ่ ได้ทั้งหมดบอกว่าเล็ก

คำอธิบาย ปลาช่อนเป้นปลาที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่เมื่อเทียบกับปลาชนิดอื่นๆ เช่นปลาหมอ ปลากระดี่ ปลาซิว เนื่องจากปลาช่อนเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่จึงเป็นปลาที่คนส่วนใหญ่ต้องการ ภาษิตนี้หมายถึง คนที่ทำสิ่งใดสูญเสียหรือทำหายไปแล้ว พลอยประสมว่าสิ่งนั้นมีราคาเกินความจริงเสมอ เหมือนปลาช่อนที่หลุดหายลงไปในน้ำแล้ว มองไม่เห็นว่าตัวเล้กหรือตัวใหญ่ก็อ้างว่าเป็นปลาช่อนซึ่งเป็นปลาที่มีขนาดใหญ่ ส่วนปลาที่ได้มานั้นมีความรู้สึกว่าตัวเล็กนิดเดียวเอง

โด๊จ ยัว อันตวง โตว จะล๊วก พ่อก

เหมือนเอาปลาใหลไปใส่โคลน

คำอธิบาย ปลาใหลเป็นสัตว์ที่มีมากตามหนองน้ำใหญ่ คนเขมรนิยม นำมา สันลอว์ (แกง) ต้มยำ ปิ้งหรือย่าง ธรรมชาติของปลาใหล มันชอบอาศัยอยู่ตามพ่อก (โคลน) เมื่อนำปลาใหลไปใส่โคล ปลาใหลมันก็จะหนีหายไปอยู่ตามโลนทันที ยากที่จะจับกลับคืนมาใหม่ได้ ภาษิตนี้หมายถึง คนที่ชอบหรือฝักไฝ่สิ่งใดสิ่งหนึ่ง เมื่อเปิดโอกาสให้กระทำสิ่งนั้น หรือมีช่องทางที่จะทำสิงที่ตนชอบได้ก็จะทำทันที

ปั๊วะ อันตวง

ท้องปลาใหล

คำอธิบาย ปลาใหลเป็นสัตว์ที่มีลำตัวยาวคล้ายงู การที่ปลาใหลมีลักษณะลำตัวยาวและตรงโดยเฉพาะส่วนท้อง ซึ่งต่างจากปลาชนิดอื่นๆที่ท้องป่อง คนเขมรจึงนำลักษณะของท้องปลาใหลมาเปรียบเทียบกับคนที่มีจิตใจซื่อตรงว่าเหมือนท้องปลาใหล เช่น ตรอง โด๊จ ปั๊วะ อันตวง ซื่อตรงเหมือนท้องปลาใหล ภาษิตนี้หมายความถึงคนที่มีจิตใจซื่อตรง ไม่คดโกงใคร

ตึกตระเจียก ตะเร็ย จุม ตึก กะเดา ตะเร็ย ร๊วด เจ็ญ

น้ำเย็นปลาชุม น้ำร้อนปลาหนีออก

ที่มา*UBON TADTONG ( KHMER PROVERB : WAY OF LIFE AND WORLDVIEW OF KHMERNPEOPLE..)

**Ishizawa,Yoshiki.Along the Royal Roadto Angkor.New York : Weatherhill,1999.