Bloggang.com : : wattana13 : มัคคุเทศก์วัยใส พาชมบ้านสามขา

มัคคุเทศก์วัยใส พาชมบ้านสามขา

เริ่มต้นปีใหม่ที่ยังอบอวลไปด้วยลมหนาว ด้วยเรื่องราวใสๆ ของเหล่ามัคคุเทศก์น้อย

"วิถีชุมชน วิถีคนสามขา เสมือนหนึ่งเส้นผม แต่เฉียบคมด้วยปัญญา"

"สามขายิ้มสู้ บ่เชื่ออย่าลบหลู่ องค์ความรู้อยู่บนยอดดอย เฮาเป็นชาวดอยศิวิไลซ์"

ข้อความสะดุดตาเขียนติดไว้ในงานพิธีปิด โครงการการเรียนรู้ Project Based Learning "มัคคุเทศก์น้อยบ้านสามขา" หนึ่งในโครงการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างโรงเรียนและชุมชน เพื่อนำบ้านสามขาสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยว สนับสนุนโดยมูลนิธิไทยคม โดยมี นายบพิธ โกมลภิส ผู้จัดการโครงการอาวุโส มูลนิธิไทยคม เปิดงานที่โรงเรียนบ้านสามขา อ.แม่ทะ จ.ลำปาง

โรงเรียนขนาดเล็กความภูมิใจของชาวบ้านแห่งนี้ ปัจจุบันมีนักเรียน 28 คน ครู 4 คน เปิดสอนระดับอนุบาลถึงชั้นป.6 ด้วยจำนวนนักเรียนที่มีน้อย จึงจัดการเรียนการสอนแบบคละชั้น มุ่งเน้นการเรียนรู้แบบสร้างสรรค์ด้วยปัญญา หรือ "Constructionism" มีผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง เรียนรู้จากสิ่งที่ผู้เรียนสนใจและลงมือปฏิบัติจริง

ภายหลังบรรยากาศต้อนรับอันอบอุ่น ไกด์ตัวน้อยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม เริ่มจาก "มัคคุเทศก์น้อย ร้อยปัญญา" ตามด้วย "สรรพสิ่งล้วนพันเกี่ยว" และกลุ่มสุดท้าย "OLPC คนพึ่งพา อยากมีปัญญาต้องหมั่นอ่าน"

พร้อมพาไปสำรวจเส้นทางท่องเที่ยวในหมู่บ้านสามขา รวมถึงชุมชนแห่งการเรียนรู้และบริหารจัดการทรัพยากรท้องถิ่นอย่างมีคุณค่า โดยมีปราชญ์ชาวบ้านร่วมบอกเล่าข้อมูลอย่างเป็นกันเอง

เด็กๆ พาไปทำความรู้จักประปาไม้ไผ่ที่เกิดขึ้นเมื่อ 30 ปีที่แล้ว เพราะ ตาทอน ยะโส ที่เห็นภูมิปัญญาของชาวเขาแล้วนำมาปรับใช้ โดยชักชวนเพื่อนบ้าน 5-6 คนลงมือทำจนทำให้บ้านสามขามีน้ำใช้ และพัฒนาเป็นประปาภูเขา ที่เปลี่ยนจากไม้ไผ่เป็นท่อพีวีซี ตามด้วยโรงงานน้ำดื่ม ซึ่งนอกจากเอาไว้กินยังขายส่งออกสู่ชุมชนอื่นด้วย

ระหว่างทางมีกิจกรรมสนุกๆ คือ แข่งขันทำดอกไม้ข้าว ชิมความอร่อยของข้าวต้มมัด และน้ำสมุนไพรว่านกาบหอย

จากนั้นชมเรือนเพาะชำพืชสมุนไพรของเด็กๆ ก่อนสนุกกับการทำพวงกุญแจจากเมล็ดไม้ ชมการแกะสลักไม้

ช่วงบ่ายเด็กๆ ชวนไปสำรวจอ่างเก็บน้ำพระราชทาน ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรับสั่งให้กรมชลประทานมาสร้างในปี 2527 เป็นอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก ที่บริหารจัดการเชื่อมร้อยด้วยวินัยและเบี้ยปรับ ทำให้มีน้ำใช้ในพื้นที่กว่า 1 พันไร่

ฝั่งตรงข้ามเป็นโรงไฟฟ้าพลังงานน้ำขนาดจิ๋วที่ต่อมาจากอ่างเก็บน้ำพระราชทาน นอกจากผลิตไฟฟ้าใช้ในชุมชนแล้ว เร็วๆ นี้จะจำหน่ายกระแสไฟฟ้าด้วย

จากนั้นพากันเดินลัดเลาะขึ้นเขาไปชมฝายชะลอน้ำที่เด็กๆ ภูมิใจนำเสนอ เพราะได้รวมพลังลงมือสร้างร่วมกับผู้ใหญ่ในชุมชน รวมแล้ว 23 แห่ง

มัคคุเทศก์วัยซน เดินนำต่อไปยังแปลงข้าวอินทรีย์ที่โดดเด่นคือปลูกด้วยกล้าต้นเดียว และคนในชุมชนมีแปลงทดลองปลูกพันธุ์ข้าวถึง 20 สายพันธุ์ เพื่อเฟ้นหาสายพันธุ์ที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่สุด อย่างเช่น ข้าวหอมล้านนา ซึ่งพัฒนามาจากข้าวหอมนิลที่เหมาะกับคนป่วยโรคเบาหวาน ข้าวแก้วเกษตร ที่ให้ผลผลิตดี ข้าวธัญญาสิริ ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานให้เมื่อปี 2553

ก่อนแวะชมโฮมสเตย์บ้ามสามขา เตาเผาถ่าน และกล้าผักหวานที่ปลูกในกระบอกไม้ไผ่

ครูศรีนวล วงศ์ตระกูล วัย 56 ปี ครูโรงเรียนบ้านสามขา เล่าว่าผู้ปกครองห่วงเรื่องคะแนนและการสอบศึกษาต่อของเด็กๆ บวกกับการที่บ้านสามขามีคนมาศึกษาดูงานมาก และชาวบ้านผู้สูงอายุกลัวว่าถ้าหมดรุ่นเขาแล้วคนรุ่นลูกหลานจะไม่รู้จักรากและข้อมูลชุมชน จึงกลายเป็นที่มาของมัคคุเทศก์น้อย ผ่านการลงมือทำ คิดและวิเคราะห์ ไม่ใช่เรียนรู้เพียงวิธีการเป็นมัคคุเทศก์

ร.ต.ชัย วงศ์ตระกูล ชาวบ้านสามขา ให้ความเห็นว่าโลกเปิดกว้างด้วยเทคโนโลยี ชุมชนก็ต้องเรียนรู้ให้ทันกับความเปลี่ยนแปลง การสื่อสารโดยตรงจะทำให้ไม่ทิ้งวิถี ที่สำคัญเด็กต้องมีเกราะป้องกัน การท่องเที่ยวควรคำนึงถึงวิถีปฏิบัติ ต้องหาข้อมูลในชุมชน จะทำให้เด็กๆ เรียนรู้ ภาคภูมิใจ กล้าแสดงออก ฝึกพูด ทำให้มีทักษะ มีความผูกพันและมีส่วนร่วมกับชุมชน

น้องโอโอ้ ด.ช.สัญญา อุทธิยะ และ น้องบิ๊ก ด.ช.สิริวัฒน์ ไชยอิทิตกุล เพื่อนรักวัย 11 ขวบ ชั้นป.5 เห็นพ้องกันว่าบ้านสามขาเป็นถิ่นเกิดของเรา ต้องดูแลให้ดี บ้านสามขามีสถานที่ท่องเที่ยวมากมาย ต้องดูแลนักท่องเที่ยวอย่างดีไม่ให้บาดเจ็บ

บิ๊กบอกด้วยว่า "เฮาฮักบ้านเกิด ไม่อยากจากบ้านเกิด ภูมิใจที่หมู่บ้านสามขามีคนมาดูงานจำนวนมาก"

"ผมจะพาไปดูฝายที่ห้วยแม่อิง และจะเล่าให้ฟังถึงตำนานประปาไม้ไผ่ รวมถึงอ่างพระราช ทานให้คนที่มาเที่ยวฟัง" น้องโอโอ้ เสริม ทั้งยังบอกถึงการดูแลสิ่งแวดล้อมในชุมชนว่า "พวกผมจะช่วยกันเก็บขยะเวลาเดินมาโรงเรียน ไม่ทิ้งขยะเรี่ยราด พอถึงวันสำคัญต่างๆ อย่างเช่นวันพ่อ วันแม่ ก็จะช่วยกันปลูกต้นไม้"

ส่วน น้องปิ่น ด.ญ.ศตพล เฒ่าคำ ชั้นป.4 เล่าว่าจะพานักท่องเที่ยวไปดูฝายแม้ว โรงไฟฟ้าและโรงเพาะชำของโรงเรียนซึ่งมีพันธุ์ไม้มากมาย ทั้งพะยอม มะม่วงหิมพานต์ ดอกไม้ประดับ ผักพื้นบ้าน และสมุนไพร

"หนูจะเล่าให้นักท่องเที่ยวฟังถึงความเป็นมาของบ้านสามขา ประวัติและภูมิปัญญาของคนโบราณ รวมถึงการดูแลสิ่งแวดล้อมในหมู่บ้านของเรา"

Create Date : 03 มกราคม 2555

Last Update : 3 มกราคม 2555 0:09:04 น.

1 comments

Counter : 710 Pageviews.

เป็นโครงการที่ดี และเด็กๆ น่ารักมาก

โดย: ตกตะกอน

วันที่: 3 มกราคม 2555 เวลา:2:24:34 น.