BlogGang.com : : sirivinit : สนทนากับ "คิม ชันนา" ว่าด้วย "วรรณกรรมเขมร"

สนทนากับ "คิม ชันนา" ว่าด้วย "วรรณกรรมเขมร"

บันเทิง วรรณกรรม
โดย สิรนันท์ ห่อหุ้ม
มติชน 6 พ.ย. 2555

"คิม ชันนา"

ปี 2558 ไทยกำลังจะร่วมเป็นส่วนหนึ่งของประชาคมอาเซียน ซึ่งเสาหลักของประชาคมนี้นอกจากด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงที่เรารับรู้ผ่านข่าวสารมาตลอดแล้ว ยังมีอีกเสาหนึ่งที่ไม่ค่อยมีการพูดถึง คือเสาทางวัฒนธรรม

วัฒนธรรมอาจดูเป็นเรื่องนามธรรม แต่หากขาดความเข้าใจ การอยู่ร่วมกันก็อาจเกิดปัญหาขึ้นอย่างไม่ทันตั้งตัว

และหนึ่งในวิถีทางที่จะสร้างความเข้าใจต่อผู้อื่นได้ คือการศึกษาผ่าน "เรื่องเล่าในหนังสือ" ที่จะสะท้อนให้เห็นถึงวิธีคิด วิถีชีวิต ทัศนคติ ความเชื่อ ฯลฯ ที่หยั่งรากลึกในสังคมนั้นๆ

อีกทั้งระหว่างที่เรารู้จักคนอื่นที่อยู่ห่างไกลผ่านงานวรรณกรรมทั้งอเมริกา อังกฤษ ละติน ยุโรป น่าประหลาดที่เราแทบไม่รู้จักเพื่อนบ้านของเราเลย โดยเฉพาะ "กัมพูชา"

วันนี้ "มติชน" มีโอกาสคุยกับ "คิม ชันนา" ที่ปรึกษาสมาคมนักเขียนแห่งประเทศกัมพูชา นักเขียนชื่อดัง และเจ้าของ สนพ. Mind Books ในบรรยากาศสบายๆ พร้อมกับ "เจน สงสมพันธุ์" นายกสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย

เพื่อที่เราจะได้รู้จักเพื่อนบ้านของเราให้มากขึ้น

"ตอนนี้คนเขมรเริ่มอ่านหนังสือที่เกี่ยวกับความคิดมากขึ้น ซึ่งก่อนหน้านี้หนังสือของเราจะมี 2 ขั้วอย่างชัดเจน คือการเมืองกับนิยาย นี่ถือเป็นเรื่องที่ดีมากๆ" คิม ชันนา กล่าวด้วยรอยยิ้มกว้าง

เขาเล่าว่าการอ่าน การเขียน และการเรียนรู้ของเขมรอยู่ในสภาวะชะงักงันตั้งแต่กองกำลังเขมรแดงเข้ายึดประเทศ และเกิดเหตุการณ์ทุ่งสังหาร ซึ่งทำให้ปัญญาชน นักคิด นักเขียน สูญเสียชีวิตไปเป็นจำนวนมาก

"ตอนนั้นผมอายุ 19 กำลังจะเข้าเรียนมหาวิทยาลัย แต่ถูกพลพตสั่งให้ออกจากบ้านไปอยู่ค่าย ซึ่งอยู่ห่างจากเมือง 10 กว่ากิโล และทำนาให้พวกเขา 3 สิ่งที่ผมเอาติดตัวไปด้วยคือข้าวสาร กีตาร์ และหนังสือ ข้าวสารเป็นความจำเป็น กีตาร์และหนังสือคือความรัก"

ในจำนวนหนังสือนั้นเล่มหนึ่งที่เขาพกติดตัวไปตลอด และคิดเสมอว่าช่างตรงกับชีวิตคนเขมรในช่วงนั้นจริงๆ คือ "Animal Farm"ของ "จอร์จ ออร์เวลล์" กระทั่งมีข่าวว่าคนที่อ่านหนังสือจะถูกฆ่า เขาจึงต้องนำไปฝังดิน อยากอ่านเมื่อไหร่ก็ไปขุดขึ้นมา แต่ไม่นานปลวกก็กินหมด

"ผมเสียดายมาก และตั้งแต่นั้นมาก็มีความคิดตลอดว่าทำไมประเทศถึงต้องเดินถอยหลัง ทำไมต้องทำแบบนี้กับประชาชน"

"ชีวิตผมตั้งแต่เด็กอยู่ในสงครามตลอด และผมเชื่อว่าหนังสือนี่ละที่จะเป็นส่วนที่ทำให้คนเรามีความคิด มีพลัง และมีความกล้าหาญ"

หลังสงครามกลางเมืองสิ้นสุด เสรีภาพก็เริ่มมาเยือนสังคมเขมร

"ช่วงเปิดประเทศ เหตุการณ์คลี่คลายใหม่ๆ รัฐบาลทำสัญญากับยูเอ็นว่าจะให้สิทธิเสรีภาพในการแสดงออกกับประชาชน ในปี 1993 (พ.ศ.2536) หนังสือพิมพ์มีอิสระค่อนข้างมาก บางฉบับชัดเจนเลยว่าอยู่ข้างฝ่ายค้าน ซึ่งผมว่าการเปิดกว้างดีกว่าการปิด ที่อาจจะทำให้ทุกอย่างปะทุได้"

"การเซ็นเซอร์ก็อาจจะมี ถ้าเขียนด้วยความเกลียดชังอาจลำบากหน่อย แต่ถ้าเป็นความเห็นทั่วไปก็ไม่มีปัญหา โจมตีตรงๆ ได้ และส่วนมากหนังสือทุกอย่างจะวางขายได้ โดยนักเขียนหลายคนไม่ได้อยู่ในเขมร แต่เขียนเรื่องส่งมา"

คิม ชันนา กลายเป็นครูสอนคณิตศาสตร์ นักธุรกิจค้าพลอย นายหน้าค้าขายที่ดิน แต่ไม่เคยลืมความฝันที่ว่าด้วยหนังสือ ความฝันที่เขาบอกตัวเองว่าจะต้องสร้างครอบครัวให้มั่นคงก่อนจึงจะเริ่มได้

"ที่เขมรคุณเป็นนักเขียนอย่างเดียวไม่ได้ ต้องมีอาชีพอื่นด้วย เพราะแม้แต่นิยายที่ขายดี ลิขสิทธิ์แบบขายขาดจะอยู่ที่ราว 300 เหรียญต่อเล่ม (ราว 9,000 บาท) ในขณะที่เงินเดือนจะอยู่ที่ประมาณ 200 เหรียญต่อเดือน (ราว 6,000 บาท)

"ปี 1990 (พ.ศ.2533) ผมมาค้าขายที่ตลาดโรงเกลือก็ซื้อหนังสือจากไทยนี่ละกลับไปอ่าน พอปี 2008 (พ.ศ.2551) ก็ตัดสินใจทำสำนักพิมพ์ ซึ่งหนังสือที่ผมเขียนและพิมพ์เป็นความเรียงที่ว่าด้วยความคิด ที่ขายหมดในสามเดือน ซึ่งก่อนหน้านี้ไม่มีสำนักพิมพ์ไหนยอมรับพิมพ์ เพราะตลาดหนังสือเขมรส่วนใหญ่คือนิยาย"

"แต่ช่วง 4-5 ปีมานี้ หนังสือที่เกี่ยวกับความคิด การวิเคราะห์ ความรู้ การพัฒนาตัวเอง สังคม ประเทศชาติโตขึ้นเร็วมาก สถานการณ์การอ่านที่ดีขึ้นนี้เป็นเพราะสภาพสังคมเศรษฐกิจดีขึ้น คือถ้าหากท้องไม่อิ่ม คนก็คงไม่อยากอ่านหนังสือหรอก" คิม ชันนา ว่า

หนังสือที่ว่าด้วยความคิด การพัฒนา ความรู้ มียอดพิมพ์แต่ละครั้งอยู่ที่ประมาณ 3,000 เล่ม แต่บางเล่มก็พิมพ์หลายครั้ง

ในส่วนของวรรณกรรม คิม ชันนา บอกว่า คงต้องใช้เวลาอีกสักระยะ เพราะนักคิด นักเขียนรุ่นใหญ่ของประเทศจากไปในเหตุการณ์ทุ่งสังหารแทบหมดแล้ว ผลงานตอนนี้จึงเป็นของนักเขียนรุ่นใหม่ ที่จะต้องผ่านการบ่มเพาะอีกมาก โดยที่อยู่ในข่ายน่าจับตานั้น ส่วนใหญ่จะเป็นผู้หญิง เนื่องจากผู้ชายจะต้องทำงานเพื่อหาเลี้ยงครอบครัวเป็นหลัก โดยนักเขียนหญิงเหล่านั้น มีอาทิ "เมา คำนาง,แวว จัมโบ" ซึ่งจะเขียนแนวชีวิต ความรัก วัยรุ่น

ทั้งนี้ เขาหวังว่าต่อไปเขมรจะมีหนังสือแปลดีๆ ให้ทั้งนักอ่านและนักเขียนได้เรียนรู้มากขึ้น ในยุคที่นายกสมาคมนักเขียนแห่งกัมพูชา "สิน นาวัน" ควบตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงท่องเที่ยว ศาสนา และวัฒนธรรมด้วย

"ต้องหาวรรณกรรมดีๆ มาแปลให้มากๆ เพราะคนอื่นไปไกลแล้ว แต่เรายังไม่ไปไหน เราต้องให้คนมีความรู้กว้างไกลก่อนเป็นอันดับแรก"

"ตอนนี้ที่แปลกันเยอะๆ จะเป็นวรรณกรรมวัยรุ่นจากเกาหลี เพราะคนชอบอ่าน แต่ก็อยากให้มีงานดีๆ จากที่อื่นแล้วก็ต้องสร้างนักแปลคุณภาพด้วยเหมือนกัน เรายังต้องพัฒนาอีกหลายส่วนเพื่อสร้างการอ่าน การเขียน และการเรียนรู้ของคนในประเทศให้เข้มแข็งหลังจากที่ถูกตัดตอนไป"

คิม ชันนา บอกอีกว่าถ้าให้เลือกหนังสือแปลสักเล่มให้คนเขมรได้อ่าน เขาขอเลือก "แฮร์รี่ พอตเตอร์"

ทำไมล่ะ เราสงสัย?

"เพราะเด็กๆ จะชอบ เด็กๆ จะอ่านหนังสือ เป็นการเริ่มต้นสร้างนิสัยรักการอ่านการเขียนให้พวกเขา"
"เพราะอนาคตของเขมร อยู่ที่มือของเด็กๆ ในวันนี้"

ขอบคุณ
มติชนออนไลน์
บันเทิง วรรณกรรม
คุณสิรนันท์ ห่อหุ้ม

สวัสดิ์สิริชีววารค่ะ

Create Date : 08 พฤศจิกายน 2555

Last Update : 8 พฤศจิกายน 2555 10:23:26 น.

0 comments

Counter : 2084 Pageviews.