โดย วิบูลย์ จุง // Wiboon Joong (wbj)

"ทองคำ" ยังคงแสดงให้เห็นถึง ความเป็น อมตะ ล้ำค่า ไร้กาลเวลาอยู่สม่ำเสมอ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประดับเพื่อความสวยงาม หรือ เป็นสินทรัพย์เพื่อการเก็บออม หรือ แม้นแต่การใช้ทองคำเป็นส่วนประกอบของเทคโนโลยี และ วิทยาการต่างๆมากขึ้น

เครื่องประดับทองรูปพรรณของไทยเรานั้น มีความโดดเด่นแห่งงานศิลปะอันล้ำค่า ที่ได้รับการสืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ซึ่ง ลวดลายเครื่องประดับทองรูปพรรณของไทยในสมัยโบราณนั้น มีทั้งหมด 72 ลาย ด้วยกัน ซึ่งปัจจุบันยังคงมีลวดลายที่ได้รับความนิยมอยู่บ้าง เช่น ลายสี่เสา, ลายห่วงคู่, ลายคตกริช, ลายบิดนูน, ลายผ่าหวาย เป็นต้น

การเรียนชื่อลวดลายต่างๆนั้น ช่างทองได้มีการกำหนดขึ้นเพื่อให้เข้าใจตรงกันระหว่าง ผู้ซื้อและผู้ขาย รวมถึง ง่ายต่อการจดจำ โดยการกำหนดชื่อขึ้นมาตามลักษณะของงานที่ทำ เช่น

ลายบิดนูน เป็นลายที่เลียนแบบลายโซ่ ของต่างประเทศ นำมาบิดให้เกิดเป็นลายนูนขึ้นมา

ลายห่วงคู่ เกิดจากการนำห่วง 2 อันมาติดกัน

ลายฮะเหลี่ยม เป็นการนำสร้อยมาประกบกันเป็นสี่เหลี่ยม

ลายสี่เสา ขึ้นปล้อง

หรือ ตั้งชื่อลายตามสิ่งที่เอามาเป็นต้นแบบ เช่น

ลายข้าวโพด ที่มีลวดลายคล้ายข้าวโพด

ลายผ่าหวาย ซึ่งเป็นลายที่ช่างทองโบราณ ได้ทำเลียนแบบจากต้นหวายผ่าซึก มีลักษณะเป็นห่วงวงกลมๆ คล้องกัน ปัจจุบันยังคงได้รับความนิยมอย่างสูง

หรือ ตั้งชื่อลวดลายทองตามนามแฝงหรือชื่อที่มีความหมายเป็นมงคลต่างๆ เช่น

ลายเกล็ดมังกร ที่มีแหล่งที่มาจากรูปมังกรของจีน โดยเชื่อว่า หมายถึงความยิ่งใหญ่ ความสง่างาม

ลายวาสนา ซึ่งเป็นชื่อที่ความหมายเป็นมงคล (ช่างทองตั้งขึ้นมาเพื่อให้ขายได้ง่ายยิ่งขึ้น)

ลายพุดซ้อน เป็นชื่อที่มีความหมายไพเราะ

เป็นต้น

ปัจจุบัน ลวดลายเครื่องประดับทองรูปพรรณ ได้ถูกพัฒนาดัดแปลงไปจากเดิมมากขึ้น ช่างทองสมัยใหม่ ได้นำลวดลายทองแบบ ดั้งเดิม มาผสมผสาน ให้เข้ากับยุคสมัยมากขึ้น มีเทคนิคและการทำที่ซับซ้อนมากขึ้น